لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۱۴:۳۴

بررسي يك كارشناس از شيوه تجديد نظر در ساختار و نقش مجمع تشخيص مصلحت نظام


فريدون زرنگار، مصاحبه با اصغر شيرازي فريدون زرنگار (راديوآزادي): آقاي دكتر شيرازي! مدتي است كه بحث بر سر لزوم رفورم در مجمع تشخيص مصلحت نظام مطرح مي شود. به نظر شما با توجه به قانون اساسي، اصولا اين نهاد تا چه اندازه رفورم پذير است؟ اصغر شيرازي: در چارچوب قانون اساسي فقط در صورتي كه رهبر مايل به رفورم اين مجمع باشد، مي شود اين رفورم را در اين نهاد وارد كرد. چون در چارچوب قانون اساسي اين رهبر است كه اعضاي مجمع تشخيص مصلحت نظام را تعيين مي كند و رفورم هم فقط مي تواند در نسبت با تركيب اين اعضا انجام بگيرد، به اين صورت كه مثلا، حالتي كه امروز وجود دارد، يعني در اين مجمع اكثريت با مخالفان اصلاحات است، اين حالت را تغيير بدهد واشخاص را طوري به عضويت در اين مجمع انتخاب بكند كه مطابقت داشته باشد يا با راي مردم يا با راي مجلس. يكي از دلايل اصلي اشكالاتي كه به وجود آمده است، به خاطر همين تركيب نامناسب است. فريدون زرنگار: آقاي دكتر شيرازي! نظرگاهي هست كه مي گويد مجلس بايد به كارهاي روزمره بپردازد و مجمع تشخيص مصلحت نظام بايستي نقشش در رسيدگي به مشكلات كشور بيشتر بشود. در حاليكه نظرگاه ديگر مي گويد مجمع تشخيص مصلحت نظام بايستي وراي شوراي نگهبان به اختلافات بر پايه مصلحت روز رسيدگي كند. كدام يك از اين نظرگاه ها مي توانند درست و عملي باشند؟ اصغر شيرازي: دو نكته است، يكي اينكه مجمع تشخيص مصلحت در چه حوزه هايي تصميم گيري مي كند. مجمع تشخيص مصلحت نظام براي اين تشكيل شده است كه تصميم بگيرد و قانونگذاري بكند در مواردي كه شرغ قانونگذاري را دچار اشكال مي كند. يعني اين مجمع مي تواند براساس تشخيص مصلحت، شرع را تعطيل بكند و حتي مي تواند در خود قانون اساسي تغييراتي وارد كند اگر مصلحت اقتضا بكند. موقعي كه قانونگذاري در جمهوري اسلامي دچار مشكلات عديده اي شد و با مصالح شرعي نتوانستند اين مشكلات را حل كنند، متوسل شدند به اينكه اصل را بر مصحلت نظام بگذارند و به اين مجمع اين امكان را بدهند كه درواقع خلاف قانون اساسي و خلاف شرع تصميماتي را اتخاذ بكند. فريدون زرنگار: يعني انتقادي كه در واقع از سوي برخي مي شود كه اين مجمع حق قانونگذاري ندارد، به نظر شما وارد نيست. اصغر شيرازي: نه اين مجمع در تاريخ خودش تا به حال در زمينه هاي مختلف قانونگذاري كرده است حتي در شكل تغيير قانون اساسي. همانطور كه گفتم وقتي اين مجمع بتواند بر اساس تشخيص مصلحت، شرع را، احكام شرعي را، تعطيل بكند، مي تواند خود قانون اساسي را هم تغيير بدهد. فريدون زرنگار: آيا افزايش شمار اعضاي مجمع تشخيص مصلحت مي تواند كمكي بكند به حل مشكلات موجود؟ اصغر شيرازي: پيشنهادي شده مبني بر توسعه اعضاي اين مجمع از 36 نفر به 72 نفر، كه هيچ مشكلي را حل نمي كند. اگر تركيب آن 72 نفر مثل تركيب اين 36 نفر باشد، همه آن اشكالاتي كه امروز اين مجمع دارد، به حالت امروزي خودشان باقي خواهند ماند. مشكل اين است كه اين تركيب تركيب نامناسبي است و تركيبي است درست خلاف تركيبي كه در مجلس وجود دارد و در آراي مردم وجود دارد، آراي مردم به آن صورت كه بعضا در انتخاب اعضاي مجلس منعكس شده. فريدون زرنگار: پس با اين وصف، اصلاح طلبان بايد به قول معروف با اين مجمع تشخيص مصلحت نظام با تركيب فعلي اش بسوزند و بسازند؟ اصغر شيرازي: تا موقعي كه راي رهبر بر اين هست كه تركيب اين مجلس به اين صورتي كه هست باقي بماند، بله، بايد بسوزند و بسازند. مگر اينكه رهبر تصميم بگيرد تركيب اعضاي مجمع تشخيص مصلحت نظام را تغيير بدهد و مطابقت بدهد با تركيبي كه در مجلس وجود دارد. به نظر مشكل اصلي در خود قانون اساسي است. يعني قانون اساسي از يك طرف مجلسي را درنظرگرفته است با اختيارات ظاهري قانونگذاري و از طرف ديگر سه نهاد ايجاد كرده است كه حق قانونگذاري مجلس را محدود مي كنند. يكي از اين نهادها همين مجمع تشخيص مصلحت نظام است. اگر بخواهند اين مشكل را حل كنند بايد خود قانون اساسي را اصلاح كنند. فريدون زرنگار: و دو نهاد ديگر نهاد رهبري شوراي نگهبان است. اصغر شيرازي: بله، نهاد رهبري و شوراي نگهبان. البته خارج از قانون اساسي هم باز نهادهايي هستند كه كار قانونگذاري دارند، مثل شوراي عالي انقلاب فرهنگي، ولي در قانون اساسي از اين شورا اسمي برده نشده است.

اصغر شيرازي، كارشناس امور سياسي ايران، در مصاحبه با راديوآزادي در باره نقش مجمع تشخيص مصلحت نظام و لزوم ايجاد تغييرات در تركيب اين مجمع سخن مي گويد. در حاليكه نيروهاي وابسته به جناح محافظه كار هيات حاكمه جمهوري اسلامي گسترش وظايف مجمع تشخيص مصلحت نظام را پيشنهاد مي كنند، هواداران اصلاحات خواستار تركيب ساختاري مجمع مذكور شده اند كه با حمايت از شوراي نگهبان، عملا نقش قانونگذاري مجلس اصلاحات را از خاصيت انداخته است. براي مطالعه متن كامل اين مصاحبه، دگمه "متن فارسي" را "كليك" بزنيد.
XS
SM
MD
LG