روزنامه شرق چاپ تهران روز دوشنبه، یازدهم دی ماه، پس از سه ماه توقیف موقت برای پنجمین بار انتشار خود را از سر گرفت.
روزنامه شرق در ۱۶ صفحه و با قیمت یک هزار تومان منتشر شده و در نخستین شماره پس از رفع توقیف با عکسی از قله دماوند از میان برج آزادی تهران، اثر عباس کوثری و با تیتر «ایران من، سلام» به کیوسک‌های مطبوعاتی بازگشته است.
حجم عمده صفحات شماره نخست این روزنامه در پنجمین دوره انتشار، به موضوعات فرهنگی و ادب و هنر اختصاص یافته است.
هیات نظارت بر مطبوعات، در مهرماه امسال روزنامه شرق را به دلیل انتشار یک کاریکاتور، برای چهارمین بار در دوره انتشار ده ساله‌اش توقیف کرد.
اعضای هیات نظارت بر مطبوعات، کاریکاتور «چشم‌بندان» اثر هادی حیدری را «توهین به ایثارگران» تلقی کرده‌بودند. علاوه بر این اتهام، روزنامه شرق به «نشر مطالب خلاف واقع» و «تخلف از مصوبه شورای عالی امنیت ملی» نیز متهم شده بود.
در کاریکاتوری که انتشار آن باعث توقیف شرق شد، افرادی را در یک صف طولانی در حال بستن چشم‌های یکدیگر نشان می‌داد. منتقدان انتشار کاریکاتور یاد شده در میان رسانه‌ها و فعالان سیاسی اصولگرا، این کاریکاتور را نماد کسانی تلقی کردند که در جنگ هشت ساله ایران و عراق شرکت داشتند و پیشانی‌بندهایی با عناوین مذهبی به سر می‌بستند.
اما این تلقی از کاریکاتور «چشم بندان» و اتهام وارده به روزنامه شرق و کاریکاتوریست آن، با واکنش روزنامه‌نگاران و برخی فعالان فرهنگی و سیاسی ایران همراه شد که به حمایت از کاریکاتوریست شرق برخاستند.
با تشکیل دادگاه مطبوعات استان تهران در سوم دی ماه و پس از دفاعیات مهدی رحمانیان، مدیرمسوول روزنامه شرق، هیات منصفه دادگاه، وی را در خصوص اتهام «نشر مطالب خلاف واقع»، و هم‌چنین اتهام «توهین به ایثارگران» (چاپ کاریکاتور)، با اکثریت آرا مجرم نشناختند و همین نظر باعث شد تا زمینه انتشار دوباره این روزنامه فراهم شود.
روزنامه شرق از سال ۸۲، از هفته نامه‌ای محلی به روزنامه‌ای سراسری تبدیل شد و تا امروز، یازدهم دی ماه سال ۹۱، چهار بار توقیف شده است.
این روزنامه، برای نخستین بار به مدت یک روز همراه با روزنامه «یاس نو» پیش از برگزاری انتخابات مجلس هفتم و به‌دلیل انتشار نامه اعتراضی نمایندگان مجلس ششم در پی رد صلاحیت‌های صورت گرفته، توقیف شد که بعد از عذرخواهی از انتشار این نامه رفع توقیف شد.
روزنامه شرق برای بار دوم در دی‌ماه ۸۲ از سوی شعبه ۶ دادسرای ویژه کارکنان دولت توقیف شد، اما در اسفند ماه همان سال با حکم رفع توقیف به فعالیت خود ادامه داد.
سومین توقیف روزنامه شرق، به شهریورماه سال ۸۵ بازمی گردد که علت آن نیز چاپ کاریکاتوری با عنوان «قاعده دیگر بازی»، اثری از بصیر عنایتی در صفحه آخر این روزنامه بود. در آن کاریکاتور در یک صفحه شطرنج، مهره اسب با مهره دیگری به شکل خر که هاله‌ای از نور بر سر داشت، رقابت می‌کرد. روزنامه شرق در اسفندماه سال ۸۵ پس از هشت ماه توقیف، انتشار خود را از سرگرفت.
روزنامه شرق در میانه مرداد ماه سال ۸۶، بار دیگر به دستور هیأت نظارت بر مطبوعات به دلیل انتشار گفت و گویی با ساقی قهرمان، شاعره زن ایرانی و طرح موضوعاتی درباره همجنسگرایان، توقیف شد و عذرخواهی مسوولان روزنامه در انتشار غیرعمدی این گفت و گو باعث جلوگیری از توقیف آن نشد.
