مهدي خلجي، مصاحبه با صادق زيبا كلام (تهران)
Summary of Today's BroadcastRFE/RL Persian ServiceThursday, May 23, 2002 - Questions about administration of the Iran-Iraq war - Azerbaijan gives up exploration in disputed Caspian Sea oil field - Mixing of political prisoners with common criminals - Cultural war between regime and families - Tehran's traffic hysteria Questions about Administration of the Iran-Iraq War Continue to Remain * On the anniversary of the liberation of Khoramshahr from the Iraqi occupation, which changed the course of the eight-year Iran-Iraq war, discussion of the war in the official media continues to be limited to propaganda. Tehran University political science professor Sadeq Zibakalam says the most important question is why Iran did not accept the cease fire when it had the upper hand at the front and was being offered billions of dollars in war damages by Iraq's Arab allies. Zibakalam tells RFE/RL that Islamic Republic officials talk about the war in mythical, glorified terms, as if all of Iran's policies and decisions were right, and Iraq was totally defeated and Iran was totally victorious, which was not the case. According to official and unofficial estimates, he adds, war damage to Iran was more than $500 billion, which is more than 25 years' income from oil sales; and not a cent in damages has been collected from Iraq, even though Iraq was recognized as the aggressor by all international observers. (Mehdi Khalaji) US: Mojahedin Helped Saddam Crack Down on Kurds and Shiites * In its annual report on terrorism the US State Department said the Iraq-based armed opposition People's Mojahedin (Mojahedin Khalq Organization - MKO) helps oppress Saddam's internal opponents. Mojahedin's help, in exchange for bases and support from Saddam Hussein's government, began in 1991 during the Kurds' and Shiites' uprisings. (Homayoun Majd, Washington) Azerbaijan Gives Up Exploration in Caspian Sea Oil Field Disputed by Iran * Naser Aliyev, head of Azerbaijan national oil company announced today that Azerbaijan will not pursue oil exploration in the Alborz field to avoid escalation of tensions with Iran. (Mani Kasravi, Moscow) Five Years of Khatami and the Iranian Economy: Economic Scorecard and Challenges * On the fifth anniversary of Khatami's election, Iranian economy fails to meet the growing demand for jobs. The number of jobless which may rise to 6 million within three years is government's biggest economic failure. Khatami's conservative rivals played an important role in this failure by making investment and job creation unsafe. The opposing economic views within Khatami's economic team marred his economic policies with lack of direction. However, Khatami ended Iran's foreign debt crisis and increased the country's creditworthiness. His other economic successes include: unification of foreign exchange rate, tax law reform, relaxation of custom regulations and controlling inflation. (Fereydoun Khavand, Paris) Jailed Student Activist Protests Prison's Mixing of Political Prisoners with Common Criminals * Ali Afshari, jailed student activist, protested to authorities against Evin prison's recent mixing of political prisoners with common criminals. Afshari, member of the central council of the pro-reform Office of Reinforcing Unity (Daftar Tahim-e Vahdat), Iran's largest student organization, wrote that 20 convicts with crimes ranging from robbery to prostitution were moved to his cellblock. Abas Dalvand, publisher of the banned weekly Loristan, who spent time in a Khoramabad jail with addicts and drug smugglers, tells RFE/RL that keeping student activists, journalists and other political prisoners in the same cellblocks with common criminals is a form of torture. (Shireen Famili) Cultural War between Regime and Families * In the conference on recent political developments in Iran held in Washington this