(rm) صدا |
قسمت عمده مطبوعات امروز آمريکا به نحوي به مسائل عراق و بازتاب دستگيري صدام حسين و مسائل مربوط به آن اختصاص دارد. و بيشتر مطالب و مسائلي است که در دو روز گذشته از همه رسانه هاي صوتي و تصويري پخش شده است. در اين ميان مقاله اي با عنوان «بگذار عدالت در بغداد اجراء شود»، به قلم ريچارد گلدستون در لس آنجلس تايمز چاپ شده که به مساله مهم چگونگي محاکمه صدام حسين مي پردازد.
ريچارد گلدستون، سربازپرس سابق سازمان ملل متحد در دادگاه رسيدگي به جنايات جنگي، در يوگسلاوي و روآندا است. وي اخيرا از پست قاضي دادگاه اساسي آفريقاي جنوبي کناره گرفته است.
ريچارد گلدستون مي نويسد: جنايات صدام عليه بشريت، چند صد هزار قرباني در عراق باقي گذارده است، بخصوص در مورد شيعياني كه جرات ايستادگي در برابر او كردند و نيز كردها كه هدف نسل كشي رژيم صدام قرار گرفتند. اما سئوالي كه اينك مطرح است، اين كه صدام حسين چگونه بايد به دست عدالت سپرده شود. ما همه خوشبخت هستيم كه او را زنده دستگير كرده ايم، زيرا دستگيري زنده او به جهان و بخصوص به آمريكاييان اين شانس را مي دهد كه نشان دهند احترام به اصول و قانون، قوي تر از نياز به انتقام است. ولي اين كار چگونه بايد انجام شود.
ريچارد گلدستون مي نويسد: بحث مشابهي درباره جنايتكاران جنگي مطرح است. وي با اشاره به تشكيل دادگاه نورنبرگ براي رسيدگي به اعمال جنايتكاران جنگي از سوي آمريكا در حالي كه ساير متحدان جنگ خواهان اعدام فوري آنها بودند، مي نويسد: مشروعيت نورنبرگ باعث شد كه تحت رهبري آمريكا دادگاه رسيدگي به جنايات جنگي در رواندا و يوگسلاوي سابق توسط سازمان ملل برپا شود. به خاطر حمايتهاي مالي و سياسي آمريكا اين دو دادگاه به موفقيتهاي چشمگيري نايل آمدند. از جمله بازپرسي و محاكمه ميلوسويچ براي جنايتهاي جنگيش و حمايت آمريكا از اين دادگاه، عليرغم مخالفت دولت بوش از دادگاه بين المللي جنايات، ادامه دارد.
نويسنده مخالفت دولت بوش با دادگاه بين المللي را اشتباهي بزرگ مي داند و پيشنهاد مي كند براي محاكمه صدام حسين نكات زير بايد در نظر گرفته شود. يك، هدف اول از چنين محاكمه اي بايد اجراي عدالت به خاطر قربانيان جنايات وحشتناكي باشد كه صدام براي آنها محاكمه مي شود. به اين هدف فقط مي توان با جمع آوري اسناد اين جنايتها و نقشي كه صدام حسين در اعدام آنها ايفا كرده است دست يافت. دو، محاكمه بايد در نهايت انصاف و موشكافانه باشد، با رعايت هنجارهاي امروزي، هنجارهايي كه آمريكا به طور سنتي در كشور خود و در نظام قضايي جنايي خود رعايت مي كند. اينها هنجارهايي هستند كه اكنون توسط جوامع دموكراتيك ديگر نيز به رسميت شناخته شده و اجرا مي شوند. نبايد به دليل خشم، سياست و يا شتاب، اين هنجارها را مورد مصالحه قرار داد. سه، محاكمه صدام حسين نبايد موجب انتقادهايي باشد كه در مورد دادگاه نورنبرگ يا محاكمه آدولف آيشمن در اورشليم مطرح شد. به طور مثال قضات دادگاه نورنبرگ از كشورهاي فاتح بودند و آيشمن در خيابانهاي بوئنوس آيرس ربوده شد و در اورشليم در سال 1961 توسط قضات اسرائيلي محاكمه شد. چهار، محاكمه جنايي بايد در نهايت انصاف و تا جايي كه ممكن است به محل وقوع جنايت نزديك باشد. مهم است شوراي امنيت سازمان ملل تشخيص داد كه اين كار در مورد بالكان و رواندا ممكن نيست، زيرا امكان اجراي عدالت در فضاي آن سامان و در آن زمان وجود نداشت، با اين حال فاصله ميان مكان محاكمه و مكان وقوع جرم از ارتباط ارگانيك محاكمه جلو مي گيرد و از نقشي كه اين محاكمه مي تواند در آشتي ملي ايفا كند، مي كاهد.
بنابراين منصفانه به نظر مي رسد كه محاكمه صدام در عراق انجام شود، اگرچه من بسيار نسبت به ادعاهاي بعضي از اعضاي شوراي موقت حكومتي عراق نسبت به وجود قضات صالح عراقي براي اداره دادگاه رسيدگي به جنايات جنگي در اين كشور ترديد دارم. دهها سال است كه عراق فاقد يك نظام قضايي رسيدگي به جنايات است. تعداد بازپرسان عراقي كه در زمينه تحقيقات جنايي تجربه داشته باشند، اگر وجود داشته باشند، بسيار اندك است. هيچ وكيل مدافع عراقي كه قادر به دفاع از صدام حسين و يا ارائه كمكهاي قضايي به وي براي دفاع از خود باشد وجود ندارد، چنانكه استقلال قضات نيز در عراق زير سئوال است.
ريچارد گلستون ادامه مي دهد اگرچه عراقيها آمادگي برگزاري چنين محاكمه اي را ندارند، اما اين به اين معني نيست كه آمريكا بايد اين كار را انجام دهد. اين كاري است كه بايد با پشتيباني جامعه جهاني انجام شود، نه فقط كشوري كه جنگ عراق را آغاز كرده است. به نظر من بهترين راه حل، نوعي دادگاه مختلط است، از آنگونه كه قبل در سريلانكا و كامبوج برگزار شده است. مخلوطي از قضات و بازپرسان محلي و بين المللي، به علاوه تضمين امنيت براي وكلاي مدافع.
ريچارد گلستون در پايان مقاله خود مي نويسد: من پيشنهاد مي كنم سازمان ملل متحد و ايالات متحده مشتركا حمايت لازم براي برگزاري چنين دادگاهي را در عراق تامين كنند. اين كار همچنين به تقاضاي آمريكا براي ايجاد يك نوع حكومت دموكراتيك در عراق ياري مي رساند. علاوه بر اين برگزاري دادگاه به اين شيوه در عراق، بيشترين نفع را براي قربانيان صدام حسين در بر دارد. ريچارد گلدستون، سربازپرس سابق سازمان ملل متحد در دادگاه رسيدگي به جنايات جنگي در يوگسلاوي و روآندا، در لس آنجلس تايمز نوشت که سوال اين است که صدام حسين چگونه بايد به دست عدالت سپرده شود. وي نوشت که بهترين حالت، يک نوع دادگاه مختلط است: مخلوطي از قضات و بازپرسان محلي و بين المللي، به علاوه تضمين امنيت براي وکلاي مدافع.
