«قرارگاه نور» سازمان بسیج دانشجویی در گزارشی از دفن بقایای ۴۹۱ نفر از کشته‌شدگان ناشناس جنگ ایران و عراق در دانشگاه‌های مختلف ایران طی ۱۵ سال خبر داده است.
بر اساس این گزارش که روز چهارشنبه (۱۶ تیرماه) در خبرگزاری دانشجو منتشر شده٬ از سال ۱۳۸۰ تاکنون بقایای ۴۹۱ نفر در ۱۹۳ دانشگاه کشور دفن شده‌اند.
بیشترین تعداد این افراد گمنام در ۲۵ دانشگاه در استان تهران به خاک سپرده شده‌اند. این در حالی است که این نوع تدفین‌ها تنها در یک دانشگاه از هر کدام از استان‌های بوشهر و ایلام انجام شده است.
۱۵ دانشگاه در استان اصفهان٬ ۱۲ دانشگاه در استان فارس٬ ۱۲ دانشگاه در استان خوزستان٬ ۱۱ دانشگاه در استان خراسان رضوی٬ ۱۱ دانشگاه در استان مازندران و دو دانشگاه در هر یک از استان‌های اردبیل٬ کرمان و کردستان محل خاکسپاری کشته شدگان ناشناس جنگ هستند.
دانشگاه‌های محل تدفین این قربانیان به تفکیک شامل ۸۴ واحد دانشگاه آزاد اسلامی٬ ۶۸ دانشگاه دولتی٬ ۲۵ دانشگاه علوم پزشکی٬ هشت دانشگاه فنی و حرفه‌ای٬ شش دانشگاه فرهنگیان و تربیت معلم و دو دانشگاه پیام نور است.
سازمان بسیج دانشجویی اعلام کرده بیشترین تدفین دانشگاهی «شهدای گمنام» در یک سال٬ در سال ۹۳ و در ۳۰ دانشگاه انجام شده است.
پس از سال ۹۳ نیز بیشترین تدفین‌ها به ترتیب در سال ۹۲ در ۲۷ دانشگاه٬ سال ۹۱ در ۲۵ دانشگاه٬ سال ۸۷ در ۲۴ دانشگاه و سال ۹۴ در ۲۳ دانشگاه صورت گرفته است.
تدفین بقایای کشته‌شدگان ناشناس دوران جنگ هشت ساله در دانشگاه‌های ایران برای اولین بار در آذرماه سال ۱۳۸۰ در دانشگاه آزاد اسلامی یزد با با دفن بقایای هشت نفر آغاز شد و در دی ماه همان سال در واحد مردان دانشگاه «امام صادق» تهران با دفن بقایای شش قربانی دیگر ادامه یافت.
متولی تفحصِ مفقودین و تدفین «شهدای گمنام» در ایران٬ کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح است و تدفین قربانیان ناشناس جنگ هشت ساله در دانشگاه‌های کشور به ابتکار محمد باقرزاده٬ فرمانده این کمیته آغاز شده است.
«قرارگاه نور» سازمان بسیج دانشجویی اعلام کرده آمار و اطلاعات منتشرشده در این گزارش٬ شامل دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی نیروهای مسلح نیست.
علی خامنه‌ای٬ رهبر جمهوری اسلامی از حامیان دفن بقایای کشته‌شدگان ناشناس جنگ در دانشگاه‌هاست و تا کنون به صورت رسمی در محل دفن این کشته شدگان در دانشگاه‌های «امام صادق»، علم و صنعت و دانشگاه شیراز حضور پیدا کرده است.
وی در سال ۸۹ پس از تدفین بقایای پنج نفر از کشته‌شدگان جنگ هشت ساله در دانشگاه تهران با صدور پیامی گفته بود «از این اقدام هوشمندانه و متعهدانه سپاسگذاری و قدردانی می‌کنم. این تکریم شهیدان عزیز ملت ایران است که جان خود را نثار هدف‌های والا کردند و رضای خداوندی را بر آرزوهای حقیر مادی ترجیح دادند.»