week, UCLA political science professor Kazem Alamdari presented a paper about democracy. Alamdari says Iran is now in a transitional state and it can go either way: towards democracy and open society or more oppression. He tells RFE/RL that to achieve democracy Iran needs certain reforms which are not possible in today's political atmosphere. After the end of the Iran-Iraq war, a cold war began in Iran between the culture that the regime tries to impose and the culture that the families teach their children and defend. From the beginning, secularism resisted religion and the regime unsuccessfuly tried to portray nationalism as anti-Islamic. But Iranian identity is unique to the 65 million Iranians, whereas Islam belongs to one billion people with different cultures, he adds. (Homayoun Majd, Washington) AFP Reporter Describes Tehran as a Town of Hysteria * Tehran is a smoked-filled town with a crazy traffic which drives its inhabitants and foreign visitors to hysteria, writes Agence France Press reporter in Tehran. (Jean Khakzad, Paris) WORLD * British Prime Minister Tony Blair told India and Pakistan to consider the consequences of their actions. Pakistan warned India that it will have to pay a heavy price for any aggression. Abdolqader Jafar, Pakistan's ambassador to Britain tells RFE/RL that Pakistan offered to cooperate with India to find the culprits of the attack on India's parliament and the recent attack on Indian army in Jamu. Blaming Pakistan for these incidents is not a solution, he adds. (Shahran Tabari, London) * In his joint press conference with German Chancellor Schroeder, the US President said attacking Iraq is inevitable, adding that he does not have a time frame for it. (Fereydoun Zarnegar, Berlin) * In their coverage of President Bush's Berlin visit, German press focus on the war against terror and the possible US attack on Iraq. (Shahram Mirian, Cologne) * A day before President Bush's arrival in Moscow, Russian defense ministry and the Russian parliament criticize Russian foreign ministry for keeping the details of the US-Russian negotiations away from them. (Mani Kasravi, Moscow) * Another suicide bombing kills 2 in a Tel Aviv suburb. (Jamshid Chalangi, Cairo) * Fire destroys Israel's embassy in Paris. (Jean Khakzad, Paris) * Commander of the US forces in Afghanistan warned against terrorist attacks to disrupt the work of the Afghan supreme council. Representatives from 40 countries including Iran took part in a conference on Afghanistan reconstruction held in New Delhi. (Golnaz Esfandiari) * Warlords and political figures who were powerful in Afghanistan before the rise of the Taliban try to either disrupt the supreme council elections or influence the process in order to get their own allies elected, says Rangin Dadfar, Aachen university's political science professor and an expert of Afghan politics. He tells RFE/RL that the new political party Afghan National Movement founded by the brother of Ahmad Shah Masud wants to represent the politically moderate majority in the country but the record of some of the party's founding members does not indicate any respect for the party's principles such as democracy and the rule of law, he adds. (Jamshid Zand) * Kuwait arrests two Saudi Arabia citizens accused of kidnapping, raping and killing a five year old Kuwaiti girl. (Farideh Rahbar, Cairo) * Moscow ends oil export cuts. (Homayoun Majd, Washington) * UN to begin third round of talks with Iraq in July. (Farideh Rahbar, Cairo) * Ahmad Yaqub, Kuwait's minister of culture and Islamic affairs tells RFE/RL that west can learn from Islamic morality. (Jamshid Chalangi, Cairo) * Five former French hostages in Lebanon sue hostage takers and their supporters in French judiciary. (Jean Khakzad, Paris) ARTS AND IDEAS Los Angeles Weekly Magazine Exhibition of Contemporary Iranian Artists * Homa Taraji, organizer