فوتبال حرفه‌ای و پرداخت‌های هنگفت از بودجه سازمان‌های دولتی و نهادهای نظامی به بازیکنان، از مباحثی است که هرگز رونق خود را در رسانه‌های ورزشی و محافل فوتبالی ایران از دست نمی‌دهد.
به موازات این قضیه و بحث عدم شفافیت در برخی قراردادها، میزان انطباق فوتبال ایران با استانداردهای مورد تایید فیفا نیز از مهم‌ترین دغدغه‌های یک دهه اخیر کارگزاران فوتبال در این کشور بوده‌است.
مرحوم ناصر حجازی در آغاز راه‌اندازی لیگ حرفه‌ای گفت: «همه چیز مثل سابق است و تنها تغییری که دیدم، فقط در شماره‌های پشت پیراهن‌ها بود که خارجی شده اند!»
فدراسیون فوتبال ایران که ناگزیر بود الزامات کنفدراسیون فوتبال آسیا را لحاظ کند، به تدریج تغییراتی را در ساختار فرسوده رقابت‌های داخلی و روند برگزاری آن ایجاد کرد. آیین‌نامه‌های مرتبط با رقابت‌های داخلی و اوراق قراردادها هم مطابق نسخه‌های مورد تایید ای‌اف‌سی (AFC) بازنویسی شدند.
اما به رغم برگزاری یازده دوره از رقابت‌های لیگ برتر، هفته‌ای نیست که خبری درباره کنش‌های غیر حرفه‌ای برخی مسئولان، مربیان و بازیکنان شاغل در لیگ برتر منتشر نشود.
منتقدان فوتبال در ایران نسبت به عدم پایبندی برخی بازیکنان عراقی به تعهداتشان در قبال باشگاه‌های ایرانی معترض هستند. بازیکنانی که کیفیت فنی مطلبوبی هم دارند اما در میانه‌های فصل، ناگهان باشگاه خود را بدون اطلاع قبلی ترک می‌کنند؛ یا به مرخصی می‌روند و در موعد مقرر باز نمی‌گردند.
این مسئله فقط مختص بازیکنان خارجی نیست. رفتارهای غیر حرفه‌ای و نادیده گرفتن مفاد قرارداد، بین بازیکنان و مربیان مشهور و شاخص فوتبال ایران نیز مشاهده می‌شود. گرچه آن‌ها همواره توجیهاتی برای رفتار خارج از چارچوب و موازین حرفه‌ای‌شان مطرح می‌کنند.
دو سال قبل هواداران باشگاه اوساسونا؛ به جواد نکونام و مسعود شجاعی به خاطر تاخیر چهار روزه در پیوستن به تمرینات پیش فصل اعتراض کردند و پارچه‌نوشته‌ای را هم به ورزشگاه آوردند. این ماجرا زمانی فیصله پیدا کرد که دو ستاره ایرانی با صدور بیانیه‌ای، رسماً از تاخیر خود عذرخواهی کردند.
دیرکردها و خلف وعده‌های مشابه، در فوتبال ایران کاملاً عادی است. باشگاه‌ها نیز عمدتاً به خاطر نیازهای فنی‌شان، از برخورد انضباطی با بازیکنان خاطی خودداری می‌کنند.
مهرداد پولادی مدافع چپ تیم ملی ایران، نیم‌فصل دوم لیگ برتر را به خاطر مذاکرات خارج از چارچوب حرفه‌ای با سایر تیم‌ها، به طور کامل از دست داده‌است. او از مس کرمان به پرسپولیس پیوسته اما فقط در جام باشگاه‌های آسیا می‌تواند به میدان برود.
هادی شکوری هم در شرایطی که با شاهین بوشهر قرارداد داشت، در تعطیلات نیم‌فصل در محل باشگاه پرسپولیس مشغول مذاکره بود. نمونه‌هایی از این دست، در فوتبال ایران فراوان است.
برخی رویدادها نیز که در ادامه به نمونه‌هایی از آن اشاره شده؛ اگرچه در افکار عمومی و نزد هواداران فوتبال، غیر اخلاقی و نکوهیده شمرده نمی‌شود اما از مصادیق رفتار غیر حرفه‌ای در فوتبال جهان است. کنش‌هایی غیر حرفه‌ای که اتفاقاً برخی از خوشنام‌ترین چهره‌های فوتبال ایران مرتکب شده‌اند.
