طرح هاي نيمه تمام عمراني يكي از دشواري هاي بزرگي است كه بر اقتصاد ايران سنگيني ميكند. به گفتة منابع جمهوري اسلامي اين طرح ها در سراسر ايران پراكنده‌اند و شمار زيادي از آنها، پس از صرف ميليارد ها تومان هزينه، به احتمال فراوان رها خواهند شد. بسياري از طرح هاي ناتمام كه تعداد آنها از 9 هزار تا 53 هزار تخمين زده مي شود، در دوران رياست جمهوري حجت الاسلام علي اكبر هاشمي رفسنجاني، «سردار سازندگي» شروع شدند كه مخالفان آن را «عصر كلنگ زني» مي خوانند.
فريدون خاوند (گزارش اقتصادي روز) دكتر فريدون خاوند (راديوآزادي): شوروي سابق گورستان طرح هاي نيمه تمام لقب گرفته بود، طرح هايي كه در ذهن ديوانسالاران دستگاه متمركز برنامه ريزي سوسياليستي شكل مي گرفتند و سپس، در مرحلة اجرايي، به دليل رويارويي با دشواري هاي اقتصادي، مالي، زيست محيطي و غيره رها مي شدند و اسكلت هايشان، سال هاي سال، به عنوان نماد هرز رفتن منابع، بر جاي مي ماندند. اقتصاد دولتي ايران نيز نماد هاي گوناگون دارد كه يكي از گويا ترين آنها طرح هاي نيمه تمام عمراني است و ثروت بي حسابي كه به بركت آنها در شن فرو رفته است. شمار طرح هاي عمراني نيمه تمام چقدر است؟ محمد ستاري فر، رييس سازمان مديريت و برنامه ريزي، شمار آنها را نه هزار و چهل طرح ميداند كه از نيمة اول دهة 1370 خورشيدي بر جاي مانده اند. منابع ديگري در جمهوري اسلامي، رقم هاي بسيار بالاتري ارائه ميدهند، از جمله مهندس حميد احراري، دبير ستاد نظام فني اجرايي كشور از53 هزار طرح نيمه تمام عمراني سخن مي گويد و هزينة حاصل از آنها را 460 ميليارد تومان در سال ارزيابي مي كند. در ميان اين طرح ها، بيمارستاني ديده مي شود كه ساختمان آن 15 سال پيش آغاز شده و مصالح به كار رفته در آن، در نيمه راه فرسايش يافته، و يا يك طرح مخابراتي براي كشيدن كابل نوري كه اجراي آن سيزده سال پيش آغاز شده و اكنون تنها 27 در صد آن به پايان رسيده است. به پايان رساندن اين طرح بيهوده است، زيرا ديگر با فن آوري امروزي در عرصه مخابرات نمي خواند. بخش عمدة طرح هاي نيمه تمام كنوني از دوران هاشمي رفسنجاني رييس جمهوري پيشين ايران بر جاي مانده است. هواداران حجت الاسلام رفسنجاني هشت سال رياست او را بر دستگاه اجرايي كشور «دوران سازندگي» لقب داده بودند، حال آنكه منتقدانش امروز از آن به عنوان عصر «كلنگ زني» ياد ميكنند كه بار كمر شكني را بر اقتصاد ايران تحميل كرد. با طرح هاي نيمه تمام چه بايد كرد؟ ترديدي نيست كه شمار نه چندان اندكي از آنها براي هميشه به اسكلت هاي بر جاي مانده از محاسبات نادرست بدل خواهند شد، زيرا در بودجة كل كشور دستكم هشتاد در صد منابع به هزينه هاي جاري اختصاص دارد و طرح هاي نيمه تمام به زحمت خواهند توانست از ده در صد منابع برخوردار شوند. براي تأمين مالي طرح هايي كه حتما بايد به پايان برسند مي توان به استقراض از بانك مركزي يا شبكة بانكي كشور روي آورد و يا به انتشار اوراق مشاركت دست زد. ولي روش هايي اين چنين پيآمد هاي منفي خود را دارند، از جمله اوجگيري تورم، كم شدن باز هم بيشتر تسهيلات اعتباري براي بخش خصوصي يا افزايش بدهي هاي دولت.