of a Los Angeles exhibit of the work of 21 contemporary artists from Iran, tells RFE/RL that her project to introduce Iranian art to Americans is supported by Tehran Museum of Contemporary Art. (Fahimeh Barati, Los Angeles) Theater education and Persian Classics * Germany-based drama educator Parviz Mamnoon, who before the revolution was in charge of the theater curriculum at Tehran University's faculty of fine arts, tells RFE/RL that if he is given the chance again, rather than beginning with Greek classics, he would teach Iranian students great Persian classics. (Fahimeh Barati, Los Angeles) Weekly soccer news and commentary (Mehrdad Masudi, Seoul) Classic Love Stories: Khosrow va Shirin * Sadredin Elahi continues his recitation of Khorow va Shirin based on Nezami Ganjavi. Poetry in Persian Music: Nima * RFE/RL's music critic Mahmud Khosham reviews the song composed by Javad Marufi based on Nima's famous poem Afsaneh. Singer Sima Bina tells RFE/RL about her memories during the first recording of the song. (Mahmud Khoshnam) Leader of Spain's Muslim Women: Khadija Candala * Lawyer and socialist party advisor Khadija Candala who is the leader of the Spain's Muslim women, tells RFE/RL about the European Islam, a concept she put forward during the first conference of European Muslim women, which she organized. (Ahmad Ra'fat, Rome) Creator of King Kong and ET * Master puppet maker Carlo Lombardi, who won an Academy Award for his work on King Kong and created the ET character for Spielberg's movie twenty years ago, tells RFE/RL that it took him and seven workers to create 180 scenes of the movie. (Ahmad Ra'fat, Rome)مهدي خلجي (راديوآزادي): جنگ ايران و عراق که نزديک هشت سال طول کشيد، بدون دستيابي به نتايج مشخص، پايان يافت و هنوز نيز رابطه اين دو کشور در حالت آتش بس است. ارزيابي کارنامه مديريت جنگ در ايران، از آغاز با مشکلات حاد سياسي روبه رو بوده است. از منتقدان جدي ادامه جنگ، پس از بازپس گيري خرمشهر در خرداد شصت، نهضت آزادي ايران بود. اما اين گروه سياسي که در حاشيه قرار گرفته بود به سازش کاري و ارتباط با بيگانه گان متهم شد. سال هاي بعد، درباره چرايي و چگونگي جنگ، سکوت مطلق حاکم بود، حتا وقتي آيت الله خميني، قطع نامه پانصد و نود و هشت سازمان ملل، مبني بر آتش بس ميان ايران و عراق را پذيرفت، سياست رسمي در ايران اجازه پرسش و کنج کاوي درباره آن را نداد، پذيرشي که بسياري از فعالان سياسي آن را ضروري ولي بسيار دير توصيف مي کردند. تنها در واپسين سال هاي رياست جمهوري اکبر هاشمي رفسجاني، منتقدان او، کارنامه وي را در جنگ به همراه آن چه خود او دوران سازندگي مي ناميد، زير تيغ انتقاد بردند، انتقادهايي که بيشتر در روزنامه اي به نام سلام بازتاب مي يافت، روزنامه اي که اکنون توقيف شده است،. آغاز رياست جمهوري محمد خاتمي در دوم خرداد هفتاد و شش، زمينه را براي نوعي بازنگري به گذشته و ارزيابي عملکرد جمهوري اسلامي، از جمله در عرصه جنگ مهيا کرد، اما با توقيف مطبوعات و تبليغات رسمي جمهوري اسلامي باز هم بحث آشکار بر سر جنگ کم رنگ تر شد. مسئولان جمهوري اسلامي، همواره از دوران جنگ با نگاهي سراسر افتخار آميز و اسطوره اي مي نگرند و دست کم در گفتمان رسمي، به هيچ گونه خطا و کاستي در مديريت جنگ اعتقاد ندارد. آيت الله خامنه اي، رهبر جمهوري اسلامي در آخرين اظهارنظر خود گفته است، در اوايل جنگ منطق امام خميني اين بود تا دشمن متجاوز در خاک کشور است هر گونه مذاکره اي ذلت بار و از موضع ضعف خواهد بود لذا امام با توکل بر خدا و بينش روشن بر اين منطق صحيح پافشاري نمودند و اين بينش خردمندانه اي بود. اکنون نه تنها نسل جنگ، پرسش هاي فراواني را در باره دوران خود دارد که حتا ذهن نسل تازه اي که روزگار جنگ را به چشم نديده نيز سرشار از پرسش درباره جنگ و پيامدهاي آن و تصميم هاي مديران است. اما نه تنها با گذشت بيش از سيزده سال از جنگ، هنوز اطلاعات دقيق و مستندي در اين باره وجود ندارد، که تحليل اين پرونده، در ايران خالي از هزينه هاي سياسي نيست. گويا نقد جنگ، به نوعي انتقاد از آيت الله خميني به شمار مي رود، زيرا از نظر رسمي تمام مسئوليت اداره جنگ بر عهده فرمانده کل قواست، و براين روي نقد جنگ به گونه اي به نقد ساختار سياسي ايران، و اسطوره زدايي از آن نيز بازمي گردد. دراين باره