در شهریور سال ۸۸، شعبه ۷۶ دادگاه کیفری استان تهران پس از رسیدگی به اتهامات رحمانیان مدیر مسئول روزنامه، او را مجرم شناخت ولی مستحق تخفیف در مجازات دانست. در این حکم روزنامه شرق رفع توقیف و مدیر مسئول آن به پرداخت یک میلیارد ریال جزای نقدی محکوم شد تا بدین ترتیب انتشار دوره چهارم روزناه شرق با رویکردی متمرکز بر موضوعات فرهنگی و اجتماعی در فروردین ۸۹، میسر شود.
دوره چهارم انتشار شرق تا مهر ماه سال ۹۱ به طول انجامید تا اینکه این روزنامه به دلیل انتشار کاریکاتوری برای بار چهارم توقیف شد که این توقیف هم با رای دادگاه در دی ماه سال ۹۱ پایان گرفت.
سعید ارکان‌زاده‌یزدی در گزارشی با تیتر «آفتاب همچنان از "شرق" طلوع می‌کند» در شماره روز دوشنبه این روزنامه، ضمن اشاره به ماجرای توقیف این روزنامه در پنجم مهر ماه سال جاری به اتهام انتشار کاریکاتوری با عنوان «چشم بندان» نوشته است: «در دادگاه مطبوعات، شرق سه اتهام داشت که غیر از کاریکاتور روز چهارم مهر، نقل‌قولی از سلطانیه، نماینده ایران در آژانس انرژی اتمی و چاپ تیتر یک میلیون تومان شدن قیمت سکه طلا برخلاف دستور کمیسیون امنیت ملی، دو اتهام دیگر بود» اما «در دادگاه مطبوعات، شرق از هر سه اتهام تبرئه شد.»
داوود محمدی، سردبیر شرق نیز در این گزارش، با اشاره به اینکه «وقتی شرق توقیف شد، نوعی همدلی برای دفاع از آزادی مطبوعات به وجود آمد» گفته است: «توقیف آخرِ شرق ناشی از سوءبرداشت بود و مدیران مسوول همه روزنامه‌ها نگران بودند که این سوءبرداشت‌ها که در هر فردی می‌تواند متفاوت باشد و روال روشنی هم ندارد، فضای فعالیت مطبوعاتی را بسیار محدودتر کند.»
مهدی رحمانیان، مدیرمسوول روزنامه شرق، در نخستین شماره دوره پنجم انتشار این روزنامه، در سرمقاله‌ای با عنوان «تجربه ناتمام» توقیف‌های مکرر و قطع انتشار و فعالیت روزنامه‌نگاران را مایه افسوس خوانده که به نوشته او باعث شده انباشت تجربه در این حوزه اتفاق نیفتد و «هر بار بعد از هر وقفه، دوباره باید از صفر شروع کرد.
روزنامه شرق در ۱۶ صفحه و با قیمت یک هزار تومان منتشر شده و در نخستین شماره پس از رفع توقیف با عکسی از قله دماوند از میان برج آزادی تهران، اثر عباس کوثری و با تیتر «ایران من، سلام» به کیوسک‌های مطبوعاتی بازگشته است.
حجم عمده صفحات شماره نخست این روزنامه در پنجمین دوره انتشار، به موضوعات فرهنگی و ادب و هنر اختصاص یافته است.
هیات نظارت بر مطبوعات، در مهرماه امسال روزنامه شرق را به دلیل انتشار یک کاریکاتور، برای چهارمین بار در دوره انتشار ده ساله‌اش توقیف کرد.
اعضای هیات نظارت بر مطبوعات، کاریکاتور «چشم‌بندان» اثر هادی حیدری را «توهین به ایثارگران» تلقی کرده‌بودند. علاوه بر این اتهام، روزنامه شرق به «نشر مطالب خلاف واقع» و «تخلف از مصوبه شورای عالی امنیت ملی» نیز متهم شده بود.
در کاریکاتوری که انتشار آن باعث توقیف شرق شد، افرادی را در یک صف طولانی در حال بستن چشم‌های یکدیگر نشان می‌داد. منتقدان انتشار کاریکاتور یاد شده در میان رسانه‌ها و فعالان سیاسی اصولگرا، این کاریکاتور را نماد کسانی تلقی کردند که در جنگ هشت ساله ایران و عراق شرکت داشتند و پیشانی‌بندهایی با عناوین مذهبی به سر می‌بستند.
اما این تلقی از کاریکاتور «چشم بندان» و اتهام وارده به روزنامه شرق و کاریکاتوریست آن، با واکنش روزنامه‌نگاران و برخی فعالان فرهنگی و سیاسی ایران همراه شد که به حمایت از کاریکاتوریست شرق برخاستند.
با تشکیل دادگاه مطبوعات استان تهران در سوم دی ماه و پس از دفاعیات مهدی رحمانیان، مدیرمسوول روزنامه شرق، هیات منصفه دادگاه، وی را در خصوص اتهام «نشر مطالب خلاف واقع»، و هم‌چنین اتهام «توهین به ایثارگران» (چاپ کاریکاتور)، با اکثریت آرا مجرم نشناختند و همین نظر باعث شد تا زمینه انتشار دوباره این روزنامه فراهم شود.
