لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۳۱ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۱۰:۳۹

پژواک صدای زنان سرکوب‌شده در شبکه‌های اجتماعی




در جریان سرکوب اعتراض‌ها پس از انتخابات سال ۸۸ در ایران شماری از زنان معترض به دست نیروهای امنیتی نظامی کتک خوردند،‌ شکنجه شدند و مورد تجاوز قرار گرفتند. این زنان که در اثر ترس و آبرو ناگزیر شده بودند خاموشی گزینند اکنون از شبکه‌های اجتماعی سر در می‌آورند و خشونت و هراس را برملا می‌کنند.

زنی است که چهره‌اش عمداً در تاریکی قرار دارد تا شناخته نشود و در برابر دوربین سخن می‌گوید. صدایش سنگین و اندوه زده است. دست‌هایش سخن می‌گویند. او از تجاوز و شکنجه‌ای که در دوران بازداشت از سوی زندانبانان بر او گذشته، سخن می‌گوید.

این زن پس از شرح شکنجه های جسمی و تجاوزی که پس از دستگیری او در راه دانشگاه به خانه توسط یک ون و انتقال به زندان بر او رفته است می گوید: «آرزوی مرگ می‌کردم. می‌خواستم همه چیز تموم شه. می‌خواستم بمیرم.»

پس از کتک خوردن در پی دستگیری به یک زندان منتقل شد. بازجوی او پیش از تجاوز به او گفت: «می خواهم کاری کنم که هیچوقت فراموش نکنی. هیچوقت نخواهی از خانه بیرون بروی. هروقت صدای مرا بشنوی از ترس بلرزی.»

او را وادار کردند که یک «اعتراف نامه» امضا کند و تأیید کند که «شورشی» و «خرابکار» و مخل امنیت ملی. می‌گوید: اما تنها گناه من رأی دادن به موسوی بود، رأیی که به شمار نیامد.

مهناز محمدی، دختر جوان ۲۲ ساله‌ای که پشت دوربین این اظهارات او را ثبت می‌کند یکی از ۳۰۰ زنی است که در پی انتخابات خرداد ۸۸ در ایران در جریان راهپیمایی هواداران میرحسین موسوی در خیابان به دست نیروهای امنیتی دستگیر شدند.

برخی از این پرونده‌ها مانند پرونده مهناز محمدی فیلمساز و مریم مجد عکاس خبرنگار از سوی جامعه جهانی مورد توجه و انتقاد قرار گرفت اما در مورد این دانشجوی جوان در برابر دوربین چنین انتظاری نمی‌رود:
«کسی دنبال پرونده مرا نگرفت. کسی خبر نداشت که دارند به من تجاوز می‌کنند یا دارند با سیگار تن مرا می‌سوزانند.»

هادی قائمی رئیس کمپین بین‌المللی حقوق بشر ایران که مقر آن در نیویورک است شهادت ۱۰۰ دقیقه‌ای این دانشجو در برابر دوربین را دقیق‌ترین شرحی می‌داند از آنچه در زندان‌ها بر سر زندانیان در پیامد انتخابات ۸۸ رفت.

نسخه کوتاه شده ۲۸ دقیقه‌ای این روایت، ۷۵ هزار بار توسط کاربران شبکه‌های اجتماعی از جمله فیس‌بوک و تویتر تماشا شده و به گفته هادی قایمی بحث و گفت‌وگوها و اعتراض‌هایی را درباره شکنجه و تجاوز به معترضان در پیشاپیش سفر احمدی نژاد به نیویورک برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل ایجاد کرده است.

هادی قایمی می‌گوید دو سال پس از انتخابات رژیم ایران همچنان در تلاش برای پاک کردن آثار خشونت و شکنجه علیه معترضان بازداشت شده است: «شهادت این زن جوان اقدامی شجاعانه علیه این جریان است.»

اما به گفته پروین اردلان روزنامه‌نگار و کنشگر حقوق زنان، این دانشجوی جوان به نسلی تعلق دارد که خود را برای چالش علیه رفتارها و هنجارهای سنتی جامعه آماده کرده است،‌ جامعه‌ای که در آن غالباً گناه تجاوز متوجه خود قربانیان تجاوز است.

خانم اردلان می گوید: «شبکه‌های اجتماعی به این زن صدای خاموش‌شده او را باز گردانده است. او اکنون از تجربه شخصی خود سخن می‌گوید و دیگران را تشویق می‌کند که از الگوی او پیروی کنند. گرچه چالش اصلی ما امروز این است که بسیاری از مردم حرف او را قبول ندارند و معتقدند که آنچه بر سر وی آمده گناهش به گردن خود اوست.»

رعنا حسینی، روزنامه‌نگار ساکن اردن و نویسنده کتابی درباره قتل‌های ناموسی با نام «قتل به بهانه شرف» می‌گوید که شماری از زنان قربانی تجاوز به دلیل نگاه منفی جامعه به آنها حتی ممکن است به دلیل از دست دادن بکارت خود جان خود را از دست دهند.

او با اشاره به ماجرای ایمان العبیدی که در ماه مارس به هتل خبرنگاران در تریپولی رفت و از تجاوز به دست نیروهای هوادار قذافی پرده برداشت می‌گوید که سرنوشت خوبی در انتظار این گونه زنان در برخی جوامع نیست و حتی ممکن است به دست خانواده خود از میان برداشته شوند.

در سودان نیز صفیه اسحاق،‌ از اعضای یک گروه جوانان مخالف دولت، ویدیویی در یوتیوب پست کرد که در آن شرح می‌داد که چگونه توسط نیروهای امنیتی در خارطوم مورد تجاوز قرار گرفت. او این کار را بدون پوشاندن چهره خود انجام داد. اما پس از پخش سخنانش ناگزیر شد خارطوم را ترک کند.

تاکنون دو روزنامه‌نگار به اتهام «نشر اکاذیب اسحاق» در بازداشت به سر می‌برند و چندین روزنامه‌نگار در انتظار محاکمه‌اند.

در مصر نیز که شبکه های اجتماعی نقش مهمی در جریان تحولات این کشور بازی کردند زنانی مانند سلوا الحسنی گودا با استفاده از یوتیوب پرده از تجاوز علیه زنان برداشتند.

پروژه Harassmap که به زنان اجازه می‌دهد بدون ترس از شناخته شدن با فرستادن پیامک این تجاوزها را گزارش کنند،‌ پروژه‌ای است که از فناوری نقشه‌برداری اپن سورس استفاده می‌کند.

به گفته انجی غزان یکی از بنیانگذاران این پروژه این برنامه به زنان اجازه می‌دهد این مسایل را در صحن رسانه‌ها علنی کنند و بگذارند صدایشان شنیده شود.

Harassmap در همکاری با Nazra که سازمانی است برای پژوهش‌های مسایل زنان به تازگی در یک بلاگ و توئیت یک روزه درباره خشونت‌های جنسی با فعالان سوری،‌ سودانی و لبنانی شرکت کرد.

گرچه این اقدام به گسترش آگاهی درباره این مسئله کمک کرد، پیام‌های توئیتری که زنان قربانی تجاوز را گناهگار می‌داند نشان داد که چالشی بزرگ پیش روی زنان کنشگر است. غزان می‌گوید: لازم است جامعه در برابر این مسئله مسئولیتی مشترک را بپذیرد.
XS
SM
MD
LG