ميراث بهشتي: برنامه ويژه راديوآزادي (قسمت دوم)

مهدي خلجي، بررسي كارنامه سياسي آيت الله دكتر محمد بهشتي خلاصه: محمدبهشتي در دهه هاي 1340 و 1350 مبارز سياسي شناخته نمي شد و با پرداختن به امورفرهنگي، خود را يك شخصيت فرهنگي قلمداد مي كرد. اما در نهان در انديشه سازمان دهي نيروها به سوي تغيير نظام سياسي در جهت تشكيل يك جمهوري اسلامي در ايران بود. حميد احمدي، مدير انجمن مطالعات شفاهي تاريخ معاصر ايران در برلين، در مصاحبه با راديوآزادي مي گويد بهشتي، در سالهائي كه رياست مركز اسلامي هامبورگ را برعهده داشت، فعاليت هاي انجمن هاي اسلامي پراكنده در اروپا و آمريكا را سازمان بخشيد و آنچه بعدا به نام اتحاديه انجمن هاي اسلامي دانشجويان در اروپا و آمريكا شناخته شد را به وجود آورد. وي مي افزايد كليه نهادهاي سركوب نظير كميته ها و سپاه پاسداران كه بعد از انقلاب به وجود آمدند، توسط حزب جمهوري اسلامي تاسيس شدند كه آن را آيت الله بهشتي براي تحكيم قدرت آيت الله خميني به وجود آورده بود. احمدسلامتيان، تححليلگر سياسي درپاريس در مصاحبه با راديوآزادي مي گويد چندماه پيش ازانقلاب، وقتي بهشتي يقين حاصل كرد نظام سلطنتي رفتني است، از آنجا كه به نفوذ اجتماعي و تشكيلات سازماني مخالفان شاه در داخل كشور اعتقادي نداشت، نقشي براي خود به عنوان سازمان دهنده و استراتژيست انقلاب قائل شد و با اعتماد به نفس با دول خارجي و نمايندگان نظاميان و دولت در داخل كشور گفتگو آغاز كرد. سلامتيان كه مشاور ابوالحسن بني صدر، نخستين رئيس جمهوري اسلامي بود، مي افزايد علت مخالفت بهشتي با بني صدر اين بود كه او را غيرقابل كنترل مي ديد. سلامتيان مي گويد محمدبهشتي همه كاره مجلس خبرگان قانون اساسي بود كه در آن اصل ولايت فقيه در قانون اساسي گنجانده شد. حسن شريعتمداري، فرزند آيت الله شريعتمداري، كه دانش آموز دبيرستاني در قم به مديريت محمدبهشتي بود، در مصاحبه با راديوآزادي مي گويد بهشتي از موقعيت والائي در ميان روحانيون سنتي قم برخوردار نبود، زيرا تحصيلات حوزوي قوي نداشت و دبيرزبان انگليسي طلاب بود و مايل نبود براي حقوق گرفتن از حوزه به مراجع تقليد تواضع كند. فرخ نگهدار، از رهبران سازمان فدائيان خلق (اكثريت) درمصاحبه با راديوآزادي مي گويد: بعد از پيروزي انقلاب اسلامي، دغدغه اصلي آيت الله بهشتي تاسيس حزب جمهوري اسلامي بود كه به انسجام نيروهاي به حاكميت رسيده خدمت كند و پايه هاي اجتماعي حكومت را بگسترد. وي مي افزايد در هرحال، حكومت روحانيون در ايران طراحي يك نفر نبود و روحانيوني كه بعد از انقلاب حاكميت را برعهده گرفتند از پيش اين برنامه را داشتند و حاكميت روحانيون از طرف يك نفر تلقين نشده بود.