لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
سه شنبه ۴ اردیبهشت ۱۴۰۳ تهران ۱۲:۰۳

کابینه محمود احمدی نژاد و منتقدان گوناگون


وزاری پیشنهادی محمود احمدی‌نژاد برای حضور در دولت دهم
وزاری پیشنهادی محمود احمدی‌نژاد برای حضور در دولت دهم
سرانجام محمود احمدی‌نژاد فهرست کابینه خود را روز شنبه به مجلس داد و پنجشنبه شب در یک گفتگوی زنده تلویزیونی درباره کابینه آینده خود توضیح داد و از جمله معیارهای انتخاب همکاران خود را بار دیگر تکرار کرد.

درباره معرفی سه وزیر زن برای وزارتخانه های آموزش و پرورش، بهداشت و درمان و پزشکی و رفاه، آقای احمدی‌نژاد، شایسته‌سالاری را دلیل انتخاب خود دانست: «اینکه حتماً می‌خواستیم سه تا زن بیاوریم، اینطور نیست. اگر بنا بر این بود من در انتخابات هی می‌گفتم... چون بعضی‌ها گفتند ما پنج تا زن می‌آوریم، شش تا زن می‌آوریم. که من آن موقع به نظرم می‌رسید این عددها توهین است. یعنی چی؟ مگر ابزار است که حالا مثلاً... یا می‌خواهیم میوه بخریم؟ که بگوییم پنج تا از این چهار تا از این. ما تقسیم‌بندی اینطوری... ما زن و مرد را نقطه مقابل هم نمی‌دانیم. مکمل هم می‌دانیم. در مسئولیت‌های اجتماعی هم، جاهایی که تطابق دارد با توانمندی‌ها، ما شایسته‌سالاری را اصل می‌دانیم.»

از نکات مهم دیگر سخنان آقای احمدی‌نژاد، اشاره به رویدادهای پس از انتخابات و نقش وزارت اطلاعات بود: «به نظر من انتخابات، سطح سیاسی، سطح اجتماعی کشور را صدها پله برده بالاتر. سطح مطالبات را عوض کرده. اگر وزارت اطلاعات مأموریتش را درست انجام می‌داد، ما این آسیب‌ها را در سطح خیابان نداشتیم. یک تعداد مردم از دست رفتند.»

با توجه به گمانه‌زنی‌هایی که درباره اختلاف بر سر برخی وزرای پیشنهادی میان دولت و مجلس وجود دارد، آقای احمدی‌نژاد گفت که وی فرمان‌دهنده اصلی است: «بعضی‌ها فکر می‌کنند رئیس جمهور از دو نقطه باید دستور بگیرد. این اشتباه است. می‌گویند هم باید از رئیس جمهور دستور بگیرد هم از مجلس دستور بگیرد. این نیست. مجلس قانون می‌گذارد. قانون هم برای رئیس جمهور، هم برای وزرا و هم برای آحاد مردم و هم برای خود نمایندگان مجلس لازم‌الاجراست. وزیر از دو جا فرمان نمی‌گیرد. وزیر از یک جا فرمان می‌گیرد، از رئیس جمهور.»

اما آیا مجلس به همه وزیران پیشنهادی رأی خواهد داد؟ رفعت بیات از نمایندگان اصولگرا به رادیو فردا معتقد است که مجلس حتماً بر رئیس جمهور آسان نخواهد گرفت: «باید دید که دیدگاه مجلس در چانه‌زنی‌های سیاسی فراکسیونی چیست. به هرحال در مجلس همیشه کار فقط کارشناسی نیست. یک سری چانه‌زنی‌های پشت پرده هم وجود دارد که نهایتاً در کمیسیون برنامه بودجه و تلفیق خلاصه می‌شود.»

بررسی ترکیب کابینه آینده دولت و چالش‌های موجود در کانون برنامه دیدگاه‌ها در این هفته قرار دارد در گفت‌وگو با فاطمه گوارایی، فعال حقوق زنان در تهران، محسن سازگارا، تحلیلگر سیاسی در واشنگتن، سراج‌الدین میردامادی، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی در پاریس و روزبه میرابراهیمی، روزنامه‌نگار مقیم نیویورک در استودیو رادیو فردا در پراگ.

  • رادیو فردا: خانم گوارایی در تیم وزیران آینده، سه زن معرفی شده اند. تحلیل شما از این انتخاب آقای احمدی نژاد چیست؟

فاطمه گوارایی: پیش فرض کسانی که در حلقه جنبش سبز قرار می گیرند اینست که دولت آقای احمدی نژاد فاقد مشروعیت است و بنابراین در اصل این دولت نتوانسته مکانیسم های دموکراتیک برای کسب آرا داشته باشد و عملاً با یک کودتا بروی کار آمده، فاقد مشروعیت است. اما به عنوان یک زن و فعال حقوق زنان تا آنجا که در اخبار و گزارشها دیدم، از طرف محافل خارج از کشور روی این مسئله خیلی گفتگو و بحث می شود.