با صادق زيبا کلام استاد علوم سياسي دانشگاه تهران گفتگو کردم و از وي پرسيدم که به عقيده او چرا بحث و بررسي علمي مديريت نظامي و سياسي کشور در دوران جنگ تا اين اندازه دشوار است. صادق زيبا كلام: جنگ يك مقدار گره خورده به مسائل احساسي و آرماني و عاطفي و به اينجور چيزها. مسئولين نظام هم خودآگاه يا ناخودآگاه سعي مي كنند از مسئله جنگ و مسئله شهدا و مسئله مفقودين و مسئله جانبازان و مسئله معلولين و خانواده هاي شهدا و غيره سعي مي كنند كه حداكثر بهره برداري سياسي و تبليغي را به نفع يك خط خاص سياسي انجام بدهند و متاسفانه عدم برخورد صادقانه و عدم برخورد منتقدانه با مسئله جنگ باعث مي شود كه تمامي جنگ براي نسل جديد، نسل بعد از انقلاب، نسلي كه در دهه شصت، 10 ساله يا 15 ساله بود و چيزي از جنگ نمي داند، بدل بشود به يك جريان تبليغي يك جناح مشخص كه محبوبيت چنداني هم بدبختانه در ميان نسل جديد ندارد و اساسا كل جنگ معنا و مفهوم خود را براي نسل جديد از دست بدهد. بجه هائي كه در جنگ نبوده اند، نسل جديد، هجده تا بيست ساله هاي جديد، اين روزها به بچه هاي جانباز اينجوري نگاه مي كنند كه مي خواستي نكني، مي خواستي نروي. متاسفانه تبليغات غلطي كه دارد روي جنگ مي شود از اينكه جنگ را به يك حالت عرق ملي و به حالت حيثيت ملي براي همه ايرانيان نگه دارد بدبختانه خارج كرده است. مهم تر از همه اينها اينكه آيا اساسا اينكه در تير 1367 ما آتش بس را پذيرفتيم. خوب، اگر بنا به پذيرش آتش بس بود خوب ما چرا قبلا آتش بس را نپذيرفتيم. شرايطي كه وجود داشت چه در حوزه بين المللي چه در ميزان خسارتي كه ما از متحدين عراق مي گرفتيم، اينها كه خيلي بهتر بود. اگر قرار بود آتش بس را بپذيريم و برويم سر ميز مذاكره، چرا زماني كه فاو را گرفتيم اين كار را نمي كرديم؟ چرا زماني كه خرمشهر را بازپس گرفتيم، زماني كه ما جزاير مجنون را گرفتيم، در ان مقاطع كه دست ما براي رفتن پاي ميز مذاكره پر تر بود. زماني آتش بس را پذيرفتيم كه متاسفانه در بدترين شرايط ممكن بوديم. مسئولين جمهوري اسلامي هر بار كه صحبت جنگ مي شود جوري در مورد جنگ صحبت مي كنند كه گويا تمام سياست ها تما كار ها تمام تصميمات تمام عمليات هممه درست و صحيح بوده و عراق شكست خورده كامل و ايران پيروز كامل از جنگ آمدند بيرون در حاليكه واقعيت اينگونه نيست. براساس تحقيق هائي كه رسما و غير رسما وجود دارد چيزي حدود هزار ميليارد دلار خسارت به ايران و عراق وارد شده در طول هشت سال جنگ و باز بر اساس آمار هاي غيررسمي و بعضا رسمي كه وجود دارد، جيزي حدود 500 ميليارد دلار خسارت به ايران و ارد شده. خوب ببينيد شما اگر يك ضرب و تقسيم ساده بكنيد، اگر ما در آمدهاي نفتي ايران را در بهترين حالتش فرض بفرمائيد بيست ميليارد دلار در سال بگيريم 500 ميليارد دلار مي شود درآمد 25 سال ايران از محل فروش نفت. خوب با توجه به اينكه ما معتقديم كه عراق جنگ را شروع كرده و دنيا هم اين اعتقاد را دارد و سازمان ملل هم اين اعتقاد را دارد ما تا به امروز نتوانسته ايم حتي يك سنت غرامت جنگي بيگيريم و بعد از 13 سال كه از خاتمه جنگ دارد مي گذارد ما تعدادي اسير عراقي داريم و عراقي ها هم يك تعدادي اسير ايراني دارند و هر ازگاهي ما 100 تا را آزاد مي كنيم و هر از گاهي آنها 50 تا را آزاد مي كنند چون هنوز بحث و گفتگو هست بر سر اسراي جنگي و هيچ مسئله ديگري با عراق بعد از 13 سال هنوز حل نشده است.
صادق زيبا كلام استاد علوم سياسي دانشگاه تهران در مصاحبه با راديوآزادي مي گويد مهم ترين سئوال در باره مديريت جنگ اين است كه چرا آتش بس در تير 1367 پذيرفته شد در حاليكه در سالهاي قبل از آن، براي پذيرش آتش بس با كسب امتياز هاي بيشتر از عراق و متحدان آن، شرايط مناسب تري براي ايران فراهم بود. وي مي گويد: مسئولان جمهوري اسلامي جوري در باره جنگ صحبت مي كنند كه گويا تمام سياست ها و عمليات درست وصحيح بوده و عراق شكست خورده كامل و ايران پيروز كامل از جنگ بيرون آمدند در حاليكه واقعيت اينگونه نيست. ايران در طول هشت سال جنگ 500 ميليارد دلار، يا معادل بيش از 25 سال درآمدنفتي خود خسارت ديد و تا به امروز نتوانسته است حتي يك سنت غرامت جنگي بگيرد و اسراي دوكشور 13 سال بعد از خاتمه جنگ هنوز به تمامي مبادله نشده اند. زيبا كلام مي گويد: جنگ گره خورده است به مسائل احساسي و آرماني و مسئولان نظام سعي مي كنند از مسئله جنگ و شهدا و جانباران و معلولين و خانواده هاي شهدا و غيره، به نفع يك خط خاص سياسي، حداكثر بهره برداري ممكن را بكنند. وي مي گويد: عدم برخورد انتقادي با مسئله جنگ باعث مي شود كه تمامي جنگ مفهوم خود را براي نسل بعد از انقلاب ازدست بدهد.
