پژوهشی تازه از سوی دانشگاه پنسیلوانیای آمریکا نشان می‌دهد که زمینه استفاده روزنامه‌نگاران شاغل در رسانه‌های دولتی جمهوری اسلامی برای استفاده از فیلترشکن بیشتر از روزنامه‌نگاران مستقل فراهم است.
این گزارش که بر پایه اطلاعات دریافت‌شده توسط پرسشنامه از ۳۰۴ روزنامه‌نگار داخل ایران تنظیم شده هم‌چنین نشان می‌دهد که روزنامه‌نگاران دولتی به همان اندازه از کمبود آزادی در کار خود گلایه دارند که روزنامه‌نگاران مستقل.
گزارش یادشده در چارچوب برنامه‌ای به نام «پژوهش رسانه در ایران» و از سوی «مرکز مطالعات ارتباطات جهانی دانشکده ارتباطات آنِنبرگ دانشگاه پنسیلوانیای» آمریکا تهیه شده‌است.
این گزارش تحت عنوان «در مواجهه با محدودیت‌ها، یافتن آزادی: گزارشی مشروح در مورد روزنامه‌نگاران ایرانی شاغل در ایران» و در ماه اوت ۲۰۱۳ انتشار یافته‌است.
برپایه یافته‌های این مطالعه، روزنامه‌نگارانی که در خبرگزاری‌های دولتی کار می‌کنند و روزنامه‌نگاران شاغل در خارج از تهران می‌گویند دور زدن فیلترینگ برای آنها راحت‌تر از روزنامه‌نگاران مستقل یا ساکن تهران است.
اکثریت پرسش‌شوندگان این مطالعه، گفته‌اند که به خصوص در زمینه انجام تحقیقات خبرنگاری و پوشش دادن خبرهایی که در آنها انتقادهایی به مسئولان دولتی وارد است با سانسور روبه‌رو هستند.
این پرسش‌شوندگان، خبرنگاری در زمینه‌هایی که منافع دینی اسلام را به چالش بکشد را از دیگر زمینه‌های سانسورشده در ایران اعلام کرده‌اند.
اکثریت پاسخ‌دهندگان به این پرسشنامه اعلام کرده‌اند که از پیامدهایی که انجام تحقیقات ژورنالیستی در مورد فعالیت‌های دولت می‌تواند متوجه آنها کند هراس دارند.
با این وجود، نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که «روزنامه‌نگاران ایرانی قویاً اعتقاد دارند که باید کار خود را در چارچوب خدمت به منافع شهروندان انجام دهند و نماینده مردم بودن را به حمایت از مسئولان دولتی و اقتصادی کشور ترجیح می‌دهند.»
این روزنامه‌نگاران گفته‌اند که با وجود سانسور در زمینه بررسی عملکرد مسئولان دولتی، انتشار مقالاتی که در آنها گزینه‌هایی برای عملکرد بهتر دولت پیشنهاد شده باشد چندان با سانسور روبه‌رو نمی‌شود.
با وجود ابراز نگرانی نسبت به ناامنی‌های شغلی و مالی، ۷۲ درصد از روزنامه‌نگاران مورد پرسش در این مطالعه گفته‌اند که از شغل خود رضایت دارند.
چالش‌ها، امتیازات
ترتیب‌دهندگان مطالعه یادشده از پرسش‌شوندگان پرسیده‌اند که بزرگ‌ترین چالش‌های پیش رو برای یک روزنامه‌نگار در ایران چیست؟
۳۴ درصد از پاسخ‌دهندگان، مهم‌ترین چالش را «فقدان آزادی در تحریریه، سانسور، و خودسانسوری» و «ترس از انتشار خبر» نامیده‌اند.
۳۳.۵ درصد، درآمد پایین، و ۲۱.۵ درصد نیز ناامنی شغلی را چالش‌های مهم کار خود دانسته‌اند.
در همین حال ۲۳.۶ درصد گفته‌اند که مهم‌ترین امتیاز روزنامه‌نگار بودن در ایران «قابلیت بیان مشکلات جامعه» است. ۲۰ درصد نیز «اطلاع‌رسانی به مردم»، و ۱۰ درصد نیز «دارا بودن وجهه اجتماعی» را مهم‌ترین مزایای شغل خود برشمرده‌اند.
منابع مورد استفاده روزنامه‌نگاران ایرانی
در مطالعه یادشده بخشی نیز به بررسی منابعی که روزنامه‌نگاران ایرانی برای کار خود از آنها استفاده می‌کنند اختصاص دارد.
۳۴ درصد از پاسخ‌دهندگان به پرسشنامه‌های این مطالعه گفته‌اند که جستجو از طریق موتورهای جستجوی اینترنتی از منابع کاری آنها است.
به همین طریق، ۲۶ درصد، مصاحبه‌های اصلی و منابع غیررسمی را منبع کار خود معرفی کرده‌اند، ۲۱ درصد وب‌سایت‌های دیگر رسانه‌های خبری، ۱۶ درصد محتوای منتشره از سوی دیگر منابع، و ۱۰ درصد ویکی‌پدیا را به عنوان منبع مورد استفاده معرفی کرده‌اند.
به منظور کار خبری، سایت‌های اشتراک ویدئو و عکس هم‌چون یوتیوب و فلیکر مورد استفاده ۲ درصد از پرسش‌شوندگان و رسانه‌های اجتماعی نظیر فیس‌بوک، توئیتر، و وبلاگ‌ها مورد استفاده ۱.۴ درصد از آنان است.
در همین حال برپایه نتایج این مطالعه، ۳۵ درصد از روزنامه‌نگاران ایرانی برای تهیه گزارش‌های خود هیچ‌یک از ابزار رسانه‌های اجتماعی نظیر وبلاگ‌ها، یوتیوب، و ویکی‌پدیا استفاده نمی‌کنند.
