لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۰۸:۱۶

هنگامی که کوتوله سفید زمین را می‌بلعد


 تصویری خیالی از بلعیده شدن سیاره‌ای از سوی کوتوله سفید
تصویری خیالی از بلعیده شدن سیاره‌ای از سوی کوتوله سفید

ستاره‌شناسان برای نخستین‌بار موفق شده‌اند که از نابودی یک منظومه شمسی تصویر بگیرند. این تصاویر به نوعی می‌توانند تصویری از آینده سیاره زمین ارائه کنند.

در این تصاویر که توسط تلسکوپ کپلر ۲ شکار شده‌اند، باقی مانده‌های دنیایی دیده می‌شود که همچنان دور یک ستاره خاموش (یا کوتوله سفید)، در صورت فلکی دوشیزه (سنبله) در فاصله ۵۷۰ سال نوری از سیاره زمین می‌گردد.

یک ستاره در دوران پیری اگر از حد مشخصی کم‌جرم‌تر باشد تبدیل به یک کوتوله سفید می‌شود.

دانشمندان می‌گویند که تکه‌های سیاره منهدم شده هر ۴٫۵ تا ۵ ساعت یک بار در فاصله ۵۲۰ هزار مایلی به دور کوتوله سفید می‌چرخند. این فاصله بیشتر از دو برابر فاصله بین زمین و ماه است.

به گزارش روزنامه گاردین، اندرو واندربرگ، یکی ازدانمشندان مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونیان در این زمینه گفت که «پیش از این هیچ انسانی چنین چیزی را ندیده بود. ما شاهد نابودی یک منظومه شمسی هستیم».

ستاره‌های شبیه به خورشید با واکنش‌های هسته‌ای که هیدروژن را به هلیوم تبدیل می‌کند، ادامه حیات می‌دهند. اما هنگامی که هیدروژن تمام می‌شود، عناصر سنگین‌تری مانند هلیوم، کربن و اکسیژن را می‌سوزانند و به این ترتیب به‌شدت بزرگ می‌شوند. به‌مرور زمان، ستاره لایه‌های بیرونی خود را در هم می‌شکند تا هسته‌ای به‌اندازه سیاره زمین به‌جا بگذارد که این هسته با نام کوتوله سفید شناخته می‌شود.

سیارات جدید هنگامی‌ که از جلوی ستاره مادر عبور می‌کنند، نور آن را کاهش می‌دهند. تلسکوپ کپلر ۲ قادر است با تشخیص کم شدن نور، وجود سیارات جدید را ثبت کند.

دانشمندان این بار کوتوله سفیدی را با نام WD۱۱۴۵+۱۷ رصد کردند. یافته‌های کپلر ۲ نشان داد که هر ۴٫۵ ساعت یک بار در حدود ۴۰ درصد از نور ستاره به دلیل عبور ماده‌هایی از مقابل آن کم می‌شود.


یافته‌های کپلر با اندازه‌گیری‌های تلسکوپ‌های دیگری مانند تلسکوپ‌های مستقر در ماساچوست، شیلی و هاوایی مورد تأیید قرار گرفته است. مجموع کشفیات این تلسکوپ‌ها نشان می‌دهد که تکه‌های سنگی بزرگی به دور این ستاره مرده می‌گردند.

واندربرگ در مقاله‌ای که در نشریه نیچر به چاپ رسیده است، نتایج این تحقیق را اولین سند به دست آمده در مورد وجود تکه‌های سنگی در اطراف کوتوله‌های سفید معرفی کرد. این کشف جدید پاسخی برای یکی از رازهای بزرگ اخترشناسی ارائه می‌کند: این که منبع آلودگی فلزات سنگین در برخی کوتوله‌های سفید چیست؟
واندربرگ در همین خصوص گفت که «ما اکنون سند محکمی در دست داریم که آلودگی کوتوله‌های سفید را به نابودی سیاره‌های سنگی مرتبط می‌کند.»

ستاره‌شناسان به درستی نمی‌دانند که این سیارک‌ها از کجا آمده‌اند، اما یکی از احتمالات این است که مرگ ستاره باعث ناپایدار شدن مدار یک سیاره بزرگ نزدیک به آن شده است. به این ترتیب کوتوله‌ سفید این سیارک‌‌ها را به سمت خود کشیده است. با نزدیک‌تر شدن آنها به ستاره، گرمای کوتوله سفید باعث بخار شدن سیارک، و جاذبه باعث از هم پاشیده شدن آنها شده است.

چنین سرانجامی می‌تواند در انتظار منظومه شمسی ما هم باشد. وقتی که خورشید در حدود ۵ میلیارد سال دیگر بمیرد، بزرگ می‌شود و سیاره‌های داخلی مانند مریخ، ونوس و احتمالاً زمین را می‌بلعد. حتی اگر زمین از این سرانجام در امان بماند، باز هم با چرخیدن به دور کوتوله سفیدی که از خورشید به جا می‌ماند، تکه‌تکه خواهد شد.

آنچنانکه وبسایت ناسا هم این کشف تاییدی ا‌ست بر این نظریه که کوتوله‌های سفید قادرند بقایای سیاره‌های منظومه خود را ببلعند.

واندربرگ معتقد است «چیزی که می‌بینیم ممکن است مشابه نابودی منظومه شمسی خود ما در آینده باشد.»

به گفته فرانسسکا فائدی، یکی از ستاره‌شناسان دانشگاه وارویک، مرگ ستاره‌ای که تیم واندربرگ شاهد آن بود ممکن است باعث تصادف سیاره‌های این منظومه شمسی دوردست و تبدیل شدن آنها به تکه‌های صخره‌ای بزرگ شبیه به شهاب سنگ شده باشد.

وی در مقاله‌ای که در نشریه نیچر منتشر شده است، نوشته که «واقعاً هیجان‌انگیز است که آخرین لحظات حیات یک منظومه ثبت شده است. با این که مرگ سیاره زمین در آینده بسیار دوری اتفاق خواهد افتاد، اما این تحقیق به ما اجازه می‌دهد که نگاهی به سرانجام احتمالاً اجتناب‌ناپذیر سیاره خود داشته باشیم.»

XS
SM
MD
LG