Summary of Today's BroadcastRFE/RL Persian ServiceThursday, May 23, 2002 - Questions about administration of the Iran-Iraq war - Azerbaijan gives up exploration in disputed Caspian Sea oil field - Mixing of political prisoners with common criminals - Cultural war between regime and families - Tehran's traffic hysteria Questions about Administration of the Iran-Iraq War Continue to Remain * On the anniversary of the liberation of Khoramshahr from the Iraqi occupation, which changed the course of the eight-year Iran-Iraq war, discussion of the war in the official media continues to be limited to propaganda. Tehran University political science professor Sadeq Zibakalam says the most important question is why Iran did not accept the cease fire when it had the upper hand at the front and was being offered billions of dollars in war damages by Iraq's Arab allies. Zibakalam tells RFE/RL that Islamic Republic officials talk about the war in mythical, glorified terms, as if all of Iran's policies and decisions were right, and Iraq was totally defeated and Iran was totally victorious, which was not the case. According to official and unofficial estimates, he adds, war damage to Iran was more than $500 billion, which is more than 25 years' income from oil sales; and not a cent in damages has been collected from Iraq, even though Iraq was recognized as the aggressor by all international observers. (Mehdi Khalaji) US: Mojahedin Helped Saddam Crack Down on Kurds and Shiites * In its annual report on terrorism the US State Department said the Iraq-based armed opposition People's Mojahedin (Mojahedin Khalq Organization - MKO) helps oppress Saddam's internal opponents. Mojahedin's help, in exchange for bases and support from Saddam Hussein's government, began in 1991 during the Kurds' and Shiites' uprisings. (Homayoun Majd, Washington) Azerbaijan Gives Up Exploration in Caspian Sea Oil Field Disputed by Iran * Naser Aliyev, head of Azerbaijan national oil company announced today that Azerbaijan will not pursue oil exploration in the Alborz field to avoid escalation of tensions with Iran. (Mani Kasravi, Moscow) Five Years of Khatami and the Iranian Economy: Economic Scorecard and Challenges * On the fifth anniversary of Khatami's election, Iranian economy fails to meet the growing demand for jobs. The number of jobless which may rise to 6 million within three years is government's biggest economic failure. Khatami's conservative rivals played an important role in this failure by making investment and job creation unsafe. The opposing economic views within Khatami's economic team marred his economic policies with lack of direction. However, Khatami ended Iran's foreign debt crisis and increased the country's creditworthiness. His other economic successes include: unification of foreign exchange rate, tax law reform, relaxation of custom regulations and controlling inflation. (Fereydoun Khavand, Paris) Jailed Student Activist Protests Prison's Mixing of Political Prisoners with Common Criminals * Ali Afshari, jailed student activist, protested to authorities against Evin prison's recent mixing of political prisoners with common criminals. Afshari, member of the central council of the pro-reform Office of Reinforcing Unity (Daftar Tahim-e Vahdat), Iran's largest student organization, wrote that 20 convicts with crimes ranging from robbery to prostitution were moved to his cellblock. Abas Dalvand, publisher of the banned weekly Loristan, who spent time in a Khoramabad jail with addicts and drug smugglers, tells RFE/RL that keeping student activists, journalists and other political prisoners in the same cellblocks with common criminals is a form of torture. (Shireen Famili) Cultural War between Regime and Families * In the conference on recent political developments in Iran held in Washington this week, UCLA political