بهنام ناطقى
بهنام ناطقى (راديوآزادى): آقاى لرى ريورز، نقاش، نوازنده ساکسفون جاز و هنرپيشه وطراح مد و طنزپرداز آمريکائى جمعه، ديروز، يک شب قبل از هفتاد و نهمين سالگرد تولد خود، در اثر ابتلا به سرطان کبد در گذشت و دفتر يک زندگى پرتلاطم و پربار در هنر و موسيقى بسته شد. لري ريورز يکى از پيشگامان هنر پاپ شناخته مى شود هرچند که هرگز به عنوان يک نقاش پاپ آرت کار نکرد. مانند خيلى ديگر از هنرمندان دو نسلى که در سالهاى 1950 و 1960 چهره هنر جهان را تغيير دادند، و نيويورک را به مرکز هنر دنيا تبديل کردند، لرى ريورز، عاصى، طغيانگر و ياغى بود ولى چنانکه منتقدان و نزديکانش بارها در باره اش گفته اند، از غرور و خودخواهى بى بهره بود و هيچوقت از جستجو دست برنداشت حتى وقتى جستجوهاى هنرى او نتايج چندان خوشايندى به بار نمى آوردند. لرى ريورز، در 17 آگست 1923 در خانواده يهودى مهاجر اوکرائينى به دنيا آمد و نام اصلى اش ايتزراک گراسبرگ بود که بعد ها نام خود را به لرى ريورز تغيير داد. زادگاه او، محله برانکس نيويورک، محل زندگى مهاجران فقير بود. پدرش لوله کشى که به بارکشى با کاميون روى آورد. ريورز که در باربرى به پدر کمک مى کرد، درس پيانو مى گرفت و بعد به ساکسفون جاز روى آورد و در سالهاى جنگ وارد ارتش شد و در ارکستر هوانيروز آمريکا، به نوازندگى مشغول شد. بعد از جنگ، اويک نوازنده حرفه اى ساکسفون جاز بود و اصلا نمى دانست قرار است نقاش شود تا اينکه يکى از اعضاى ارکستر او در کنسرتى که در فلاريدا داشتند، کتابى در باره هنر مدرن را به او نشان داد و لرى ريورز براى اولين بار نگاهش به نقاشى کوبيسم افتاد و آثار پيکاسو و براک افتاد و چنانکه در کتاب زندگينامه خود که ده سال پيش منتشر شد مى نويسد، يکباره جهان تازه اى بروى او گشوده شد که در باره اش هيچ نمى دانست. به فاصله دو هفته پس از ديدن اين کتاب، لرى ريورز با قلم مو و رنگ همسر يکى از اعضاى ارکستر جاز استعداد نقاشى را در خود کشف کرد و همچنين به اين نتيجه رسيد که نقاشى هنرى والاتر از موسيقى جاز است. نخستين معلم نقاشى او، هنرمند مشهور هانس هافمن بود. در آن زمان، تئورى ها هافمن در باره هنر آبستره يا انتزاعى در آمريکا سرآمد بود و شهرت نقاشان انتزاعى مثل مارک راتکو و جکسون پالاک رو به افزايش بود اما لرى ريورز در برابر هنر انتزاعى زمانه خود ايستاد و با الهام از نمايشگاه آثار بونار در موزه هنرمدرن در سال 1948 يقين حاصل کرد که کشيدن منظره و بدن انسان همچنان مى تواند به عنوان هنر زنده با ارزش باشد. يک سال بعد از ديدن اين نمايشگاه لرى ريورز نخستين نمايشگاه خود را برگزار کرد و منتقد قدرتمند زمان، کلمنت گرينبرگ Clement Greenberg او را يک تازه کار فوق العاده و حتى بهتر از بونار توصيف کرد. ريورز بعد از اين نمايشگاه به پاريس رفت و به مطالعه کار اساتيدى مثل کوربه Courbet و مانه Manet پرداخت و در بازگشت به آمريکا سبک خاص خود را به وجود آورد که به نوعى هجو آثار گذشتگان و وارد ساختن يک عنصر کميک به داخل هنر نقاشى بود که در دورانى که هنر انتزاعى مطرح ترين بود، هواى تازه به شمار آمد. لرى ريورز در تابلوهائى که براساس آثار کلاسيک آمريکا به وجود آورد، بزرگداشت هنر مدرن وهنر گذشته را با هجو هردو اين هنر ها در آميخت و راه را به روى پاپ آرت که