بحران کمبود بنزين در ايران، از ديد يک خبرنگار

نيما تمدن (راديوفردا): کمبود بنزين، خطري است که ماه هاي آينده ايران را تهديد مي کند. آيا دولت ايران مي تواند يارانه بنزين را کاهش دهد؟ افزايش قيمت نفت براي جمهوري اسلامي چه عواقبي خواهد داشت. اين ها سوالاتي است که سياوش قاضي، گزارشگر خبرگزاري فرانسه در تهران به آنها پرداخته است. شهران طبري (راديوفردا): سياوش قاضي گزارش مي دهد که در هفته هاي اخير، بسياري از پمپ بنزين ها، به خصوص در کرج و قزوين، بدون بنزين ماندند و رانندگان براي پر کردن باک خودروهاي خود، ساعت ها در صف انتظار کشيدند. آخرين ارقام مصرف بنزين، مصرف داخلي ايران را 57 ميليون ليتر در روز، يعني 13 درصد افزايش طي سال گذشته مي شمارد. پالايشگاه هاي جمهوري اسلامي مي توانند فقط 38 و نيم ميليون ليتر نفت را در روز به بنزين تبديل کنند. بدين ترتيب بقيه نياز داخلي ايران، بايد از خارج وارد شود، و اين براي دولت سالانه يک و نيم ميليارد دلار هزينه در بر دارد. مجموع يارانه هاي دولت به سه و نيم ميليارد دلار در سال مي رسد، به اين ترتيب بخش عمده اي از بودجه کشور را به خود اختصاص مي دهد. مشکل عمده ايران، قيمت بي نهايت ارزان مصرف داخلي بنزين است. بنزين ليتري 65 تومان ايران، يعني 0.08 دلار، ارزان ترين قيمت در سراسر خاورميانه است. از هر ليتر بنزيني که فروخته مي شود، 0.16 دلار آن از جيب دولت پرداخت مي گردد. به علاوه اين بنزين کالاي مناسبي براي قاچاق به کشورهاي همسايه است که قيمت آن 10 تا 13 برابر نرخ ايران است. بنزين ايران را مي توان در بازارهاي افغانستان، پاکستان، عراق و ترکيه يافت. ميزان قاچاق بنزين در اين کشورها معلوم نيست، اما يک روزنامه دولتي، هفته گذشته گزارش داد که پس از دستگيري يک باند قاچاق در خراسان، مصرف اين استان به يک ميليون ليتر در روز کاهش يافت. علاوه بر اين، هر روز تعداد اتومبيل ها در خيابان هاي پر ترافيک ايران افزايش مي يابد. و اين خود مصرف بنزين را افزايش مي دهد. محمد آقايي، معاون وزارت نفت ايران مي گويد: اگر ما هر چه سريعتر سرويس وسايل نقليه عمومي را سامان ندهيم، مجبور خواهيم شد روزانه 24 الي 25 ميليون ليتر بنزين وارد کنيم، اما ما نه بودجه و نه فن آوري لازم را براي چنين اقدامي داريم. راه ديگري که يک کميسيون ويژه رسيدگي به اين بحران پيشنهاد کرده، محدود کردن مصرف بنزين يارانه دار يا ارزان، به 120 ليتر براي هر اتومبيل در ماه است، به طوري که رانندگان وادار شوند براي تهيه مابقي نياز خود، نرخ تمام شده را پرداخت نمايند. اما تحليلگران معتقدند که افزايش قابل ملاحظه در قيمت بنزين، خطر نا آرامي هاي شهري را به همراه خواهد داشت، و مي افزايند: اکثر ايرانيان بنزين ارزان را حق طبيعي خود مي دانند، و با تورم بالاي قيمت کالاهاي اوليه که بخش عمده در آمد آنها را مي ربايد، بالا بردن قيمت بنزين، بحراني جدي براي دولت به همراه خواهد آورد. در هفته هاي اخير، بسياري از پمپ بنزين ها، به خصوص در کرج و قزوين، بدون بنزين ماندند و رانندگان براي پر کردن باک خودروهاي خود، ساعت ها در صف انتظار کشيدند. آخرين ارقام مصرف بنزين، مصرف داخلي ايران را 57 ميليون ليتر در روز، يعني 13 درصد افزايش طي سال گذشته مي شمارد. پالايشگاه هاي جمهوري اسلامي مي توانند فقط 38 و نيم ميليون ليتر نفت را در روز به بنزين تبديل کنند. بدين ترتيب بقيه نياز داخلي ايران، بايد از خارج وارد شود، و اين براي دولت سالانه يک و نيم ميليارد دلار هزينه در بر دارد. مجموع يارانه هاي دولت به سه و نيم ميليارد دلار در سال مي رسد، به اين ترتيب بخش عمده اي از بودجه کشور را به خود اختصاص مي دهد. تحليلگران معتقدند که افزايش قابل ملاحظه در قيمت بنزين، خطر نا آرامي هاي شهري را به همراه خواهد داشت، و مي افزايند که اکثر ايرانيان بنزين ارزان را حق طبيعي خود مي دانند.