science professor Kazem Alamdari presented a paper about democracy. Alamdari says Iran is now in a transitional state and it can go either way: towards democracy and open society or more oppression. He tells RFE/RL that to achieve democracy Iran needs certain reforms which are not possible in today's political atmosphere. After the end of the Iran-Iraq war, a cold war began in Iran between the culture that the regime tries to impose and the culture that the families teach their children and defend. From the beginning, secularism resisted religion and the regime unsuccessfuly tried to portray nationalism as anti-Islamic. But Iranian identity is unique to the 65 million Iranians, whereas Islam belongs to one billion people with different cultures, he adds. (Homayoun Majd, Washington) AFP Reporter Describes Tehran as a Town of Hysteria * Tehran is a smoked-filled town with a crazy traffic which drives its inhabitants and foreign visitors to hysteria, writes Agence France Press reporter in Tehran. (Jean Khakzad, Paris) WORLD * British Prime Minister Tony Blair told India and Pakistan to consider the consequences of their actions. Pakistan warned India that it will have to pay a heavy price for any aggression. Abdolqader Jafar, Pakistan's ambassador to Britain tells RFE/RL that Pakistan offered to cooperate with India to find the culprits of the attack on India's parliament and the recent attack on Indian army in Jamu. Blaming Pakistan for these incidents is not a solution, he adds. (Shahran Tabari, London) * In his joint press conference with German Chancellor Schroeder, the US President said attacking Iraq is inevitable, adding that he does not have a time frame for it. (Fereydoun Zarnegar, Berlin) * In their coverage of President Bush's Berlin visit, German press focus on the war against terror and the possible US attack on Iraq. (Shahram Mirian, Cologne) * A day before President Bush's arrival in Moscow, Russian defense ministry and the Russian parliament criticize Russian foreign ministry for keeping the details of the US-Russian negotiations away from them. (Mani Kasravi, Moscow) * Another suicide bombing kills 2 in a Tel Aviv suburb. (Jamshid Chalangi, Cairo) * Fire destroys Israel's embassy in Paris. (Jean Khakzad, Paris) * Commander of the US forces in Afghanistan warned against terrorist attacks to disrupt the work of the Afghan supreme council. Representatives from 40 countries including Iran took part in a conference on Afghanistan reconstruction held in New Delhi. (Golnaz Esfandiari) * Warlords and political figures who were powerful in Afghanistan before the rise of the Taliban try to either disrupt the supreme council elections or influence the process in order to get their own allies elected, says Rangin Dadfar, Aachen university's political science professor and an expert of Afghan politics. He tells RFE/RL that the new political party Afghan National Movement founded by the brother of Ahmad Shah Masud wants to represent the politically moderate majority in the country but the record of some of the party's founding members does not indicate any respect for the party's principles such as democracy and the rule of law, he adds. (Jamshid Zand) * Kuwait arrests two Saudi Arabia citizens accused of kidnapping, raping and killing a five year old Kuwaiti girl. (Farideh Rahbar, Cairo) * Moscow ends oil export cuts. (Homayoun Majd, Washington) * UN to begin third round of talks with Iraq in July. (Farideh Rahbar, Cairo) * Ahmad Yaqub, Kuwait's minister of culture and Islamic affairs tells RFE/RL that west can learn from Islamic morality. (Jamshid Chalangi, Cairo) * Five former French hostages in Lebanon sue hostage takers and their supporters in French judiciary. (Jean Khakzad, Paris) ARTS AND IDEAS Los Angeles Weekly Magazine Exhibition of Contemporary Iranian Artists * Homa Taraji, organizer of a Los Angeles