مربی یک نیمه‌ای
در جریان دیدار تیم‌های فولاد خوزستان با شهرداری تبریز، مجید جلالی سرمربی فولاد برای حضور در کلاس آموزشی اِی‌اف‌سی، از ورزشگاه خارج شد تا بتواند به پرواز مالزی برسد و در این کلاس کنفدراسیون فوتبال آسیا حاضر شود.
تیم او که در نیمه اول و در حضور او یک گل به شهرداری تبریز زده بود، در نیمه دوم و در غیاب سرمربی‌اش گل مساوی را دریافت کرد.
او شب مسابقه بعدی تیمش به اهواز باز می‌گردد تا در شرایطی که از تمرینات تیمش دور بوده و از آخرین وضعیت شاگردانش بی‌اطلاع است، تیمش را مقابل صبا قم هدایت کند.
این در حالی است که جلالی خود از نظریه‌پردازان صاحب سبک فوتبال ایران محسوب می‌شود و از جدی‌ترین منتقدان وجوه مختلف رفتارهای غیر حرفه‌ای. شاید او بهتر از هر منتقدی واقف باشد که رها کردن موقت تیم با توجیه تجربه‌اندوزی و کسب علم روز، نظیر مشابهی در فوتبال حرفه‌ای جهان ندارد.
شکست راه آهن در غیاب سرمربی
ژوزه مورینیو و کریس رونالدو به خاطر بازی رئال مادرید با مالاگا در جام حذفی اسپانیا، در شرایطی که هر دو جزو نامزدهای اصلی عناوین برترین سرمربی و برترین بازیکن سال بودند، در مراسم انتخاب بهترین‌های سال ۲۰۱۱ جهان حضور نیافتند. همان شب اما علی دایی حضور در این مراسم را به بازی تیمش مقابل ملوان بندر انزلی در لیگ برتر ترجیح داد. راه آهن در غیاب سرمربی‌اش بعد از مدت‌ها طعم شکست را چشید.
راه آهنی‌ها پیش از این مسابقه یک برد خارج از خانه مقابل ذوب آهن کسب کرده بودند و اگر مقابل ملوان شکست نمی‌خوردند، از محدوده قرمز جدول خارج می‌شدند. اما در این بازی مشهور به ۶ امتیازی بین دو تیم قعر جدولی، این ملوان بود که با گل جلال رافخایی پیروز شد. اوج‌گیری ملوان از این بازی به بعد شدت گرفت و آن‌ها در پایان هفته بیست و چهارم، در رده دهم ایستاده‌اند.
سال ۲۰۰۹ نیز وقتی تیم ملی ایران در مرحله مقدماتی جام ملت‌های آسیا با سنگاپور بازی داشت، دایی که سرمربی وقت تیم ملی بود چند روز قبل از بازی، به سوئیس رفت و تمرینات تیم ملی را به دستیار آلمانی‌اش اریش روته مولر سپرد.
او روز بازی به ایران برگشت و در پاسخ به انتقادات گفت: «من باید به عنوان یکی از اعضای کمیته فنی فیفا در نشست این کمیته حضور می‌یافتم. حضور من برای فوتبال ایران بسیار مهم و با ارزش است و در آینده می‌تواند به فوتبال کشور کمک کند.»
بازیکن در کلاس مربیگری
وحید هاشمیان از حرفه‌ای ترین بازیکنان تاریخ فوتبال ایران است که سابقه بازی در بایرن مونیخ را هم دارد. او که در ترکیب پرسپولیس قرار دارد، برای حضور در یک کلاس مربیگری راهی آلمان شد. هنگام خروجش از ایران به دلیل آسیب‌دیدگی امکان همراهی تیم را نداشت. طبق هماهنگی با کمیته پزشکی باشگاه، قرار شد برنامه‌های فیزیوتراپی خود را در آلمان دنبال کند تا زودتر به میدان بازگردد.
اصرار پرسپولیس بر این موضوع، به این خاطر بود که دنیزلی بتواند در بازی حساس مقابل استقلال، این مهاجم را در فهرست ۱۸ بازیکن اصلی قرار دهد.
دنیزلی بیش از حمید استیلی به هاشمیان میدان داده و این مهاجم کهنه کار را در ترکیب اصلی تیمش گذاشته.
اما غیبت هاشمیان طولانی شد و تلاش مسئولان پرسپولیس برای در اختیار گرفتن او در روز برگزاری شهرآورد تهران بی‌نتیجه ماند. با توجه به غیبت هاشمیان در تمرینات، دنیزلی که همچنان منتظر مهاجم با تجربه اش بود، پس از تمرین آخر تیمش اعلام کرد که از این بازیکن حتی اگر شب مسابقه به تهران بیاید هم مقابل استقلال استفاده نخواهد کرد.