تدفین بقایای کشته‌شدگان ناشناس جنگ هشت ساله در دانشگاه‌ها همواره مخالفان و موافقانی به همراه داشته و حتی منجر به بروز درگیری‌هایی در دانشگاه‌ها هم شده است.
مخالفان معتقدند این خاکسپاری‌ها برای محدودکردن شادی جوانان دانشجو٬ تقدیس مرگ به جای تلاش برای زندگی و آینده از سوی نسل جوان٬ تحت تاثیر قرار دادن فضای آکادمیک و علمی دانشگاه‌ها با اقداماتی ایدئولوژیک و بازکردن دست نیروهای تندرو و گروه‌های فشار برای ورود به دانشگاه‌ها و برخورد با دانشجویان و فعالیت‌های آن‌ها به بهانه «توهین به حرمت شهدای گمنام» صورت می‌گیرد.
این در حالی است که موافقان این نوع خاکسپاری‌ها می‌گویند برای «زنده نگه داشتن یاد و خاطره شهدا» ٬ «انتقال ارزش‌های انقلابی و دینی به نسل دوم و سوم انقلاب و حتی تعمیق آن‌ها برای نسل اول انقلاب» و «جبران سهل‌انگاری‌ها و کم‌کاری‌هایی که موجب فاصله گرفتن تدریجی برخی از افراد جامعه به ویژه جوانان از ارزش‌های اسلامی شده» این طرح را به پیش می‌برند.
در اسفندماه سال ۱۳۸۴ دفن بقایای سه قربانی جنگ ایران و عراق در شبستان شمالی مسجد دانشگاه صنعتی شریف باعث بروز اختلاف و درگیری شد.
با افزایش شایعات مبنی بر احتمال تدفین بقایای کشته شدگان جنگ در دانشگاه، واحد صنفی انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه اقدام به برگزاری یک نظرسنجی از دانشجویان در این زمینه کرد که بیش از ۸۳ درصد از دانشجویان با این نوع خاکسپاری‌ها در دانشگاه مخالفت کردند.
با این حال و با وجود برگزاری تجمعی در مخالفت با این طرح از سوی دانشجویان٬ این تدفین با همکاری سازمان بسیج دانشجویی انجام شد و گزارش‌هایی نیز از ضرب و شتم دانشجویان و رئیس دانشگاه منتشر شد.
ماجرای مشابهی نیز در سال ۹۳ در دانشگاه امیرکبیر اتفاق افتاد که واکنش مهدی کروبی در دیدار با خانواده شماری از دانشجویان بازداشت‌شده در این درگیری‌ها را به همراه داشت.
آقای کروبی در این زمینه گفته بود «چرا در زمان امام و بعد از آن جنازه به دانشگاه نمی‌آوردند و امروز می‌خواهند بیاورند؟ اینان دیده‌اند که فضای دانشگاه از دستشان خارج شده و یا به قولی از فرهنگ شهید و شهادت فاصله گرفته٬ می‌خواهند با دفن شهید در دانشگاه، به هر بهانه‌ای برنامه‌ای بر سر مزار آن‌ها اجرا کنند و بررسی کنند که چه کسی در این برنامه شرکت می‌کند و چه کسانی در این برنامه‌ها شرکت نمی‌کنند و در مرحله بعد و پس از شناسایی گروه دوم، برخوردهایی با آنان انجام دهند.»
وب‌سایت الف نیز در سال ۹۳ از اینکه مخالفت مردم و مسئولان دولتی به ویژه مقام‌های سازمان میراث فرهنگی با دفن هشت «شهید گمنام» در میدان تاریخی امیرچخماق یزد٬ از سوی نیروهای تندرو «تبدیل به یک موضوع متعصبانه و عقیدتی» شد٬ انتقاد کرده بود.
الف نوشته بود «برخی خود را فراقانون می‌دانند. آن‌ها پشت گرمی خود را مقدس‌تر از قانون می‌دانند. در همین مساله ساده (تدفین بقایای کشته‌شدگان جنگ} گروهی به روشنی به منع قانونی دفن در مراکز تاریخی بی‌توجهند و معتقدند که اگر مدیری به این نص قانونی عمل کند ضد شهید و شهادت است.»