اتفاقاً برعکس در داخل در میان موافقان جنبش سبز و فعالان زن، اساساً نه تنها استقبالی از انتصاب یا معرفی این سه نفر بعنوان وزرای پیشنهادی نشده، به دلیل رشد آگاهی که در این مسئله به وجود آمده، فعالان زن هم معرفی این سه زن را در مجموع به نوعی تلاش عوامفریبانه و انحرافی توسط احمدی نژاد می دانند. همین الان هم فعالان زن در حال تهیه بیانیه ای هستند تا نظرشان را به طور مجموعه ای در رابطه با این معرفی و این تلاش انحرافی عنوان کنند.

  • آقای سازگارا، آقای احمدی نژاد پنجشنبه شب نامزدهای مقام وزارت را معرفی کرد. به جز معرفی سه نامزد زن، به نظر شما کابینه پیشنهادی آقای احمدی نژاد چه ویژگیهایی می تواند داشته باشد.

محسن سازگارا: یک اعتراض به معرفی شما از آقای احمدی‌نژاد بکنم. به عنوان رئیس جمهوری، ایشان رئیس هیچ جمهوری نیست و آقای احمدی‌نژاد صرفاً یک عروسک ستاد کودتایی است که به سر کار گذاشتند. انتصابی از طرف ولایت فقیه. ملت یک رئیس جمهور انتخابی دارد که آن هم مهندس موسوی است. حالا این دولت کودتایی دارد سعی می‌کند که یک تعداد وزیر به مردم تحمیل کند.

نکته اول این است که مهم‌ترین مشکل دولت آقای احمدی این است که بتواند آن مملکت را اداره کند. با مقاومت ملت در برابر دولت کودتایی به نظر من مهم‌ترین چالش پیش روی آقای احمدی‌نژاد این است که اول بتواند روی زمین راه برود و ناچار نباشد که با هلیکوپتر جابه‌جا شود. بعد بتواند اعلام وزیر کند.

آقای احمدی‌نژاد از آنجا که آدمی است بسیار پوپولیست، چون دیده که ستون فقرات و محور فعالیت جنبش سبز، زن‌های جامعه هستند، فکر کرده اگر سه تا خانم معرفی کند، شاید بتواند خودش را طرفدار زن‌ها نشان دهد. این دولت کاملاً نشان‌دهنده پوپولیزم آقای احمدی‌نژاد است و ترسی که در این دولت است و نظامی‌گری و آلت فعل بودن ستاد کودتا با گذاشتن امثال آقای نجار، ژنرال سپاه، در وزارت کشور و قشون به رخ ملت کشیدن، اعلان جنگ به ملت دادن.

همانطور که خود آقای احمدی‌نژاد، عامل اصلی تفرقه در کل طیف موسوم به اصولگرا بود، این در دولتی هم که ایشان تشکیل می‌دهد، کماکان ادامه پیدا خواهد کرد و بیش از پیش در این طیف ایجاد تشتت و چند دستگی خواهد کرد.

  • آقای میردامادی، اقای احمدی‌نژاد در صحبت پنجشنبه شب خود گفت که افرادی که پیشنهاد می‌شوند نباید به این یا آن دسته تمایل داشته باشند. آیا افرادی که ایشان پیشنهاد کرده، اینچنین هستند؟

سراج الدین میردامادی: نه. من اینطور فکر نمی‌کنم. ویژگی‌های کابینه‌ای که معرفی شده در پنج مشخصه کلی تقسیم‌بندی کرده‌ام. کابینه دولت دهم کابینه‌ای است به مراتب هماهنگ‌تر با آقای احمدی‌نژاد. دو اینکه کابینه‌ای است بسیار کم تجربه و افراد دارای تجارب غیرمرتبط با پست‌ها هستند.

سوم اینکه به جای ضوابط در مورد این افراد، روابط در نظر گرفته شده است. نکته چهارم جنبه تبلیغاتی است که به دلیل فقدان مشروعیتی که در فرآیند انتخابات با آن مواجه شد سعی کرد با معرفی سه زن، فقدان مشروعیت را با یک حرکت تبلیغاتی جبران کند که به نظر می‌رسد این زنان همانطورکه فعالان جنبش زنان می‌گویند از مردها هم مردسالارترند.

نکته پنجم هم همانطور که آقای سازگارا اشاره کردند، بالا رفتن تعداد نظامی‌ها در کابینه است بویژه مسئله سردار نجار و سردار وحیدی که توسط پلیس بین‌الملل هم تحت تعقیب است. به نظر می‌رسد که با این ملاک‌ها بود که آقای احمدی‌نژاد این افراد را جمع کرده است.

