لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۰۱:۰۷

سقوط یک توپولف دیگر پس از توافق برای خرید بیشتر و تولید داخلی


فاجعه سقوط یک فروند دیگر از هواپیماهای مسافربری روسی توپولف- ۱۵۴ و کشته شدن تمامی سرنشینان آن در حالی روی داده که تنها چند روز از بازگشت هیئت بازاریاب روسی برای فروش پنج فروند هواپیماهای مسافربری توپولف ۲۰۴ از ایران می‌‌گذرد.

طی بیست سال گذشته بیش از ۱۸۰۰ تن جان خود را طی سوانح هوایی در ایران از دست داده‌اند. از این رقم بیش از ۶۵۰ نفر طی ده سال گذشته در حادثه های سقوط هواپیما در ایران جان باخته اند. این رقم به نسبت جمعیت، در حد بالاترین میزان سرانه تلفات هوایی در سراسر دنیا محسوب می شود.

به جز دو نوع دیگر از هواپیماهای روسی ( و اوکرائینی) ایلوشین و آنتونف که هر دو در ایران سابقه سقوط و تلفات جانی قابل ملاحظه داشته اند، هواپیماهای توپولف رکورد دار سقوط و تلفات جانی در پرواز های داخلی در ایران محسوب میشوند.

اولین هواپیمای نوع توپولف ۱۵۴ در اسفند ماه سال ۱۳۷۱ (فوریه سال ۱۹۹۳ ) در ایران سقوط کرد. هواپیمای یاد شده که متعلق به خطوط هوایی ایران ایر تورز بود پس از برخاستن از فرودگاه مهرآباد و در حال اوج‌ گيری با يک فروند هواپیمای سوخو ۲۴ نیروی هوايی، برخورد کرد. در حادثه یاد شده ۱۳۱ نفر سرنشین هواپیمای توپولف جان سپردند. از عمر هواپیمای یاد شده در زمان حادثه تنها دو سال میگذشت.

آخرین حادثه سقوط توپولف ۱۵۴ در شهریور سال ۱۳۸۵ (سپتامبر سال ۲۰۰۶ ) روی داد. طی حادثه یاد شده در لحظه پرواز چرخ هواپیما پس از ترکیدن، از بدنه جدا شد و پس از بروز انفجار، هواپیما در آتش سوخت. تقریبا تمامی سرنشینان پرواز یاد شده در اثر خفگی جان خود را از دست دادند.

پیش از حادثه هوایی توپولف در مشهد ، یک فروند دیگر از همین نوع هواپیما در اسفند سال ۱۳۸۱ ( فوریه سال ۲۰۰۲) در خرم آباد سقوط کرد و تمامی ۱۱۹ سرنشین پرواز یاد شده نیز بقتل رسیدند.

کشورهای غربی در واکنش به سیاست خارجی جمهوری اسلامی طی سال های بعد از انقلاب، تحریم های متعددی را علیه ایران اعمال کرده اند. تحریم های غربی علیه ایران، فروش هواپیماهای مسافری را نیز در بر می گیرد.

نظام سیاسی ایران طی سال های اخیر برای مقابله با تحریم های غربی و در عوض تجدید نظر در روابط خارجی و عادی سازی مناسبات با غرب، برای رفع نیاز حمل و نقل هوایی، بیشتر تکیه بر خرید و اجاره هواپیماهای دست دوم و یا دریافت هواپیماهای روسی کرده است.

تکیه ایران بر هواپیماهای روسی بخصوص توپولف در حالی است که شرکت های عمده روسی در خطوط خارجی خود (از جمله آئروفلوت) از هواپیماهای بوئینگ ساخت آمریکا و ایرباس ساخت اروپا استفاده می کنند.

