لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۲۳:۴۹

عوامل كسري بودجه سال 1381


فريدون خاوند (گزارش اقتصادي روز) دكتر فريدون خاوند (راديوآزادي): منابع وابسته به دستگاه مقننه و دولت جمهوري اسلامي از پيدايش يك كسري قابل ملاحظه در بودجة 1381 كل كشور خبر ميدهند. به گفتة محمد باقر نوبخت، نمايندة مردم رشت و عضو كميسيون برنامه و بودجة مجلس شوراي اسلامي، ميزان اين كسري تا پايان سال جاري خورشيدي بين 2000 تا 3000 ميليارد تومان نوسان خواهد كرد. يكي از مهم ترين عوامل پديد آورندة اين كسري، تفاوت قابل ملاحظه‌، در پنج ماه گذشته، بين در آمد هاي مالياتي پيش بيني شده در بودجة 1381 و مالياتي است كه واقعا وصول شده است. از سوي ديگر ميزان دريافتي هاي دولت از محل سود بازرگاني و حقوق گمركي كالا هاي وارداتي بسيار كمتر از آن مقداري است كه در بودجة سال جاري پيش بيني شده. اگر رقم پيش بيني شده براي كسري بودجه واقعا تحقق پذيرد، مديريت اقتصادي دولت خاتمي با انتقاد تازه‌اي از سوي مخالفان روبرو خواهد شد. به نظر ميرسد كه دستگاه هاي كارشناسي دولت و مجلس، بر پاية عملكرد بودجه در پنج ماهة نخست سال جاري، پيدايش كسري قابل ملاحظة بودجه را حتمي ميدانند و گويا كميته‌اي نيز در مجلس براي بررسي چگونگي مقابله با آن تشكيل شده است. كسري بودجه، كه تقريبا در تمامي سال هاي پس از انقلاب بر اقتصاد ايران سنگيني كرده، مهم ترين نشانة نامتوازن بودن دخل و خرج دولت است. كسري زماني پيش ميآيد كه مخارج دولت بر در آمد هايش پيشي ميگيرد و براي مقابله با آن نيز، گزينش هاي محدودي وجود دارد : - گزينش نخست، در بودجة سال جاري، مي تواند كم كردن اعتبارات عمراني باشد. اين گزينشي خواهد بود بسيار دشوار، زيرا هزاران طرح نيمه تمام به دليل كمبود منابع در گوشه و كنار كشور بر باد ميروند و كاهش باز هم بيشتر هزينه هاي عمراني، وضع را از آنچه هست بد تر ميكند. به نظر ميرسد كه نمايندگان مجلس نيز با استفاده از اين راه براي مقابله با كسري بودجه مخالفت خواهند كرد. - راه دوم، برداشت از حساب ذخيرة ارزي است. محمد باقر نوبخت، عضو كميسيون برنامه و بودجة مجلس استفاده از اين ذخاير را براي جبران كسري بودجه با استناد به برنامة سوم غير ممكن ميداند، مگر آنكه قانون برنامة سوم تغيير داده شود و اين كار نيز، به گفتة او، آسان نخواهد بود. - باقي ميماند روش سنتي جمهوري اسلامي براي جبران كسري بودجه، يعني استقراض از بانك مركزي و يا، به عبارت روشن تر، چاپ اسكناس بدون پشتوانه به منظور پاسخگويي به نياز هاي مالي دولت. پيآمد استفاده از اين روش بر كسي پوشيده نيست : افزايش باز هم بيشتر نقدينگي و بالا گرفتن فشار هاي تورمي. رها شدن مهار تورم يكي از خطر هايي است كه هم اكنون بر اقتصاد ايران سنگيني مي كند.

يكي از مهمترين عوامل پديد آورنده كسري بودجه كه امسال نزديك به 2 تا 3 هزار ميليارد تومان خواهد بود، تفاوت ميان درآمدهاي مالياتي پيش بيني شده و ماليات هاي وصول شده است. از سوي ديگر ميزان دريافتي هاي دولت از محل سود بازرگاني و حقوق گمركي، كمتر از مقدار پيش بيني شده در بودجه سال جاري بود. گفته مي شود. راه هاي مقابله با كسري بودجه از طريق هزينه كردن ذخيره ارزي، كاستن از بودجه عمراني يا چاپ اسكناس، هريك مشكلات تازه اي پديد مي آورند.
XS
SM
MD
LG