در اواخر دهه 1950 مطرح شد، گشود با اينکه خودش هرگز يک نقاش پاپ آرت نبود و نشد. کار او همواره شخصى باقى ماند، آميزه اى از هزرگى زيرزمينى، نوستالژى و تراژدى، به طورى که نمى توان او را به مکتب خاصى ارتباط داد. ريورز در کار خود همواره خود را با اساتيد نقاشى فيگوراتيو مقايسه مى کرد و يکى از سوژه هاى مورد علاقه او مادر زن پيرش بود که بارها بدن عريان او را به سبک روبنس و جريکو نقاشى کرد. ريورز در اواخر سالهاى شصت به شهرت رسيد و شهرت او در سالهاى دهه 1970 نيز ادامه يافت اما پس از آن هرچند نام او در کتابهاى نقاشى و کارهاى او در موزه هاى معتبر نمايش داده مى شد اما شهرت گذشته را نداشت ولى همواره نقاشى و موسيقى را توامان ادامه داد و در 76 سالگى به طراحى مد هم روى آورد و تا همين اواخر با ارکستر خود، گروه خيابان 13 نيويورک دور آمريکا کنسرت هاى موفقى برگزار مى کرد اما صفحه هاى موسيقى که بيرون داد فروش چندانى نداشتند. تاثيرى که لرى ريورز بر نقاشان عصر خود داشت، از نظر تاريخ نويسان هنرمعاصر بيشتر از آثار خود او اهميت دارند. به گفته يک منتقد آمريکائى، بدون وجود لرى ريورز، بدعت هاى هنرى رابرت راشنبرگ و جاسپر جانز امکان ناپذير به نظر مى رسند. لرى ريورز، پلى زد بين هنر آبستره اکسپرسيونيستى، يعنى نخستين سبک کاملا آمريکائى در هنر امروز و تصويرى گرى هنر پاپ، سبک آمريکائى ديگرى که در نفى آبستره اکسپرسيونيستى به وجود آمد.
زندگى و هنر لرى ريورز نقاش و موسيقيدان پيشتاز نيويورکى و از بنيانگذاران هنر پاپ آرت، که در ٧٨ سالگى درگذشت. هنرمندى ياغى و همه فن حريف با کنجکاوى سيراب ناشدنى براى همه چيز زندگى.
بهنام ناطقى (راديوآزادى): آقاى لرى ريورز، نقاش، نوازنده ساکسفون جاز و هنرپيشه وطراح مد و طنزپرداز آمريکائى جمعه، ديروز، يک شب قبل از هفتاد و نهمين سالگرد تولد خود، در اثر ابتلا به سرطان کبد در گذشت و دفتر يک زندگى پرتلاطم و پربار در هنر و موسيقى بسته شد. لري ريورز يکى از پيشگامان هنر پاپ شناخته مى شود هرچند که هرگز به عنوان يک نقاش پاپ آرت کار نکرد. مانند خيلى ديگر از هنرمندان دو نسلى که در سالهاى 1950 و 1960 چهره هنر جهان را تغيير دادند، و نيويورک را به مرکز هنر دنيا تبديل کردند، لرى ريورز، عاصى، طغيانگر و ياغى بود ولى چنانکه منتقدان و نزديکانش بارها در باره اش گفته اند، از غرور و خودخواهى بى بهره بود و هيچوقت از جستجو دست برنداشت حتى وقتى جستجوهاى هنرى او نتايج چندان خوشايندى به بار نمى آوردند. لرى ريورز، در 17 آگست 1923 در خانواده يهودى مهاجر اوکرائينى به دنيا آمد و نام اصلى اش ايتزراک گراسبرگ بود که بعد ها نام خود را به لرى ريورز تغيير داد. زادگاه او، محله برانکس نيويورک، محل زندگى مهاجران فقير بود. پدرش لوله کشى که به بارکشى با کاميون روى آورد. ريورز که در باربرى به پدر کمک مى کرد، درس پيانو مى گرفت و بعد به ساکسفون جاز روى آورد و در سالهاى جنگ وارد ارتش شد و در ارکستر هوانيروز آمريکا، به نوازندگى مشغول شد. بعد از جنگ، اويک نوازنده حرفه اى ساکسفون جاز بود و اصلا نمى دانست قرار است نقاش شود تا اينکه يکى از اعضاى ارکستر او در کنسرتى که در فلاريدا داشتند، کتابى در باره هنر مدرن را به او نشان داد و لرى ريورز براى اولين بار نگاهش به نقاشى کوبيسم افتاد و آثار