كارگران ايران و پديده جهاني شدن

فريدون خاوند (گزارش اقتصادي روز) شعار ها و سخنراني هاي يازدهم ارديبهشت ماه (اول ماه مه)، در مراسم بزرگداشت روز جهاني كارگر در تهران نشان دادند كه بخشي از كارگران ايران، و يا دستكم سازمان هايي كه در جمهوري اسلامي سخنكويي آنها را بر عهده دارند، فرآيند جهاني شدن و الزامات آن به ويژه اقتصاد آزاد را، يكي از مهم ترين عوامل دشواري هاي بازار كار كشور و تنگي معيشت خود تلقي ميكنند. حسن صادقي، رييس هيأت مديرة كانون عالي شورا هاي اسلامي كار كشور در همين مراسم گفت كه «سازمان تجارت جهاني و جهاني شدن اقتصاد، حاكميت ملي را در ايران با خطر مواجه ساخته و نيروي كار را مضمحل كرده است.» عليرضا محجوب، دبير كل خانة كارگر نيز گفت كه «جهاني سازي مي كوشد تا جهان را براي سرمايه و صاحبان آن امن كند، ولي براي كارگران هر روز نا امن تر ميشود.» او «واردات بي رويه» را پيآمد شوم پديدة جهاني سازي عنوان كرد و افزود كه «اكنون ده در صد شركت هاي توليد كنندة لوازم خانگي از بين رفته‌اند.» واكنش هايي از اين دست در قبال پديدة جهاني شدن، ويژة ايران نيست. حتي در بسياري از كشور هاي پيشرفتة صنعتي، بخشي از افكار عمومي با آنچه زير عنوان جهاني شدن جريان دارد، به دلايل گوناگون مخالفت مي ورزد. در فرانسه، كه چشم انتظار يك انتخابات سرنوشت ساز است، بحث بر سر همين پديده به يكي از مباحث اصلي پيكار انتخاباتي بدل شده است. ژان ماري لوپن، رهبر راست هاي افراطي فرانسه و دشمن شمارة يك جهاني شدن، اعلام كرده كه در صورت پيروزي در انتخابات، اتحادية اروپا را ترك ميكند، با طرد يورو بار ديگر به فرانك باز ميگردد و در مرز ها سد هاي حفاظت گمركي به وجود ميآورد. سخناني از اين دست البته حيرت بر انگيز است، هر چند در كشوري مانند فرانسه شنيده ميشود كه در اقتصاد جهاني كاملا ادغام شده و تمامي مردمان آن به گونه اي با پديدة جهاني شدن ارتباط دارند. در اين شرايط، در كشوري چون فرانسه، بحث بر سر مثبت يا منفي بودن اين پديده، كاملا طبيعي به نظر ميرسد. در عوض در كشوري مانند ايران پيكار عليه جهاني شدن حيرت بيشتري بر ميانگيزد، به اين دليل ساده كه اين كشور اصولا هنوز با جهاني شدن فاصلة نجومي دارد، عضو سازمان تجارت جهاني نيست و داراي يكي از دولتي ترين اقتصاد هاي جهان است. در اين شرايط آيا مي توان، همانند شماري از سخنرانان مراسم روز اول ماه مه در تهران، دشواري هاي كنوني كارگران ايران را به جهاني شدن و پيآمد هاي آن نسبت داد؟ آيا مي توان با اقتصادي بسته، بدون مجهز شدن به صنايع رقابتي، بدون راه يافتن به بازار هاي جهاني و جلب سرمايه هاي خارجي، بر تنگنا هاي بازار كار ايران غالب آمد؟