لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
سه شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ تهران ۰۸:۵۴

مثلث پیچیده ترکیه، عراق و سوریه


حرکت اعتراضی مردم عراق علیه حضور ترکیه در خاک آن کشور
حرکت اعتراضی مردم عراق علیه حضور ترکیه در خاک آن کشور

بامداد چهارشنبه در ترکیه خبرگزاری های دولتی گزارش دادند یک هلیکوپتر که گفته شده متعلق به ارتش سوریه است، بمب های بشکه ای را به مناطق مرزی بین دو کشور پرتاب کرده، ‌منطقه ای که مخالفان مسلح حکومت دمشق که از حمایت ترکیه برخوردارند مستقر هستند.

گزارش رسانه های ترکیه، حاکی از کشته شدن دستکم دو تن از افراد این نیروهاست. نیروهایی که ترکیه از اواسط تابستان امسال، با پشتیبانی نظامی از آنها، برگ تازه‌ای از فعالیتش در سوریه را رقم زد.

فعالیتی مقام های ترکیه می گویند برای مبارزه با تروریسم انجام می شود. در تعریف این تروریسم هم هر دو گروه موسوم به خلافت اسلامی و کردهای فعال در شمال سوریه می گنجند.

رجب طیب اردوغان روز چهارشنبه در جریان یک سخنرانی اعلام کرد تلاشی برای ایجاد یک «مسیر ترور» به موازات مرز در جریان است که ترکیه اجازه آن را نخواهد داد. البته روز چهارشنبه فرماندهی عملیات میدانی نیروهای متحد سوریه هشدار داد هرگونه پیشروی نظامیان ترکیه به سوی مواضع دولتی سوریه و متحدانش در شمال و شرق حلب، با پاسخ «قاطع و کوبنده» همراه خواهد بود.

در آن سوی مرز با ترکیه ، در شمال سوریه، کردها که از حمایت آمریکا هم برخوردارند موفقیت های متعددی علیه داعش به دست آورده‌ا و تا کنون چندین شهر کردنشین را آزاد کرده‌اند؛ آخرین منطقه منبیج در غرب فرات بود که در تابستان توسط این نیروهای کرد آزاد شد اما ترکیه این گروه را تروریست می داند و می خواهد که افراد آن به شرق فرات عقب نشینی کنند. کشمکشی که به نظر دنیس ناتالی محقق ارشد در انستیتوی مطالعات ملی استراتژیک در واشینگتن می گوید به این سادگی‌ها برطرف نخواهد شد:

«سالها پیش اولویت ترکیه پ کا کا بوده و هنوز هم هست ، هم اکنون از داعش صحبت می کند اما مسئله اینجاست که اوضاع سوریه به شدت پیچیده است ،‌ تفاوت وضعیت ترکیه در سوریه این است که آن حمایتی که در شمال عراق دارد، در سوریه ندارد. گروههایی چون ارتش آزاد سوریه هستند که با اردوغان کار می کنند اما برای من این سوال مطرح است که ترکیه چطور می خواهد در چنین وضعیتی در سوریه گیر نکند؟ اپوزیسیون سوریه به شدت چند دسته است و معلوم نیست چگونه این گروهها می خواهند در کنار یکدیگر به عنوان یک نیروی قوی که اردوغان به آن نیاز دارند بیاستند؟ در شمال عراق این نیرو (حزب دمکراتیک کردستان) وجود دارد اما در سوریه این وضعیت نیست. این گروهها در سوریه با هم می جنگند. به نظرم کردهای سوریه تا آخر خط برای بخش هایی که می خواهند، مبارزه خواهند کرد. و این تنها یک لایه دیگر به وضعیت پیچیده سوریه اضافه خواهد کرد.»

ترکیه در این روزها درگیر دو جبهه است. در کنار وضعیتی که در شمال سوریه دارد، نیروی نظامی این کشور وارد شمال عراق هم شده است و در اردوگاه بعشیقه در نزدیکی شهر موصل ارتش ترکیه به آموزش نظامی گروه بزرگی از کُردها و گروه‌های سُنی مشغول است. اقدامی که مورد انتقاد شدید دولت مرکزی در بغداد است که خواستار خروج ترکیه از خاک این کشور شده است. اقدامات آنکارا مورد انتقاد ایران و آمریکا هم قرار گرفته است. ترکیه اما می گوید با هماهنگی منطقه خودمختار کردستان عراق،‌ وارد این منطقه شده است و آنطور که وزیر خارجه آن کشور روز سه شنبه هشدار داد، اگر آنکارا حس کند تحولات عراق تهدیدی برای ترکیه به‌شمار می‌آید آماده است تا عملیاتی زمینی را در خاک عراق به اجرا درآورد. یکی از موضوعاتی که ترکیه در عراق تهدید به شمار می آورد، جنگجویان پ کا کا هستند که با دولت ترکیه درگیری نظامی دارند و در پایگاه‌هایی در شمال عراق، به‌ویژه در منطقه سنجار، مستقرند. اگرچه آنطور که همن سیدی تحلیلگر ساکن بریتانیا می‌گوید مبارزه با داعش یا پ کا کا برای باقی ماندن ترکیه در عراق کافی نیست:

«به نظر من ترکیه با این دو بهانه یا مستمسک نمی تواند بغداد را قانع کند، مگر اینکه تعهدی در قبال سازندگی موصل بدهد یا درباره روابط خوب اقتصادی و سیاسی با بغداد تعهد دهد . چند روز پیش هم به سرپرستی معاون وزیر خارجه ترکیه به بغداد رفته بود ،‌به نظرم شانس ترکیه در این زمینه بیشتر هست تا اینکه بخواهد مانند اصرار به ماندن در سوریه ،‌ خود را در موصل عراق تحمیل کند.»

اما در واشینگتن دنیس ناتالی می گوید موضوع آینده موصل برای ترکیه بسیار تعیین کننده است و نمی خواهد این نفوذ را از دست دهد:

«ترکیه نفوذ زیادی در این منطقه دارد و تلاش خواهد کرد این نفوذ پابرجا بماند و مثلا شبه نظامیان مورد حمایت ایران این نفوذ را به خطر نیاندازند. اینها همه بازتاب این موضوع است که ترکیه نمی خواهد نفوذش در موصل که فرماندار پیشینش هم مورد حمایت آنکارا بود، بعد از پایان این عملیات، به خطر بیفتد. این بسیار مهم است که چه گروهی کنترل منطقه را در دست خواهد گرفت؟ چه کسی کنترل میادین نفتی در بعشیقه را که کمپانی های ترک در آنجا نفع دارند،‌ در اختیار خواهد داشت؟ و بعد از داعش چه بر سر موصل خواهد آمد؟»

پیچیدگی روابط آنکارا با همسایگان جنوبی اش در حالی شدت گرفته، که عملیات آزاد سازی موصل توسط ارتش عراق و پیشمرگه های کرد با حمایت نیروهای هوایی آمریکا، وارد دومین هفته شده‌است. این عملیات تا کنون موفقیت هایی در روستاهای شرق و جنوب موصل به دست آورده و همچنان در جریان است.

  • 16x9 Image

    هانا کاویانی

    هانا کاویانی، از سال ۱۳۸۶ با رادیو فردا به عنوان خبرنگار و گزارشگر همکاری می‌کند. او در این مدت تحولات سیاسی و دیپلماتیک از جمله فراز و فرودهای مرتبط با پرونده هسته‌ای ایران، و مذاکرات منتهی به توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی را از نزدیک دنبال کرده است.

XS
SM
MD
LG