exhibit of the work of 21 contemporary artists from Iran, tells RFE/RL that her project to introduce Iranian art to Americans is supported by Tehran Museum of Contemporary Art. (Fahimeh Barati, Los Angeles) Theater education and Persian Classics * Germany-based drama educator Parviz Mamnoon, who before the revolution was in charge of the theater curriculum at Tehran University's faculty of fine arts, tells RFE/RL that if he is given the chance again, rather than beginning with Greek classics, he would teach Iranian students great Persian classics. (Fahimeh Barati, Los Angeles) Weekly soccer news and commentary (Mehrdad Masudi, Seoul) Classic Love Stories: Khosrow va Shirin * Sadredin Elahi continues his recitation of Khorow va Shirin based on Nezami Ganjavi. Poetry in Persian Music: Nima * RFE/RL's music critic Mahmud Khosham reviews the song composed by Javad Marufi based on Nima's famous poem Afsaneh. Singer Sima Bina tells RFE/RL about her memories during the first recording of the song. (Mahmud Khoshnam) Leader of Spain's Muslim Women: Khadija Candala * Lawyer and socialist party advisor Khadija Candala who is the leader of the Spain's Muslim women, tells RFE/RL about the European Islam, a concept she put forward during the first conference of European Muslim women, which she organized. (Ahmad Ra'fat, Rome) Creator of King Kong and ET * Master puppet maker Carlo Lombardi, who won an Academy Award for his work on King Kong and created the ET character for Spielberg's movie twenty years ago, tells RFE/RL that it took him and seven workers to create 180 scenes of the movie. (Ahmad Ra'fat, Rome)مهدي خلجي (راديوآزادي): جنگ ايران و عراق که نزديک هشت سال طول کشيد، بدون دستيابي به نتايج مشخص، پايان يافت و هنوز نيز رابطه اين دو کشور در حالت آتش بس است. ارزيابي کارنامه مديريت جنگ در ايران، از آغاز با مشکلات حاد سياسي روبه رو بوده است. از منتقدان جدي ادامه جنگ، پس از بازپس گيري خرمشهر در خرداد شصت، نهضت آزادي ايران بود. اما اين گروه سياسي که در حاشيه قرار گرفته بود به سازش کاري و ارتباط با بيگانه گان متهم شد. سال هاي بعد، درباره چرايي و چگونگي جنگ، سکوت مطلق حاکم بود، حتا وقتي آيت الله خميني، قطع نامه پانصد و نود و هشت سازمان ملل، مبني بر آتش بس ميان ايران و عراق را پذيرفت، سياست رسمي در ايران اجازه پرسش و کنج کاوي درباره آن را نداد، پذيرشي که بسياري از فعالان سياسي آن را ضروري ولي بسيار دير توصيف مي کردند. تنها در واپسين سال هاي رياست جمهوري اکبر هاشمي رفسجاني، منتقدان او، کارنامه وي را در جنگ به همراه آن چه خود او دوران سازندگي مي ناميد، زير تيغ انتقاد بردند، انتقادهايي که بيشتر در روزنامه اي به نام سلام بازتاب مي يافت، روزنامه اي که اکنون توقيف شده است،. آغاز رياست جمهوري محمد خاتمي در دوم خرداد هفتاد و شش، زمينه را براي نوعي بازنگري به گذشته و ارزيابي عملکرد جمهوري اسلامي، از جمله در عرصه جنگ مهيا کرد، اما با توقيف مطبوعات و تبليغات رسمي جمهوري اسلامي باز هم بحث آشکار بر سر جنگ کم رنگ تر شد. مسئولان جمهوري اسلامي، همواره از دوران جنگ با نگاهي سراسر افتخار آميز و اسطوره اي مي نگرند و دست کم در گفتمان رسمي، به هيچ گونه خطا و کاستي در مديريت جنگ اعتقاد ندارد. آيت الله خامنه اي، رهبر جمهوري اسلامي در آخرين اظهارنظر خود گفته است، در اوايل جنگ منطق امام خميني اين بود تا دشمن متجاوز در خاک کشور است هر گونه مذاکره اي ذلت بار و از موضع ضعف خواهد بود لذا امام با توکل بر خدا و بينش روشن بر اين منطق صحيح پافشاري نمودند و اين بينش خردمندانه اي بود. اکنون نه تنها نسل جنگ، پرسش هاي فراواني را در باره دوران خود دارد که حتا ذهن نسل تازه اي که روزگار جنگ را به چشم نديده نيز سرشار از پرسش درباره جنگ و پيامدهاي آن و تصميم هاي مديران است. اما نه تنها با گذشت بيش از سيزده سال از جنگ، هنوز اطلاعات دقيق و مستندي در اين باره وجود ندارد، که تحليل اين پرونده، در ايران خالي از هزينه هاي سياسي نيست. گويا نقد جنگ، به نوعي انتقاد از آيت الله خميني به شمار مي رود، زيرا از نظر رسمي تمام مسئوليت اداره جنگ بر عهده فرمانده کل قواست، و براين روي نقد جنگ به گونه اي به نقد ساختار سياسي ايران، و اسطوره زدايي از آن نيز بازمي گردد. دراين باره با صادق زيبا کلام