دلايل علمي وقوع زلزله بم و كرمان، از ديد مسئول شبكه لرزه نگاري تهران

فريدون زرنگار (راديوفردا): زلزله پديده اي غير قابل پيش بيني است اما زلزله شناسان همواره در باره وقوع زلزله در بعضي مناطق هشدار داده اند. به گفته مهندس صديقي خوي مسئول شبكه لرزه نگاري تهران، وقوع زلزله در مناطق جنوبي تهران پيش از اين از سوي زلزله شناسان پيش بيني شده بود. وي در مصاحبه با راديو فردا در باره دلايل علمي وقوع زلزله بم و كرمان سخن مي گويد. مهندس صديقي خوي (مسئول شبكه لرزه نگاري تهران): هر زلزله اي كه در ايران اتفاق مي افتد، به خاطر حركت صفحه اي به زير صفحه ايران است. تمام شكستگي كه در ايران اتفاق مي افتد تمام كوه هاي كه ايجاد شده به خاطر حركت اين صفحه است. در غرب و شرق ايران زلزله هائي داريم كه به خاطر اين فشارهائي است كه ايجاد مي شود. در قسمت شرق ايران استعداد زلزله خيزي بيشتر است و هر 12 يا 13 سال يكبار يك زلزله بزرگ داريم و اين فشارها باعث شده كه از بالا يعني از طرف منطقه دشت بيات به سمت پائين توي چند فقره در چند مرحله شكسته شود اينجا در منطقه بم هم اين شكسته شده است. كيوان حسيني (راديوفردا): آيا احتمال دارد كه زلزله هائي از اين دست در مناطق مركزي ايران تكرار بشود؟ مهندس صديقي خوي: تكرار شدن كه مي شود. قطعا هم مي شود منتهي زمانش مشخص نيست. ده سال ديگر، بيست سال ديگر، يا در آينده خيلي نزديك. به هرحال منطقه شرقي ايران منطقه خاصي است و زلزله هاي آن معمولا دو تا دو تا با هم مي آيد. منتهي فاصله زماني آن ها كم است نسبت به تهران يا جاهاي ديگر. در آنجا هر ده سال يا 15 سال يك قسمت شكسته مي شود و گسل بزرگي ايجاد مي شود ولي دقيقا كي بياد معلوم نيست و نمي شود پيش بيني كرد. ك.ح.: آيا كارشناسان زلزله در ايران پيش از اين هشدار داده بودند به مسئولان استان هائي مثل استان كرمان كه منتظر زلزله باشند و براي ايمن سازي ساختمان هاي خود اقدامي صورت بدهند؟ مهندس صديقي خوي: البته من فقط در كنفرانسي كه بعد از زلزله قائم بيرجنددر دانشگاه بيرجند برگزار شد آنجا اساتيد زلزله شناسي و زمين شناسي راجع به اينكه دور بازگشت زلزله هاي منطقه شرق ايران هر 12 سال يا 11 سال يكبار است، هشدار دادند كه دفعه بعد مناطق پائين تر زلزله خواهد داشت اما دقيقا قيد نكرده بودند كه بم خواهد بود يا بالاتر يا كدام قسمت. اما هشدار داده شده بود كه از بيرجند به سمت پائين در دفعه بعد خواهد شكست. ك.ح.: آيا هيچ اقدامي براي ايمن سازي ساختمانها با توجه به هشدار زلزله شناسان در ايران از سوي دولت صورت گرفت؟ مهندس صديقي خوي: من چند سال پيش را اطلاع دارم كه يك دوره اي را براي مهندساني كه در رابطه با شهرداري به عنوان مهندس ناظر فعاليت مي كنند دوره اي گذاشتند كه در واقع تائيد هاي آنها بر اساس يك سري شواهد باشد كه تائيد كنند ساختمان در برابر زلزله مقاوم هست يا نيست. منتهي نمي دانم كه آيا اين به مرحله اجرا رسيد و اين را بايد از شهرداري و سازمان هاي ديگر بپرسيد. ولي مي دانم كه دوره اي براي اينها گذاشتند و اينها اين دوره ها را ديدند. ك.ح.: آخرين سئوال من در باره شهر تهران است، پايتخت، كه روي دو گسل خيلي مهم قرار دارد و زلزله شناسان بارها هشدار داده اند. آيا هيچ پيش بيني در باره وقوع يا احتمال وقوع زلزله در تهران از سوي زلزله شناسان ارائه مي شود يانه؟ مهندس صديقي خوي: در مورد تهران واقعا مسئله بغرنج است و نظرات مختلفي هست در باره وقوع يا عدم وقوع زلزله درتهران و به هرحال براساس مطالعات، مهندسين حدس مي زنندكه مي آيد ولي زمانش را نمي دانند كه كي مي آيد و به هرحال روند همه لرزه شناسي كه ما در تهران داريم نشان دهنده زنده بودن زمين شناسي تهران و فعال بودن تهران است. چون به هرحال چند روز پيش هم يك زلزله به قدرت 5 ريشتر در فاصله 100 كيلومتري جنوب غربي تهران اتفاق افتاد كه تهران را هم لرزاند و خيلي ها هم آن را حس كردند. امكان آمدن زلزله در تهران زياد است ولي پيش بيني در باره اينكه كي مي خواهد بيايد با علم زلزله شناسي در حال حاضر امكان پذير نيست. زلزله پديده اي غير قابل پيش بيني است اما زلزله شناسان همواره در باره وقوع زلزله در بعضي مناطق هشدار داده اند. به گفته مهندس صديقي خوي مسئول شبكه لرزه نگاري تهران، وقوع زلزله در مناطق جنوبي تهران پيش از اين از سوي زلزله شناسان پيش بيني شده بود. وي در مصاحبه با راديو فردا در غرب و شرق ايران زلزله هائي داريم كه به خاطر فشارهاي زيرزميني و حركت صفحه زيرزميني زير صفحه ايران. وي مي گويد در كنفرانسي كه بعد از زلزله در بيرجند تشكيل شد، زلزله شناسان احتمال دادند زلزله بعدي در نقطه اي از بيرجند به سمت پائين خواهد بود ولي دقيقا نمي توانستند مشخص كنند كه در بم اتفاق مي افتد. وي مي افزايد وقوع زلزله در تهران نيز امكان دارد ولي پيش بيني آن در حال حاضر ممكن نيست. وي مي افزايد مهندسان مشاور در باره ايمن ساختن ساختمان ها در برابر زلزله آموزش ديده اند.