چند سال پیش جهت تجهیز ناوگان هوایی بسیار فرسوده خطوط هواپیمایی خود، ایران مبادرت به خرید شش فروند هواپیمای ۳۱۰ دست دوم نوع ایرباس از ترکیه کرد این هواپیماها که در زمان انجام معامله موضوع بحث داغ داخلی مجلس نیز قرار گفته بود، اندکی بعد از دریافت به دلیل نیاز به تعمیر ( موتور ) زمینگیر شدند. مباحث روز مجلس به جز کیفیت بد هواپیماهای رد و بدل شدن کمیسیون های هنگفت را نیز در بر می گرفت.

گزینه دیگر دولت های جمهوری اسلامی، خرید هواپیما از روسیه و اوکراین بوده است. ضمن اینکه ایران با اعلام تولید هواپیماهای ایران- ۱۴۰ (آنتونف) برای انجام پروازهای کوتاه – تصمیم به مونتاژ این نوع هواپیماها نیز گرفته است.

ایران همچنین اخیرا اعلام داشته که قصد دارد تعداد ۱۰۰ فروند از هواپیماهای توپولف (۲۰۴) را در داخل تولید کرده و تعدادی از آنها را به کشور سوریه بفروشد. دیدار دو هفته قبل نمایندگان شرکت روسی به ایران برای فروش پنج فروند هواپیما توپولف ۲۰۴ و رسیدن به توافق برای مونتاژ تعدادی بیشتر از این هواپیما ها در ایران بود.

در حال حاضر ۲۰ در صد از ظرفیت حمل و نقل داخلی ایران را هواپیماهای توپولف تأمین میکنند. در صورت افزایش پنج فروند هواپیمای تازه به تعداد موجود توپولف ها، این نسبت افزایش بیشتری خواهد یافت.

به علاوه توپولف کمپانی روسی سازنده ایلوشین هم مترصد داخل شدن به بازار ایران بخصوص فروش تعدادی هواپیمای حمل و نقل به ارتش و سپاه پاسداران است. در حال حاضر حدود ۱۵ فروند هواپیمای ایلوشین که از زمان جنگ عراق به ایران آمده اند در نیروی هوایی جمهوری اسلامی مورد استفاده قرار می گیرند.

سوانح متعدد هوایی در ایران تنها ناشی از کهنه بودن ناوگان هوایی و استفاده از قطعات فرسوده و تعدیل استانداردهای پرواز نیست. کادر های فنی ضعیف و نیروی انسانی غیر ماهر و مدیریت سیاسی ناظر بر سازمان های پروازی از جمله هواپیمایی کشوری، و ناوبری هوایی ابتدایی نیز در کنار ناوگان فرسوده و استفاده از هواپیماهای ارزان و بدون کیفیت روسی، در این زمینه مزید بر علت اند.

در صورت ورود ایران به مرحله مونتاژ هواپیماهای روسی، آنگونه که منوچهر منطقی مدیر تازه برکنار شده شرکت اتومبیل سازی ایران خود رو هفته پیش خبر داد، میزان مخاطرات و سوانح هوایی در ایران پیش از پیش افزایش خواهد یافت.

امنیت پرواز در هر حال بخشی از امنیت ملی ایران محسوب می شود. از دست رفتن جان بیش از ۱۸۰۰ ایرانی طی ۲۰ سال گذشته، نشان می دهد که امنیت پرواز در ایران پایین و امنیت ملی کشور از این لحاظ در مخاطره قرار گرفته است.

سوانح هوایی از این نوع، با رفع تحریمهای غرب علیه ایران کاملا در دسترس خواهد بود. یکی از نکاتی که در بسته پیشنهادی گروه ۵+۱ در اختیار ایران قرار گرفته، فروش هواپیماهای مدرن مسافربری و تامین قطعات فرسوده هواپیما ها در عوض قطع غنی سازی اورانیوم در ایران است.

در مقابل و بودن پذیرش بسته پیشنهادی، دولت نهم ایران ضمن تهیه کردن بسته دیگری که مدعی است روش های حل مدیریت و حل مشکلات جهانی در آن قرار داده شده، اصرار دارد که غنی سازی اورانیوم به عنوان حق مسلم باید در ایران ادامه یابد.
XS
SM
MD
LG