رژيمي تحت فشار، از درون و از بيرون: بررسي تحولات ايران در سال 2003، از ديد خبرگزاري فرانسه

علي سجادي (راديو فردا): ايران سال 2003 ميلادي را گذراند؟ مريم احمدي برگردان جمع بندي خبرگزاري فرانسه را در اين باره به اگاهي مي رساند. مريم احمدي (راديو فردا): براي رهبران ايران، سال 2003 سال سختي بود. رژيم صدام حسين طي سه هفته در مقابل نيروهاي امريکا از پاي در آمد و براي بسياري اين سوال پيش آمد که آيا ايران که اکنون با نيروهاي آمريکايي احاطه شده است، کشور بعدي است که مورد حمله آمريکا قرار خواهد گرفت؟ به علاوه، ايران متهم به انجام همان کارهايي بود که آمريکا از آن ها براي توجيه اشغال عراق استفاده کرده بود. برنامه توليد سلاح هاي هسته اي، حمايت از ستيزه جوياني که روند صلح خاورميانه را تضعيف مي کنند، و پناه دادن به اعضاي شبکه تروريستي القاعده. در داخل کشور نيز رژيم با تظاهرات دموکراسي خواهانه بيشتر دانشجويان روبرو شد، گرچه سه هزار نفر دستگير شدند و قوه قضائيه بسياري از ناراضيان و اصلاح طلبان را سرکوب کرد. اما دو مسئله اي که بيش از همه موجب قرار گرفتن پرونده حقوق بشر ايران در کانون توجه بين المللي شد، يکي قتل زهرا کاظمي، خبرنگارعکاس ايراني – کانادايي، در زندان جمهوري اسلامي بود و ديگري اعطاي جايزه صلح نوبل به شيرين عبادي، زني که فعاليت هايش در زمينه اعاده حقوق زنان، کودکان، و دگرانديشان، تندروها را به خشم آورده است. تنش ميان محافظه کاران و اصلاح طلبان نيز همچنان ادامه داشت. در سال 2003 موضع اصلاح طلبانه محمد خاتمي و وعده هاي او در زمينه پيشبرد اصلاحات، در مقابل مخالفت ها و مانع تراشي هاي تندروهاي عير منتخب اما قدرتمندي که قوه قضائيه و شوراي نگهبان را در کنترل دارند، بيش از هميشه کمرنگ شد. سرخوردگي مردم و خستگي از کشمکش هاي سياسي جناحي همراه با اقتصادي راکد، در انتخابات شهر و روستا بازتاب پيدا کرد و ميزان مشارکت را به شدت پايين برد. نتيجه پيروزي محافظه کاران در شهرهاي بزرگ بود. تحليلگران معتقد هستند اصلاح طلبان در انتخاباتي پارلماني اسفند ماه احتمالا با وضعيت مشابهي روبرو خواهند شد: عدم مشارکت مردم که رژيم را با بحران مشروعيت روبرو خواهد کرد. در عرصه جهاني بيشترين فشار بر ايران به خاطر برنامه هاي هسته ايش بود. تلاش ايران براي پيشبرد برنامه هاي هسته اي بيش از همه اسرائيل را نگران کرد، به ويژه از آن رو که ساخت موشک شهاب – 3 نيز به اتمام رسيد. با تلاش هاي ديپلماتيک ايالات متحده، سرانجام سازمان بين المللي انرژي اتمي به ايران اولتيماتوم داد که بازرسي هاي بين المللي را بپذيرد، غني سازي اورانيوم را متوقف کند، و در انجام برنامه هاي هسته اي شفافيت کامل داشته باشد. مصلحتگرايان رژيم موضع سازش طلبانه اي گرفتند، در حالي که برخي از تندروها خواستار خروج ايران از پيمان منع گسترش صلاح هاي هسته اي و پيمودن راه کره شمالي شدند. سرانجام در ماه اکتبر، با ميانجي گري آلمان، فرانسه، و بريتانيا؛ ايران تصميم گرفت گزينه ديپلماتيک را ناتخاب کند و از تحريم هاي احتمالي سازمان ملل متحد و يا حتي حمله ايالات متحده يا اسرائيل بگريزد و به نظر مي رسد ايران پيش از پايان سال 2003 پروتکل الحاقي به پيمان منع گسترش صلاح هاي هسته اي را امضا خواهد کرد. در مجموع تصويري که از ايران مي بينيم، رژيمي است زير فشار، چه در داخل و چه در خارج. براي رهبران حكومت ايران، سال 2003 سال سختي بود. رژيم صدام حسين طي سه هفته در مقابل نيروهاي امريکا از پاي در آمد و براي بسياري اين سوال پيش آمد که آيا ايران که اکنون با نيروهاي آمريکايي احاطه شده است، کشور بعدي است که مورد حمله آمريکا قرار خواهد گرفت؟ به علاوه، ايران متهم به انجام همان کارهايي بود که آمريکا از آن ها براي توجيه اشغال عراق استفاده کرده بود. برنامه توليد سلاح هاي هسته اي، حمايت از ستيزه جوياني که روند صلح خاورميانه را تضعيف مي کنند، و پناه دادن به اعضاي شبکه تروريستي القاعده. خبرگزاري فرانسه در گزارش خود در باره رويدادهاي ايران در سال 2003 يادآور مي شود كه رژيم حاكم از درون و بيرون تحت فشار قرار داشت.