پيکاسو و براک افتاد و چنانکه در کتاب زندگينامه خود که ده سال پيش منتشر شد مى نويسد، يکباره جهان تازه اى بروى او گشوده شد که در باره اش هيچ نمى دانست. به فاصله دو هفته پس از ديدن اين کتاب، لرى ريورز با قلم مو و رنگ همسر يکى از اعضاى ارکستر جاز استعداد نقاشى را در خود کشف کرد و همچنين به اين نتيجه رسيد که نقاشى هنرى والاتر از موسيقى جاز است. نخستين معلم نقاشى او، هنرمند مشهور هانس هافمن بود. در آن زمان، تئورى ها هافمن در باره هنر آبستره يا انتزاعى در آمريکا سرآمد بود و شهرت نقاشان انتزاعى مثل مارک راتکو و جکسون پالاک رو به افزايش بود اما لرى ريورز در برابر هنر انتزاعى زمانه خود ايستاد و با الهام از نمايشگاه آثار بونار در موزه هنرمدرن در سال 1948 يقين حاصل کرد که کشيدن منظره و بدن انسان همچنان مى تواند به عنوان هنر زنده با ارزش باشد. يک سال بعد از ديدن اين نمايشگاه لرى ريورز نخستين نمايشگاه خود را برگزار کرد و منتقد قدرتمند زمان، کلمنت گرينبرگ Clement Greenberg او را يک تازه کار فوق العاده و حتى بهتر از بونار توصيف کرد. ريورز بعد از اين نمايشگاه به پاريس رفت و به مطالعه کار اساتيدى مثل کوربه Courbet و مانه Manet پرداخت و در بازگشت به آمريکا سبک خاص خود را به وجود آورد که به نوعى هجو آثار گذشتگان و وارد ساختن يک عنصر کميک به داخل هنر نقاشى بود که در دورانى که هنر انتزاعى مطرح ترين بود، هواى تازه به شمار آمد. لرى ريورز در تابلوهائى که براساس آثار کلاسيک آمريکا به وجود آورد، بزرگداشت هنر مدرن وهنر گذشته را با هجو هردو اين هنر ها در آميخت و راه را به روى پاپ آرت که در اواخر دهه 1950 مطرح شد، گشود با اينکه خودش هرگز يک نقاش پاپ آرت نبود و نشد. کار او همواره شخصى باقى ماند، آميزه اى از هزرگى زيرزمينى، نوستالژى و تراژدى، به طورى که نمى توان او را به مکتب خاصى ارتباط داد. ريورز در کار خود همواره خود را با اساتيد نقاشى فيگوراتيو مقايسه مى کرد و يکى از سوژه هاى مورد علاقه او مادر زن پيرش بود که بارها بدن عريان او را به سبک روبنس و جريکو نقاشى کرد. ريورز در اواخر سالهاى شصت به شهرت رسيد و شهرت او در سالهاى دهه 1970 نيز ادامه يافت اما پس از آن هرچند نام او در کتابهاى نقاشى و کارهاى او در موزه هاى معتبر نمايش داده مى شد اما شهرت گذشته را نداشت ولى همواره نقاشى و موسيقى را توامان ادامه داد و در 76 سالگى به طراحى مد هم روى آورد و تا همين اواخر با ارکستر خود، گروه خيابان 13 نيويورک دور آمريکا کنسرت هاى موفقى برگزار مى کرد اما صفحه هاى موسيقى که بيرون داد فروش چندانى نداشتند. تاثيرى که لرى ريورز بر نقاشان عصر خود داشت، از نظر تاريخ نويسان هنرمعاصر بيشتر از آثار خود او اهميت دارند. به گفته يک منتقد آمريکائى، بدون وجود لرى ريورز، بدعت هاى هنرى رابرت راشنبرگ و جاسپر جانز امکان ناپذير به نظر مى رسند. لرى ريورز، پلى زد بين هنر آبستره اکسپرسيونيستى، يعنى نخستين سبک کاملا آمريکائى در هنر امروز و تصويرى گرى هنر پاپ، سبک آمريکائى ديگرى که در نفى آبستره اکسپرسيونيستى به وجود آمد.
زندگى و هنر لرى ريورز نقاش و موسيقيدان پيشتاز نيويورکى و از بنيانگذاران هنر پاپ آرت، که در ٧٨ سالگى درگذشت. هنرمندى ياغى و همه فن حريف با کنجکاوى سيراب ناشدنى براى همه چيز زندگى.
