لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۱۶:۰۵

بررسي فراز و نشيب رويدادهاي افغانستان در سال 2003، از ديد يك كارشناس


(rm) صدا |
ليلي صدر (راديو فردا): رئيس جمهوري موقت افغانستان، روز چهارشنبه از لويه جرگه يا شوراي بزرگ خواست با يک حکومت مرکزي مقتدر در افغانستان موافقت کند. آقاي کرزاي گفت به رئيس لويه جرگه گفته است با درخواست هاي نمايندگان مخالف دولت او در لويه جرگه، حاضر به هيچ مصالحه اي نيست. حدود دو هفته است که 205 عضو لويه جرگه سرگرم بررسي قانون اساسي 160 ماده اي پيشنهادي حامد کرزاي هستند. دکتر چنگيز پهلوان، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل افغانستان، در گفتگويي با پرويز مرداني از راديو فردا، از رويدادهاي مهم سال گذشته در افغانستان مي گويد. پرويز مرداني (راديو فردا، برلين): افغانستان در سال جاري مسيحي سال پر فراز و نشيبي را پشت سر گذاشته است. از طرفي به دستاورد هاي بزرگي نايل شده است و از سويي هنوز در ابتداي راه دموکراسي است. اگر بخواهيم نگاهي کوتاه به رويدادهاي مهم سال گذشته در اين کشور داشته باشيم، از کجا بايد شروعي کرد؟ دکتر چنگيز پهلوان (استاد دانشگاه و کارشناس مسائل افغانستان، برلين): بنده فکر مي کنم اين اصطلاحي که به کار برديد (فراز و نشيب) اصطلاح دقيقي است در مورد وضعيت افغانستان در سال 2003. گاه ما با وضعيت هاي مناسبي روبرو هستيم و گاه با وضعيت هاي بسيار بدي. در واقع بايد گفت که اين وضع ادامه کنفرانس بن است. کنفرانس بن يک موجودي را به بار آورد که از نشر جنيني با مشکلات زيادي روبرو بود و اين حاصل آن شتاب هايي بود که در آن کنفرانس به کار رفت. با اين حال درست است که بگوييم که به هر حال افغانستان توانست در همين مدت گذشته يک لويه جرگه اضطراري تشکيل بدهد و يک اداره انتقالي را در آن جا در مورد تصويب قرار بدهد. هيمن اداره انتقالي به هر حال اولين نطفه گام گذاشتن در جهت تشکيل يک دولت ملي است، ولي اين اداره انتقالي از آن جا که هم اختيارات ندارد و هم گاه از حدود خودش خارج مي شود، نتوانسته است قدرت خودش را در سراسر کشور گسترش بدهد. با اين حال در بخش هايي از افغانستان، به نظر بنده، ثبات نسبي به وجود آمد. در مرزهاي غربي، در مرزهاي شمالي، ولي در گوشه اي از آن کشور و در جوار پاکستان ثبات به وجود نيامد و گروه هاي طالبان همچنان در آن بخش ها، در نزديکي قندهار و هلمند، فعال هستند و مشکلاتي را به بار آورده اند. با همه اين احوال بايد گفت که پول جديد افغانستان در همين سال گذشته توانست از نظر مردم مقبول واقع شود و اين پول الان به عنوان يک واحد مالي در افغانستان در حال گردش است و توانسته است هم در رقابت با پول هاي کشورهاي همسايه و هم در رقابت با پول هاي بين المللي، مقامي براي خودش به دست بياورد. البته اين بستگي خواهد داشت به آينده وضعيت اقتصادي افغانستان. فقر در افغانستان به وضع شديدي ادامه يافته است، مواد مخدر در افعانستان هم براي نخستين بار در داخل مورد مصرف قرار مي گيرد و هم تجارت بين المللي