فریدون زرنگار در گفت‌وگویی با فریدون خاوند کارشناس و تحلیلگر اقتصادی در پاریس از ویژگی‌های این گزارش در باره ایران پرسیده است.
فریدون خاوند: در این گزارش کشورها به چهار دسته تقسیم شده‌اند. گروه دارای توسعه انسانی بسیار بالا، گروه کشورهای دارای توسعه انسانی بالا، گروه کشورهای دارای توسعه انسانی متوسط و گروه کشورهایی که دارای توسعه انسانی ضعیف هستند.
ایران در مجموعه کشورهایی با توسعه انسانی متوسط قرار دارد. از بین ۱۸۲ کشور مورد بررسی، ایران در ردیف هشتاد و هشتم جدول قرار دارد. این امر نشان می‌دهد که از لحاظ شاخص توسعه انسانی ، ۸۷ کشور در وضعیتی مناسب‌تر از ایران و ۹۴ کشور در وضعیتی بدتر از ایران هستند.
- گفته می‌شود که ایران پنج یا شش سال پیش از این در موقعیت بهتری قرار داشته است. آیا این امر درست است؟
در سال ۲۰۰۶ ایران در ردیف هشتاد و هفتم جهان بوده است. ولی در گزارش امسال به رده هشتاد و هشتم منتقل شده و یک درجه تنزل پیدا کرده است. اگر نیم نگاهی به آمار توسعه انسانی بیاندازیم، می‌بینیم که در مقیاس خاورمیانه، آسیای مرکزی، قفقاز و شمال افریقا مناطقی وجود دارند که علیرغم شباهت‌هایی زیادی که با ایران دارند، اما از نظر توسعه انسانی نسبت به ایران وضعیت مناسب‌تری دارند.
مثلاً لیبی به مراتب از نظر توسعه انسانی در ردیف بهتری نسبت به ایران قرار دارد. تمام کشورهای عربی منطقه خلیج فارس هم وضعیتی بهتر از ایران دارند. ترکیه و لبنان هم همین طور. اما درعوض کشورهایی هم مثل اردن وسوریه و مصر هستند که از لحاظ توسعه انسانی وضعیتی بدتر از ایران دارند.
- گفته می‌شود که از نظر آموزش که به عنوان یکی از فاکتورهای مهم این گزارش مورد توجه است، ایران در وضعیت بهتری نسبت به کشورهای همسایه قرار دارد. آیا شما این را تأیید می‌کنید؟
این گزارش نرخ سوادآموزی در ایران را مابین جمعیت بالغ کشور در حدود ۸۲ درصد ارزیابی می‌کند که این نرخ مهمی است. یعنی در میان جمعیت بالغ ایران، ۸۲ درصد با سوادند. همچنین این گزارش می‌گوید که ۷۲ درصد کسانی که در سنین رفتن به مدرسه هستند به مدرسه می‌روند که در این زمینه آمار جالبی است.
- آیا این نرخ برای سایر کشورهای همسایه نیز به دست آمده است؟
بعضی کشورها نسبت به ایران وضعیت بهتری دارند ولی در مجموع اگر وضعیت ایران را درمورد نرخ باسوادان کشور با سایر کشورهای در حال توسعه‌ای که در همان گروه متوسط از نظر توسعه انسانی قرار دارند مقایسه کنیم می‌بینیم که ایران در وضعیت مناسب‌تری است.
دلیل آن هم روشن است. کشور ایران از منابع عظیم ارزی به خاطر نفت برخوردار است و طبعاً بخشی از این منابع به رغم آشفتگی و جنگ و دگرگونی‌های داخلی، در امور مرتبط با آموزش و دسترسی به آب آشامیدنی و برخی از مسائل دیگری که در محاسبه توسعه انسانی مورد توجه است، مداخله داشته است.
ولی در عوض در همین گزارش هم می‌خوانیم که هشت درصد جامعه ایران با کمتر از دو دلار در روز زندگی می‌کنند. نکته دیگری که در این گزارش، ایران را در وضعیت بدی قرار داده است مسئله مشارکت زنان است. این گزارش می‌گوید که ایران از لحاظ مشارکت زنان در جامعه و سیاست در ردیف صد و سوم جدول قرار دارد.
