لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
سه شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ تهران ۱۴:۰۷

رکود در صادرات پتروشيمی ايران به رغم «افزايش توليد»


تاسیسات پتروشیمی «نوری» در حوزه پارس جنوبی
تاسیسات پتروشیمی «نوری» در حوزه پارس جنوبی
خبرگزاری مهر روز سه شنبه، ۲۰ فروردين ماه، با انتشار گزارشی از افزایش ظرفيت توليد محصولات پتروشيمی و فرآورده های پليمری به ۶۰ ميليون تن در سال ۹۱ خبر داد.

صنايع پتروشیمی ايران نيز همانند پالايشگاه‌های آن که ليسانس واحدهای توليدی‌اش از شرکت‌های خارجی خريداری شده است، هم اکنون با مشکلات زيادی از جمله تحريم‌های اتحاديه اروپا و آمريکا و عدم مشارکت شرکت‌های خارجی در پروژه های پتروشيمی ايران مواجه شده است.

به گفته‌ عبدالحسين بيات، مديرعامل شرکت ملی صنايع پتروشيمی ايران در اسفند ۸۹ «حدود ۱۵ تا ۱۶ درصد قطعات و تجهيزات مورد نياز در طرح‌های پتروشيمی ايران در داخل کشور ساخته می‌شود».

اما مقام‌های ايران اخیرا گفته‌اند که ساخت کالاها و تجهيزات مورد نياز صنعت پتروشيمی در داخل کشور از مرز ۵۰ درصد گذشته است و در برخی زمينه ها به خودکفايی کامل رسيده است.

خبرگزاری مهر در گزارش روز سه شنبه خود با استناد به گفته‌های بيات می‌افزايد، آمارهای رسمی نشان می‌دهد که سال گذشته با وجود «تحريم‌های داخلی و خارجی» حدود ۱۵ ميليون تن انواع محصولات پتروشيمی و فرآورده‌های پليمری به ارزش تقريبی ۱۱ ميليارد دلار به بيش از ۶۰ کشور جهان صادر شده است.

اشاره به تحريم‌های داخلی اعمال ممنوعيت اخير دولت برای صادرات برخی اقلام پتروشيمی است.

البته گزارش وزارت صنايع و معادن ايران در سال ۸۹ حاکی از صادرات ۱۱.۵ ميليارد دلاری محصولات پتروشيمی بود. به عبارتی در چند سال گذشته ارزش صادرات محصولات پتروشيمی ايران چندان رو به جلو نبوده است، اما توليد محصولات پتروشيمی افزايش يافته است. ايران سال گذشته نيز ۱۲ ميليارد دلار صادرات محصولات پتروشيمی داشت.

خبرگزاری مهر می‌نويسد که ايران در مجموع سال گذشته از ۱۰ طرح جديد توليدی و زيرساختی صنعت پتروشيمی رونمايی کرده که در مجموع حدود هفت ميليون تن به ظرفيت توليد محولات پتروشيمی کشور اضافه کرده است و هم اکنون توليد محصولات پتروشيمی و فرآورده‌های پليمری در بخش بالادستی به مرز ۶۰ ميليون تن رسيده است.

ظرفيت توليد محصولات پتروشمی ايران، بر اساس آمارهای دولتی، در سال‌های ۸۸ و اوخر ۸۹ توسعه خوبی را تجربه کرده و از ۴۴ ميليون تن به ۵۱ ميليون تن رسيده بود و اين رقم در سال گذشته نيز، بر اساس گزارش مهر به ۶۰ ميليون تن رسيده است.

ايران از ذخاير عظيم گاز برخوردار است و اداره اطلاعات انرژی آمريکا در گزارش جديد خود که روز ۹ فروردين امسال منتشر شد، ذخاير گاز ايران را ۳۳.۶ تريليون متر مکعب عنوان کرده است، اگرچه بر اساس اين گزارش، توسعه بخش بالادستی (اکتشاف، حفاری، توليد) صنعت گاز ايران همراه با پروژه‌های نفتی به خاطر تحريم‌ها، عدم مشارکت شرکت‌های خارجی برای سرمايه گذاری و ارائه تکنولوژی، در وضعيت بسيار بدی قرار داد و به کندی توسعه می يابد.

بر اساس آمارهای رسمی، ايران هر هزار متر مکعب گاز طبيعی را به قيمت بسيار ناچيزی، يعنی ۷۰ هزار تومان (۲۰ دلار) به صنايع پتروشيمی تحويل می‌دهد. برای نمونه قيمت گاز صادراتی ايران به ترکيه برای هر هزار متر مکعب ۵۰۰ دلار است.

ایران همچنين روزانه حدود ۳۶۰ هزار بشکه ميعانات گازی توليد می‌کند که مقداری از آن در اختيار صنایع پتروشيمی قرار می‌گيرد. معمولا ميعانات گازی (نوعی نفت بسيار سبک و مرغوب که از چاه‌های گاز بيرون می‌آيد) بهترين ماده خام برای توليد فرآورده‌های پليمری است. خود گاز نيز در توليد مواد پتروشيمی کاربرد بسيار وسيعی دارد.

به هر حال صادرات ۱۱ ميليارد دلاری محصولات پتروشيمی ايران وزن قابل توجهی در کل صادرات اين کشور دارد. بر اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی آمريکا، ايران در سال گذشته ميلادی ۶۹ ميليارد دلار صادرات نفت خام و ميعانات گازی داشته است. ايران نيز اعلام کرده است که در سال گذشته خورشيدی، صادرات غيرنفتی‌اش ۴۱.۵ ميليارد دلار بوده، که البته ظاهرا ۱۲ ميليارد دلار آن صادرات ميعانات گازی و ۱۱ ميليارد دلار آن محصولات پتروشيمی بوده است.

ايران سال گذشته نزديک به ۱۰ ميليارد متر مکعب گاز نيز به ترکيه و ارمنستان فروخته است که ارزش آن حدود چهار ميليارد دلار تخمين زده می‌شود. ايران همچنين صادر کننده گاز مايع از نوع «ال پی جی» (بوتان و پروپان) است که سال ۹۰ افزون بر سه ميليارد دلار صادرات «ال پی جی» داشته و در سال جاری نيز به خاطر تحريم‌ها اين رقم مقداری کاهش يافته است.

به عبارتی هنوز بخش اعظمی از کل صادرات ايران به نفت و گاز و مشتقات و محصولات توليدی از اين مواد وابسته است. در اين ميان توسعه پتروشيمی‌ها می‌تواند برای بخش انرژی ايران ميلياردها دلار ارزش افزوده به ارمغان آورد.
XS
SM
MD
LG