به موازات این قضیه و بحث عدم شفافیت در برخی قراردادها، میزان انطباق فوتبال ایران با استانداردهای مورد تایید فیفا نیز از مهم‌ترین دغدغه‌های یک دهه اخیر کارگزاران فوتبال در این کشور بوده‌است.
مرحوم ناصر حجازی در آغاز راه‌اندازی لیگ حرفه‌ای گفت: «همه چیز مثل سابق است و تنها تغییری که دیدم، فقط در شماره‌های پشت پیراهن‌ها بود که خارجی شده اند!»
فدراسیون فوتبال ایران که ناگزیر بود الزامات کنفدراسیون فوتبال آسیا را لحاظ کند، به تدریج تغییراتی را در ساختار فرسوده رقابت‌های داخلی و روند برگزاری آن ایجاد کرد. آیین‌نامه‌های مرتبط با رقابت‌های داخلی و اوراق قراردادها هم مطابق نسخه‌های مورد تایید ای‌اف‌سی (AFC) بازنویسی شدند.
اما به رغم برگزاری یازده دوره از رقابت‌های لیگ برتر، هفته‌ای نیست که خبری درباره کنش‌های غیر حرفه‌ای برخی مسئولان، مربیان و بازیکنان شاغل در لیگ برتر منتشر نشود.
منتقدان فوتبال در ایران نسبت به عدم پایبندی برخی بازیکنان عراقی به تعهداتشان در قبال باشگاه‌های ایرانی معترض هستند. بازیکنانی که کیفیت فنی مطلبوبی هم دارند اما در میانه‌های فصل، ناگهان باشگاه خود را بدون اطلاع قبلی ترک می‌کنند؛ یا به مرخصی می‌روند و در موعد مقرر باز نمی‌گردند.
این مسئله فقط مختص بازیکنان خارجی نیست. رفتارهای غیر حرفه‌ای و نادیده گرفتن مفاد قرارداد، بین بازیکنان و مربیان مشهور و شاخص فوتبال ایران نیز مشاهده می‌شود. گرچه آن‌ها همواره توجیهاتی برای رفتار خارج از چارچوب و موازین حرفه‌ای‌شان مطرح می‌کنند.
دو سال قبل هواداران باشگاه اوساسونا؛ به جواد نکونام و مسعود شجاعی به خاطر تاخیر چهار روزه در پیوستن به تمرینات پیش فصل اعتراض کردند و پارچه‌نوشته‌ای را هم به ورزشگاه آوردند. این ماجرا زمانی فیصله پیدا کرد که دو ستاره ایرانی با صدور بیانیه‌ای، رسماً از تاخیر خود عذرخواهی کردند.
دیرکردها و خلف وعده‌های مشابه، در فوتبال ایران کاملاً عادی است. باشگاه‌ها نیز عمدتاً به خاطر نیازهای فنی‌شان، از برخورد انضباطی با بازیکنان خاطی خودداری می‌کنند.
مهرداد پولادی مدافع چپ تیم ملی ایران، نیم‌فصل دوم لیگ برتر را به خاطر مذاکرات خارج از چارچوب حرفه‌ای با سایر تیم‌ها، به طور کامل از دست داده‌است. او از مس کرمان به پرسپولیس پیوسته اما فقط در جام باشگاه‌های آسیا می‌تواند به میدان برود.
هادی شکوری هم در شرایطی که با شاهین بوشهر قرارداد داشت، در تعطیلات نیم‌فصل در محل باشگاه پرسپولیس مشغول مذاکره بود. نمونه‌هایی از این دست، در فوتبال ایران فراوان است.
برخی رویدادها نیز که در ادامه به نمونه‌هایی از آن اشاره شده؛ اگرچه در افکار عمومی و نزد هواداران فوتبال، غیر اخلاقی و نکوهیده شمرده نمی‌شود اما از مصادیق رفتار غیر حرفه‌ای در فوتبال جهان است. کنش‌هایی غیر حرفه‌ای که اتفاقاً برخی از خوشنام‌ترین چهره‌های فوتبال ایران مرتکب شده‌اند.
مربی یک نیمه‌ای
در جریان دیدار تیم‌های فولاد خوزستان با شهرداری تبریز، مجید جلالی سرمربی فولاد برای حضور در کلاس آموزشی اِی‌اف‌سی، از ورزشگاه خارج شد تا بتواند به پرواز مالزی برسد و در این کلاس کنفدراسیون فوتبال آسیا حاضر شود.