روزنامه شرق از سال ۸۲، از هفته نامه‌ای محلی به روزنامه‌ای سراسری تبدیل شد و تا امروز، یازدهم دی ماه سال ۹۱، چهار بار توقیف شده است.
این روزنامه، برای نخستین بار به مدت یک روز همراه با روزنامه «یاس نو» پیش از برگزاری انتخابات مجلس هفتم و به‌دلیل انتشار نامه اعتراضی نمایندگان مجلس ششم در پی رد صلاحیت‌های صورت گرفته، توقیف شد که بعد از عذرخواهی از انتشار این نامه رفع توقیف شد.
روزنامه شرق برای بار دوم در دی‌ماه ۸۲ از سوی شعبه ۶ دادسرای ویژه کارکنان دولت توقیف شد، اما در اسفند ماه همان سال با حکم رفع توقیف به فعالیت خود ادامه داد.
سومین توقیف روزنامه شرق، به شهریورماه سال ۸۵ بازمی گردد که علت آن نیز چاپ کاریکاتوری با عنوان «قاعده دیگر بازی»، اثری از بصیر عنایتی در صفحه آخر این روزنامه بود. در آن کاریکاتور در یک صفحه شطرنج، مهره اسب با مهره دیگری به شکل خر که هاله‌ای از نور بر سر داشت، رقابت می‌کرد. روزنامه شرق در اسفندماه سال ۸۵ پس از هشت ماه توقیف، انتشار خود را از سرگرفت.
روزنامه شرق در میانه مرداد ماه سال ۸۶، بار دیگر به دستور هیأت نظارت بر مطبوعات به دلیل انتشار گفت و گویی با ساقی قهرمان، شاعره زن ایرانی و طرح موضوعاتی درباره همجنسگرایان، توقیف شد و عذرخواهی مسوولان روزنامه در انتشار غیرعمدی این گفت و گو باعث جلوگیری از توقیف آن نشد.
در شهریور سال ۸۸، شعبه ۷۶ دادگاه کیفری استان تهران پس از رسیدگی به اتهامات رحمانیان مدیر مسئول روزنامه، او را مجرم شناخت ولی مستحق تخفیف در مجازات دانست. در این حکم روزنامه شرق رفع توقیف و مدیر مسئول آن به پرداخت یک میلیارد ریال جزای نقدی محکوم شد تا بدین ترتیب انتشار دوره چهارم روزناه شرق با رویکردی متمرکز بر موضوعات فرهنگی و اجتماعی در فروردین ۸۹، میسر شود.
دوره چهارم انتشار شرق تا مهر ماه سال ۹۱ به طول انجامید تا اینکه این روزنامه به دلیل انتشار کاریکاتوری برای بار چهارم توقیف شد که این توقیف هم با رای دادگاه در دی ماه سال ۹۱ پایان گرفت.
سعید ارکان‌زاده‌یزدی در گزارشی با تیتر «آفتاب همچنان از "شرق" طلوع می‌کند» در شماره روز دوشنبه این روزنامه، ضمن اشاره به ماجرای توقیف این روزنامه در پنجم مهر ماه سال جاری به اتهام انتشار کاریکاتوری با عنوان «چشم بندان» نوشته است: «در دادگاه مطبوعات، شرق سه اتهام داشت که غیر از کاریکاتور روز چهارم مهر، نقل‌قولی از سلطانیه، نماینده ایران در آژانس انرژی اتمی و چاپ تیتر یک میلیون تومان شدن قیمت سکه طلا برخلاف دستور کمیسیون امنیت ملی، دو اتهام دیگر بود» اما «در دادگاه مطبوعات، شرق از هر سه اتهام تبرئه شد.»
داوود محمدی، سردبیر شرق نیز در این گزارش، با اشاره به اینکه «وقتی شرق توقیف شد، نوعی همدلی برای دفاع از آزادی مطبوعات به وجود آمد» گفته است: «توقیف آخرِ شرق ناشی از سوءبرداشت بود و مدیران مسوول همه روزنامه‌ها نگران بودند که این سوءبرداشت‌ها که در هر فردی می‌تواند متفاوت باشد و روال روشنی هم ندارد، فضای فعالیت مطبوعاتی را بسیار محدودتر کند.»
مهدی رحمانیان، مدیرمسوول روزنامه شرق، در نخستین شماره دوره پنجم انتشار این روزنامه، در سرمقاله‌ای با عنوان «تجربه ناتمام» توقیف‌های مکرر و قطع انتشار و فعالیت روزنامه‌نگاران را مایه افسوس خوانده که به نوشته او باعث شده انباشت تجربه در این حوزه اتفاق نیفتد و «هر بار بعد از هر وقفه، دوباره باید از صفر شروع کرد.