  • آقای میرابراهیمی، آقای احمدی‌نژاد ابراز امیدواری کرده که مجلس با دولت تعامل داشته باشد و به وزیران پیشنهادی رأی اعتماد بدهد. با در نظر گرفتن گمانه‌زنی‌هایی که درباره مخالفت احتمالی مجلس با برخی از وزیران پیشنهادی می‌شود، آیا می‌شود پیش‌بینی کرد که مجلس در این مورد چه تصمیمی خواهد گرفت؟

روزبه میرابراهیمی: بله، همانطورکه در دوره قبل دیدیم، یک انتخابات برگزار شد و آقای احمدی‌نژاد به عنوان رئیس جمهور اعلام شدند. در آن انتخابات هم شبهه‌هایی وجود داشت. آن اعتراضات هرچند پیگیری نشد ولی دولت آقای احمدی‌نژاد در دوره قبل با مشکلاتی مواجه بود.

این مشکلات را در همان ابتدا در اعلام اسامی کابینه و رأی اعتماد مجلس قبلی دیدیم. در دور اول سه وزیری که پیشنهاد شده بودند، رأی نیاوردند. به همان نسبت با این انتخاباتی که برگزار شد و مسائل و مشکلات بسیاری که وجود دارد، فکر می‌کنم این دوره هم مشکلات چندین برابر خواهد بود.

با همین مجلس که مجلس ظاهراً اصولگرا است، می‌شود احتمال داد که بیش از چهار نفر از افرادی که معرفی شده‌اند، رأی نیاورند. این اختلافاتی که در جریان اصولگرایان وجود داشت و هر لحظه هم بیشتر می‌شود، و به ریزش نیروها منتهی خواهد شد. در شروع بررسی وزرای پیشنهادی این را خواهیم دید و همانطور که در دوره قبل مواضع افشاگرانه‌ای دیدیم در بررسی صلاحیت بعضی افراد مثل اقای اژه‌ای و پورمحمدی، شاید موارد بسیار بیشتری ار در همین روزهای آینده در مجلس شاهد خواهیم بود.

  • خانم گوارایی، آقای احمدی‌نژاد از جمله نکته‌هایی که مطرح کرد مسئله وزارت اطلاعات بود. اینطور مطرح کرد که اگر وزارت اطلاعات مأموریتش را درست انجام می‌داد، این آسیب‌ها را در سطح خیابان نداشتیم. یک تعداد از مردم از دست رفتند. آقای احمدی‌نژاد چه می‌خواهد بگوید؟

فاطمه گوارایی: ما هرچه جلو می‌رویم، حلقه اقلیتی که در حاکمیت و نظام، قدرت را به شکل انحصاری در می‌آورد، دارد تنگ‌تر می‌شود. یادمان نرود، جناب آقای محسنی اژه‌ای کسی هستند که دو دهه فعالیت‌های وزارت در ایران دارای نقاط بسیار منفی و تاریکی هستند.

عملکرد دولت نهم علی‌الخصوص در مقطع کودتا آنچنان فجیع و غیرقابل دفاع است و آنچنان کوس رسوایی‌اش افشا شده که حتی به هشدارهایی که توسط وزارت اطلاعات و شخص آقای اژه‌ای نسبت به پیامدهای این عملکرد داده می‌شود، توجه نمی‌کند و به نوعی نارضایتی خودش را در برکناری ایشان از عملکرد وزارت اطلاعات نشان می‌دهد.

این به نظر من چیزی نیست جز مجموعه آن بخشی که قدرت را در انحصار خودش دارد، در اختیار یک گروه خاص و یک مجموعه خاص قرار می‌گیرد و افرادی را که از این مجموعه کنار می‌گذارند، طیف‌های گسترده‌تر و وسیع‌تر و حتی کسانی است که خدمات زیادی برای حفظ همین سیستم انجام داده‌اند.

  • آقای سازگارا، تحلیل شما چیست از صحبت‌های آقای احمدی‌نژاد؟ چه پیامی در این دو جمله نهفته است؟

محسن سازگارا: من هم با خانم گوارایی هم عقیده‌ام. یک نکته‌ای را هم که آقای میردامادی گفتند می‌خواهم آن را هم عمده کنم و نشان دهم. آقای احمدی‌نژاد شخصاً بسیار بداخلاق و خودبین است. تجربه چهار پنج سال گذشته نشان داده که هرکس کوچکترین مخالفتی با ایشان بکند، فوری برکنار می‌کند.