این گزارش که بر پایه اطلاعات دریافت‌شده توسط پرسشنامه از ۳۰۴ روزنامه‌نگار داخل ایران تنظیم شده هم‌چنین نشان می‌دهد که روزنامه‌نگاران دولتی به همان اندازه از کمبود آزادی در کار خود گلایه دارند که روزنامه‌نگاران مستقل.
گزارش یادشده در چارچوب برنامه‌ای به نام «پژوهش رسانه در ایران» و از سوی «مرکز مطالعات ارتباطات جهانی دانشکده ارتباطات آنِنبرگ دانشگاه پنسیلوانیای» آمریکا تهیه شده‌است.
این گزارش تحت عنوان «در مواجهه با محدودیت‌ها، یافتن آزادی: گزارشی مشروح در مورد روزنامه‌نگاران ایرانی شاغل در ایران» و در ماه اوت ۲۰۱۳ انتشار یافته‌است.
برپایه یافته‌های این مطالعه، روزنامه‌نگارانی که در خبرگزاری‌های دولتی کار می‌کنند و روزنامه‌نگاران شاغل در خارج از تهران می‌گویند دور زدن فیلترینگ برای آنها راحت‌تر از روزنامه‌نگاران مستقل یا ساکن تهران است.
اکثریت پرسش‌شوندگان این مطالعه، گفته‌اند که به خصوص در زمینه انجام تحقیقات خبرنگاری و پوشش دادن خبرهایی که در آنها انتقادهایی به مسئولان دولتی وارد است با سانسور روبه‌رو هستند.
این پرسش‌شوندگان، خبرنگاری در زمینه‌هایی که منافع دینی اسلام را به چالش بکشد را از دیگر زمینه‌های سانسورشده در ایران اعلام کرده‌اند.
اکثریت پاسخ‌دهندگان به این پرسشنامه اعلام کرده‌اند که از پیامدهایی که انجام تحقیقات ژورنالیستی در مورد فعالیت‌های دولت می‌تواند متوجه آنها کند هراس دارند.
با این وجود، نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که «روزنامه‌نگاران ایرانی قویاً اعتقاد دارند که باید کار خود را در چارچوب خدمت به منافع شهروندان انجام دهند و نماینده مردم بودن را به حمایت از مسئولان دولتی و اقتصادی کشور ترجیح می‌دهند.»
این روزنامه‌نگاران گفته‌اند که با وجود سانسور در زمینه بررسی عملکرد مسئولان دولتی، انتشار مقالاتی که در آنها گزینه‌هایی برای عملکرد بهتر دولت پیشنهاد شده باشد چندان با سانسور روبه‌رو نمی‌شود.
با وجود ابراز نگرانی نسبت به ناامنی‌های شغلی و مالی، ۷۲ درصد از روزنامه‌نگاران مورد پرسش در این مطالعه گفته‌اند که از شغل خود رضایت دارند.
چالش‌ها، امتیازات
ترتیب‌دهندگان مطالعه یادشده از پرسش‌شوندگان پرسیده‌اند که بزرگ‌ترین چالش‌های پیش رو برای یک روزنامه‌نگار در ایران چیست؟
۳۴ درصد از پاسخ‌دهندگان، مهم‌ترین چالش را «فقدان آزادی در تحریریه، سانسور، و خودسانسوری» و «ترس از انتشار خبر» نامیده‌اند.
۳۳.۵ درصد، درآمد پایین، و ۲۱.۵ درصد نیز ناامنی شغلی را چالش‌های مهم کار خود دانسته‌اند.
در همین حال ۲۳.۶ درصد گفته‌اند که مهم‌ترین امتیاز روزنامه‌نگار بودن در ایران «قابلیت بیان مشکلات جامعه» است. ۲۰ درصد نیز «اطلاع‌رسانی به مردم»، و ۱۰ درصد نیز «دارا بودن وجهه اجتماعی» را مهم‌ترین مزایای شغل خود برشمرده‌اند.
منابع مورد استفاده روزنامه‌نگاران ایرانی
در مطالعه یادشده بخشی نیز به بررسی منابعی که روزنامه‌نگاران ایرانی برای کار خود از آنها استفاده می‌کنند اختصاص دارد.
۳۴ درصد از پاسخ‌دهندگان به پرسشنامه‌های این مطالعه گفته‌اند که جستجو از طریق موتورهای جستجوی اینترنتی از منابع کاری آنها است.
به همین طریق، ۲۶ درصد، مصاحبه‌های اصلی و منابع غیررسمی را منبع کار خود معرفی کرده‌اند، ۲۱ درصد وب‌سایت‌های دیگر رسانه‌های خبری، ۱۶ درصد محتوای منتشره از سوی دیگر منابع، و ۱۰ درصد ویکی‌پدیا را به عنوان منبع مورد استفاده معرفی کرده‌اند.
به منظور کار خبری، سایت‌های اشتراک ویدئو و عکس هم‌چون یوتیوب و فلیکر مورد استفاده ۲ درصد از پرسش‌شوندگان و رسانه‌های اجتماعی نظیر فیس‌بوک، توئیتر، و وبلاگ‌ها مورد استفاده ۱.۴ درصد از آنان است.
در همین حال برپایه نتایج این مطالعه، ۳۵ درصد از روزنامه‌نگاران ایرانی برای تهیه گزارش‌های خود هیچ‌یک از ابزار رسانه‌های اجتماعی نظیر وبلاگ‌ها، یوتیوب، و ویکی‌پدیا استفاده نمی‌کنند.