ان به ميزان زيادي افزايش پيدا کرده است و زمين هاي بيشتري زير کشت براي توليد مواد مخدر رفته اند. مساله مهاجرين افغانستان هنوز حل نشده است و بيش از ميليون نفر در ايران يا در پاکستان، در هر کشوري ، بيش از ميليون نفر حضور دارند. وحدت ارتش ملي اين کشور هنوز تامين نشده است، ضمن اين که در برخي مناطق خلع سلاح صورت گرفته است. بنابراين، بايد گفت که اين مجمموعه حکايت از هيمن فراز و نشيب دارد و از همه اين ها مهمتر، اين است که کوشش شد طبق توافقنامه بن کنفرانسي براي تصويب قانون اساسي تشکيل بشود. کميسيوني که پيش نيوس اين مجمع را، يعني مجمع لويه جرگه فعلي را يا به قول ما مجلس تاسيسي يا مجلس موسسان را تدارک مي بايست ببيند، به نحوي پيش نويس را تهيه کرد که مورد اختلاف زياد شد و ما مي بينيم که اکنون که اين لويه جرگه يا مجلس موسسان تشکيل شده است، به راحتي توافق بر آن صورت نمي گيرد، به خصوص که از خارج اين مجمع، يعني از خارج اين لويه جرگه، دخالت در امور ان فراوان صورت مي گيرد و اين متاسفانه توليد يک سندي را که به عنوان ميثاق ملي بتواند عمل کند، خدشه دار مي سازد. پ.م.: آقاي دکتر چنگيز پهلوان، شما مسئله را به لويه جرگه قانون اساسي کشانديد. مي خواستم از شما سوال بکنم که در آخرين نشست که امروز (روز چهارشنبه) بود، در لويه جرگه چه گذشت؟ دکتر چنگيز پهلوان: مقداري از اختلافات در اين نشست هم ادامه دارد و کوشش براي ايجاد يک تفاهم صورت مي گيرد، چون گفته شده است که در سند توليد شده توسط کميته تفاهم دستکاري شده است و متاسفانه اعضاي هيات اداره انتقالي يا به اصطلاح دولت افغانستان، گاه دخالت هاي آشکار در سرنوشت اين مجمع مي کنند و هيمن طور فعاليت هاي فراوان به وجود آمده است براي اين که بتوانند بين نظريات مختلف يک ميانگيني را به دست بياورند. اما بحث اساسي در مورد مساله نظام رياستي، يعني به اصطلاح يک رئيس جمهوري قوي، يا نظام پارلماني، يعني يک پارلمان قوي، يا ميانگيني از اين دو؛ هنوز ادامه دارد و اين مساله حل نشده است. آقاي کرزاي هم چند بار تهيدد کرده اند که اگر نظام رياست جمهوري مورد قبول واقع نشود، ايشان اين را نخواهند پذيرفت. اين نوع سخن گفتن ايشان هم خودش به اين تشنج دامن مي زند. دکتر چنگيز پهلوان، استاد دانشگاه و کارشناس امور افغانستان، در مصاحبه با راديو فردا مي گويد دولت انتقالي افغانستان زير نظر حامد كرزاي نتوانسته است قدرت خودش را در سراسر کشور گسترش بدهد. با اين حال در مرزهاي غربي، در مرزهاي شمالي، ثبات به وجود آمده، ولي گروه هاي طالبان همچنان در نزديکي قندهار و هلمند، مشکلاتي را به بار آورده اند. پول جديد افغانستان در همين سال گذشته توانست از نظر مردم مقبول واقع شود. ولي فقر در افغانستان به وضع شديدي ادامه يافته است، مواد مخدر در افعانستان هم براي نخستين بار در داخل مورد مصرف قرار مي گيرد و هم تجارت بين المللي آن به ميزان زيادي افزايش پيدا کرده است. در لويه جرگه قانون اساسين بحث برسر نظام رياستي، يا نظام پارلماني، هنوز ادامه دارد.
XS
SM
MD
LG