استاد علوم سياسي دانشگاه تهران گفتگو کردم و از وي پرسيدم که به عقيده او چرا بحث و بررسي علمي مديريت نظامي و سياسي کشور در دوران جنگ تا اين اندازه دشوار است. صادق زيبا كلام: جنگ يك مقدار گره خورده به مسائل احساسي و آرماني و عاطفي و به اينجور چيزها. مسئولين نظام هم خودآگاه يا ناخودآگاه سعي مي كنند از مسئله جنگ و مسئله شهدا و مسئله مفقودين و مسئله جانبازان و مسئله معلولين و خانواده هاي شهدا و غيره سعي مي كنند كه حداكثر بهره برداري سياسي و تبليغي را به نفع يك خط خاص سياسي انجام بدهند و متاسفانه عدم برخورد صادقانه و عدم برخورد منتقدانه با مسئله جنگ باعث مي شود كه تمامي جنگ براي نسل جديد، نسل بعد از انقلاب، نسلي كه در دهه شصت، 10 ساله يا 15 ساله بود و چيزي از جنگ نمي داند، بدل بشود به يك جريان تبليغي يك جناح مشخص كه محبوبيت چنداني هم بدبختانه در ميان نسل جديد ندارد و اساسا كل جنگ معنا و مفهوم خود را براي نسل جديد از دست بدهد. بجه هائي كه در جنگ نبوده اند، نسل جديد، هجده تا بيست ساله هاي جديد، اين روزها به بچه هاي جانباز اينجوري نگاه مي كنند كه مي خواستي نكني، مي خواستي نروي. متاسفانه تبليغات غلطي كه دارد روي جنگ مي شود از اينكه جنگ را به يك حالت عرق ملي و به حالت حيثيت ملي براي همه ايرانيان نگه دارد بدبختانه خارج كرده است. مهم تر از همه اينها اينكه آيا اساسا اينكه در تير 1367 ما آتش بس را پذيرفتيم. خوب، اگر بنا به پذيرش آتش بس بود خوب ما چرا قبلا آتش بس را نپذيرفتيم. شرايطي كه وجود داشت چه در حوزه بين المللي چه در ميزان خسارتي كه ما از متحدين عراق مي گرفتيم، اينها كه خيلي بهتر بود. اگر قرار بود آتش بس را بپذيريم و برويم سر ميز مذاكره، چرا زماني كه فاو را گرفتيم اين كار را نمي كرديم؟ چرا زماني كه خرمشهر را بازپس گرفتيم، زماني كه ما جزاير مجنون را گرفتيم، در ان مقاطع كه دست ما براي رفتن پاي ميز مذاكره پر تر بود. زماني آتش بس را پذيرفتيم كه متاسفانه در بدترين شرايط ممكن بوديم. مسئولين جمهوري اسلامي هر بار كه صحبت جنگ مي شود جوري در مورد جنگ صحبت مي كنند كه گويا تمام سياست ها تما كار ها تمام تصميمات تمام عمليات هممه درست و صحيح بوده و عراق شكست خورده كامل و ايران پيروز كامل از جنگ آمدند بيرون در حاليكه واقعيت اينگونه نيست. براساس تحقيق هائي كه رسما و غير رسما وجود دارد چيزي حدود هزار ميليارد دلار خسارت به ايران و عراق وارد شده در طول هشت سال جنگ و باز بر اساس آمار هاي غيررسمي و بعضا رسمي كه وجود دارد، جيزي حدود 500 ميليارد دلار خسارت به ايران و ارد شده. خوب ببينيد شما اگر يك ضرب و تقسيم ساده بكنيد، اگر ما در آمدهاي نفتي ايران را در بهترين حالتش فرض بفرمائيد بيست ميليارد دلار در سال بگيريم 500 ميليارد دلار مي شود درآمد 25 سال ايران از محل فروش نفت. خوب با توجه به اينكه ما معتقديم كه عراق جنگ را شروع كرده و دنيا هم اين اعتقاد را دارد و سازمان ملل هم اين اعتقاد را دارد ما تا به امروز نتوانسته ايم حتي يك سنت غرامت جنگي بيگيريم و بعد از 13 سال كه از خاتمه جنگ دارد مي گذارد ما تعدادي اسير عراقي داريم و عراقي ها هم يك تعدادي اسير ايراني دارند و هر ازگاهي ما 100 تا را آزاد مي كنيم و هر از گاهي آنها 50 تا را آزاد مي كنند چون هنوز بحث و گفتگو هست بر سر اسراي جنگي و هيچ مسئله ديگري با عراق بعد از 13 سال هنوز حل نشده است.
صادق زيبا كلام استاد علوم سياسي دانشگاه تهران در مصاحبه با راديوآزادي مي گويد مهم ترين سئوال در باره مديريت جنگ اين است كه چرا آتش بس در تير 1367 پذيرفته شد در حاليكه در سالهاي قبل از آن، براي پذيرش آتش بس با كسب امتياز هاي بيشتر از عراق و متحدان آن، شرايط مناسب تري براي ايران فراهم بود. وي مي گويد: مسئولان جمهوري اسلامي جوري در باره جنگ صحبت مي كنند كه گويا تمام سياست ها و عمليات درست وصحيح بوده و عراق شكست خورده كامل و ايران پيروز كامل از جنگ بيرون آمدند در حاليكه واقعيت اينگونه نيست. ايران در طول هشت سال جنگ 500 ميليارد دلار، يا معادل بيش از 25 سال درآمدنفتي خود خسارت ديد و تا به امروز نتوانسته است حتي يك سنت غرامت جنگي بگيرد و اسراي دوكشور 13 سال بعد از خاتمه جنگ هنوز به تمامي مبادله نشده اند. زيبا كلام مي گويد: جنگ گره خورده است به مسائل احساسي و آرماني و مسئولان نظام سعي مي كنند از مسئله جنگ و شهدا و جانباران و معلولين و خانواده هاي شهدا و غيره، به نفع يك خط خاص سياسي، حداكثر بهره برداري ممكن را بكنند. وي مي گويد: عدم برخورد انتقادي با مسئله جنگ باعث مي شود كه تمامي جنگ مفهوم خود را براي نسل بعد از انقلاب ازدست بدهد.