تیم او که در نیمه اول و در حضور او یک گل به شهرداری تبریز زده بود، در نیمه دوم و در غیاب سرمربی‌اش گل مساوی را دریافت کرد.
او شب مسابقه بعدی تیمش به اهواز باز می‌گردد تا در شرایطی که از تمرینات تیمش دور بوده و از آخرین وضعیت شاگردانش بی‌اطلاع است، تیمش را مقابل صبا قم هدایت کند.
این در حالی است که جلالی خود از نظریه‌پردازان صاحب سبک فوتبال ایران محسوب می‌شود و از جدی‌ترین منتقدان وجوه مختلف رفتارهای غیر حرفه‌ای. شاید او بهتر از هر منتقدی واقف باشد که رها کردن موقت تیم با توجیه تجربه‌اندوزی و کسب علم روز، نظیر مشابهی در فوتبال حرفه‌ای جهان ندارد.
شکست راه آهن در غیاب سرمربی
ژوزه مورینیو و کریس رونالدو به خاطر بازی رئال مادرید با مالاگا در جام حذفی اسپانیا، در شرایطی که هر دو جزو نامزدهای اصلی عناوین برترین سرمربی و برترین بازیکن سال بودند، در مراسم انتخاب بهترین‌های سال ۲۰۱۱ جهان حضور نیافتند. همان شب اما علی دایی حضور در این مراسم را به بازی تیمش مقابل ملوان بندر انزلی در لیگ برتر ترجیح داد. راه آهن در غیاب سرمربی‌اش بعد از مدت‌ها طعم شکست را چشید.
راه آهنی‌ها پیش از این مسابقه یک برد خارج از خانه مقابل ذوب آهن کسب کرده بودند و اگر مقابل ملوان شکست نمی‌خوردند، از محدوده قرمز جدول خارج می‌شدند. اما در این بازی مشهور به ۶ امتیازی بین دو تیم قعر جدولی، این ملوان بود که با گل جلال رافخایی پیروز شد. اوج‌گیری ملوان از این بازی به بعد شدت گرفت و آن‌ها در پایان هفته بیست و چهارم، در رده دهم ایستاده‌اند.
سال ۲۰۰۹ نیز وقتی تیم ملی ایران در مرحله مقدماتی جام ملت‌های آسیا با سنگاپور بازی داشت، دایی که سرمربی وقت تیم ملی بود چند روز قبل از بازی، به سوئیس رفت و تمرینات تیم ملی را به دستیار آلمانی‌اش اریش روته مولر سپرد.
او روز بازی به ایران برگشت و در پاسخ به انتقادات گفت: «من باید به عنوان یکی از اعضای کمیته فنی فیفا در نشست این کمیته حضور می‌یافتم. حضور من برای فوتبال ایران بسیار مهم و با ارزش است و در آینده می‌تواند به فوتبال کشور کمک کند.»
بازیکن در کلاس مربیگری
وحید هاشمیان از حرفه‌ای ترین بازیکنان تاریخ فوتبال ایران است که سابقه بازی در بایرن مونیخ را هم دارد. او که در ترکیب پرسپولیس قرار دارد، برای حضور در یک کلاس مربیگری راهی آلمان شد. هنگام خروجش از ایران به دلیل آسیب‌دیدگی امکان همراهی تیم را نداشت. طبق هماهنگی با کمیته پزشکی باشگاه، قرار شد برنامه‌های فیزیوتراپی خود را در آلمان دنبال کند تا زودتر به میدان بازگردد.
اصرار پرسپولیس بر این موضوع، به این خاطر بود که دنیزلی بتواند در بازی حساس مقابل استقلال، این مهاجم را در فهرست ۱۸ بازیکن اصلی قرار دهد.
دنیزلی بیش از حمید استیلی به هاشمیان میدان داده و این مهاجم کهنه کار را در ترکیب اصلی تیمش گذاشته.
اما غیبت هاشمیان طولانی شد و تلاش مسئولان پرسپولیس برای در اختیار گرفتن او در روز برگزاری شهرآورد تهران بی‌نتیجه ماند. با توجه به غیبت هاشمیان در تمرینات، دنیزلی که همچنان منتظر مهاجم با تجربه اش بود، پس از تمرین آخر تیمش اعلام کرد که از این بازیکن حتی اگر شب مسابقه به تهران بیاید هم مقابل استقلال استفاده نخواهد کرد.