بنابراین چیزی که در مورد آقای احمدی‌نژاد عوض نخواهد شد، اینست که دائماً آدم‌ها را جابه‌جا و عوض خواهد کرد. اصلی‌ترین معیارهای تصمیم‌گیری ایشان مسائل شخصی و محوری او است. به علاوه که مشکل فساد و دزدیدن و بردن و خوردن هم به مسائل ایشان اضافه شده.

جنبشی که دو ماه بیشتر از عمرش نمی‌گذرد، لرزه بر اندام آقایان انداخته است و «کی بود کی بود من نبودم» در می‌آورند. آقای احمدی‌نژاد با رفتار پوپولیستی سعی می‌کند فوری دامن خودش را از جنایاتی که در این دو سه ماه گذشته در این کشور به دست این قشون اجنبی برسر زن و بچه مردم رسیده و به آنها تجاوز کرده، پاک کند. این تشتت‌ها افزون خواهد شد و اختلافات بین آنها تشدید خواهد شد.

  • با توجه به نزدیکی فکری میان آقای خامنه‌ای و آقای احمدی‌نژاد، نقش آقای خامنه‌ای را در تعیین این افراد پیشنهادی چگونه می‌شود تحلیل کرد؟

سراج الدین میردامادی: اول به این سؤال مهمی که کردید جواب کوتاهی بدهم. وزارت اطلاعات در طول سی سال پس از انقلاب اسلامی با تمام خلافکاری‌ها، داستان‌های سعید امامی و ماجراهایی که وجود داشته، به هرحال نظام جمهوری اسلامی و رهبران عالیرتبه آن تصمیم گرفته بودند که وزارت اطلاعات، وزارت اطلاعات نظام جمهوری اسلامی باشد، نه وزارت اطلاعات دولت‌ها.

این در دوره آقای هاشمی هم که جناح کارگزاران حاکم بودند، وزارت اطلاعاتی نبود که کارگزاران بتوانند آنرا در دست بگیرند. وزارت اطلاعات بیشتر متمایل به رهبری و نظام بود. در دولت اصلاحات هم نیروهای متمایل به مجاهدین انقلاب و یا مشارکت در وزارت اطلاعات تزریق نشدند.

در دولت اول آقای احمدی‌نژاد هم تقریباً همینطور بود و علیرغم حضور آقای اژه‌ای، بدنه وزارت اطلاعات تغییر چندانی نکرد. اما به دلیل زیاده‌خواهی، آقای احمدی‌نژاد تصمیم گرفت تصفیه را تا وزارت اطلاعات هم بگستراند. فکر می‌کنم رهبری جمهوری اسلامی، به او این چراغ سبز را نشان داده، به چه دلیل نمی‌دانم، که وزارت اطلاعات دستخوش دگرگونی بشود و نیروهای متمایل به گروه‌های محافل امنیتی لباس شخصی که سرکوب مردم را در این جنبش بر عهده داشتند، در بدنه وزارت اطلاعات وارد بشوند و وزارت اطلاعات هم به صورت فرمانبر آقای احمدی‌نژاد در بیاید. به نظر می‌آید این چک سفید را رهبری در سایر زمینه‌ها هم به او داده است.

  • آقای میرابراهیمی، با توجه به رویدادهای سیاسی پس از انتخابات و روشن شدن قطب‌بندی‌های سیاسی، کابینه آقای احمدی‌نژاد چه پاسخی دارد برای جوابگویی به مسایل سیاسی و اقتصادی که در مقابلش قرار دارند؟

روزبه میرابراهیمی: با تمام مشکلاتی که در پیش روی این دولت هست، من طول عمر چندانی برای آن نمی‌بینم. فکر می‌کنم این دولت با مشکلاتی مواجه خواهد شد که نتواند ادامه دهد. اما ویژگی این کابینه به دلیل خود محوری آقای احمدی‌نژاد این است که کسی در کابینه وجود ندارد که هم سطح او باشد.

او در سخنانش اشاره هم کرد که وزیر باید از رئیس‌جمهور دستور بگیرد. با توجه به تجربه دولت قبلی و وجود افرادی مانند آقای اژه‌ای یا پورمحمدی که وزنی بیشتر از رئیس دولت داشتند، در کابینه دوم افرادی انتخاب شده‌اند که به نوعی هم نظر باشند. اینکه می‌گوید همگرایی و هماهنگی می‌خواهد کسانی باشند که فقط گوش به فرمان او داشته باشند و آنها را اجرا کنند.

با توجه به قدرت جنبش، دولت در مدیریت بحران‌های آینده با مشکلات بسیاری حتی از طرف خود جریان اصولگرا روبه‌رو خواهد شد و همه اینها نشان از این دارد که روزهای پرحادثه‌ای را در پیش رو داریم.
XS
SM
MD
LG