شورای حقوق بشر سازمان ملل قطعنامه تعیین ِ گزارشگر ویژه برای ایران را روز پنجشنبه تصویب کرد. در قطعنامه شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد از سرکوب مخالفان و افزایش مجازات اعدام در ایران ابراز نگرانی شده است. این قطعنامه همچنین از ایران خواسته است تا با گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد همکاری کند.
شیرین عبادی: تصویب این قطعنامه پیروزی بزرگی برای قربانیان حقوق بشر و همچنین مدافعان حقوق بشر در ایران بود و من را به یاد این شعر حافظ میاندازد که «گریه شام و سحر، شکر که ضایع نشد، قطره باران ما گوهر یکدانه شد»
سالها ما زحمت میکشیدیم تا این که کار به این مرحله برسد، و دولت ایران با تمام قوا سعی میکرد که مانع از تصویب این قطعنامه شود و حتی کار خیلی بالا گرفته بود.
ولی خوشبختانه با کمک کشورهایی که معتقد به رعایت حقوق بشر هستند و پایبندی خودشان را در این مورد ثابت کردهاند، این قطعنامه تصویب شد.
دولت ایران باید گزارشگر سازمان ملل را به ایران راه بدهد و باید با او همکاری لازم را داشته باشد. اما اگر بخواهد لجاجت کند و باز هم از قواعد بینالمللی اطاعت نکند، آن وقت این مسئله میتواند پله نخست باشد برای این که ثابت بشود که دولت ایران مرتکب جنایت علیه بشریت میشود. در آن صورت است که دولت ایران میتواند در دادگاههای بینالمللی مورد محاکمه قرار بگیرد.
مسلما این امر کمک بزرگی است، زیرا دولت ایران سعی میکند نقض حقوق بشر در ایران را بپوشاند، سعی میکند آن را پنهان کند. به همین دلیل هم خبرنگاران را به ایران راه نمیدهد. سانسور شدیدی در این مورد اعمال میکند.
اگر یک شخص بیطرف همه این موارد را گزارش بدهد، بسیاری از حقایق روشن خواهد شد. برای مثال، دادگاه کهریزک در حقیقت آنی نبود که دولت عنوان میکرد. نقش آقای مرتضوی هنوز هم در این دادگاه نادیده مانده است. یا این که در مورد وضعیت زندانیان سیاسی باید بگویم در حال حاضر هیچ کس خبر ندارد که اینها چه میکشند و در چه وضعیتی هستند.
یک مقام بیطرف باید بیاید و اینها را ببیند و گزارش کند.
در آن زمان آقای رینالدو گالیندوپل و دکتر موریس کاپیتورن دو گزارشگر ویژه سازمان ملل بودند که به ایران سفر کردند و میتوانم بگویم حضورشان تقریبا تاثیر مثبتی داشت. زیرا بعد از این که آقای خاتمی بر سر کار آمدند و اوضاع بهتر شد و فضای باز سیاسی تا حدودی مشخص شد، این دو گزارشگر را برداشتند.
تقریبا میتوانم بگویم زمینه به قدرت رسیدن اصلاحطلبان را تا حدودی حضور همین گزارشگران فراهم کردند.
اما به محض این که گزارشگر سازمان ملل را از ایران حذف کردند، مجددا وضع حقوق بشر در ایران رو به عقبگرد رفت، تا این که امروز به اینجا رسید که تقریبا جامعه بینالملل بر این باور است که وضعیت حقوق بشر در ایران عملا رو به وخامت است.
- شیرین عبادی، حقوقدان، فعال حقوق بشر، برنده جایزه صلح نوبل و یکی از افرادی که سالها برای تعیین گزارشگر ویژه حقوق بشر برای ایران، تلاش کرده است در گفتوگو با رادیوفردا از اهمیت این گزارشگر ویژه میگوید:
شیرین عبادی: تصویب این قطعنامه پیروزی بزرگی برای قربانیان حقوق بشر و همچنین مدافعان حقوق بشر در ایران بود و من را به یاد این شعر حافظ میاندازد که «گریه شام و سحر، شکر که ضایع نشد، قطره باران ما گوهر یکدانه شد»
سالها ما زحمت میکشیدیم تا این که کار به این مرحله برسد، و دولت ایران با تمام قوا سعی میکرد که مانع از تصویب این قطعنامه شود و حتی کار خیلی بالا گرفته بود.
ولی خوشبختانه با کمک کشورهایی که معتقد به رعایت حقوق بشر هستند و پایبندی خودشان را در این مورد ثابت کردهاند، این قطعنامه تصویب شد.
- خانم عبادی، پس از تصویب این قطعنامه، در انتظار چه فرایندی هستید و چه خواهد شد؟
دولت ایران باید گزارشگر سازمان ملل را به ایران راه بدهد و باید با او همکاری لازم را داشته باشد. اما اگر بخواهد لجاجت کند و باز هم از قواعد بینالمللی اطاعت نکند، آن وقت این مسئله میتواند پله نخست باشد برای این که ثابت بشود که دولت ایران مرتکب جنایت علیه بشریت میشود. در آن صورت است که دولت ایران میتواند در دادگاههای بینالمللی مورد محاکمه قرار بگیرد.
- خانم عبادی، چه تضمینی وجود دارد که انتخاب گزارشگر ویژه حقوق بشر به وسیله شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، کمکی در راستای اجرای حقوق بشر در ایران باشد؟
مسلما این امر کمک بزرگی است، زیرا دولت ایران سعی میکند نقض حقوق بشر در ایران را بپوشاند، سعی میکند آن را پنهان کند. به همین دلیل هم خبرنگاران را به ایران راه نمیدهد. سانسور شدیدی در این مورد اعمال میکند.
اگر یک شخص بیطرف همه این موارد را گزارش بدهد، بسیاری از حقایق روشن خواهد شد. برای مثال، دادگاه کهریزک در حقیقت آنی نبود که دولت عنوان میکرد. نقش آقای مرتضوی هنوز هم در این دادگاه نادیده مانده است. یا این که در مورد وضعیت زندانیان سیاسی باید بگویم در حال حاضر هیچ کس خبر ندارد که اینها چه میکشند و در چه وضعیتی هستند.
یک مقام بیطرف باید بیاید و اینها را ببیند و گزارش کند.
- خانم عبادی، نه در این سالهای اخیر، اما در سالهای گذشته، گزارشگر ویژه حقوق بشر برای ایران منظور شده بود. تا چه حد حضور آنان به وضعیت حقوق بشر در ایران کمک کرد؟
در آن زمان آقای رینالدو گالیندوپل و دکتر موریس کاپیتورن دو گزارشگر ویژه سازمان ملل بودند که به ایران سفر کردند و میتوانم بگویم حضورشان تقریبا تاثیر مثبتی داشت. زیرا بعد از این که آقای خاتمی بر سر کار آمدند و اوضاع بهتر شد و فضای باز سیاسی تا حدودی مشخص شد، این دو گزارشگر را برداشتند.
تقریبا میتوانم بگویم زمینه به قدرت رسیدن اصلاحطلبان را تا حدودی حضور همین گزارشگران فراهم کردند.
اما به محض این که گزارشگر سازمان ملل را از ایران حذف کردند، مجددا وضع حقوق بشر در ایران رو به عقبگرد رفت، تا این که امروز به اینجا رسید که تقریبا جامعه بینالملل بر این باور است که وضعیت حقوق بشر در ایران عملا رو به وخامت است.