نتايج سفر وزير امورخارجه بريتانيا به ايران

سياوش اردلان با وجود آنكه هدف سفر جك استراو به ايران اگاهي از موضع اين كشور بود، با اين وجود مقامات جمهوري اسلامي نكته جديدي عنوان نكردند كه قبلا نگفته بودند. كمال خرازي، وزير خارجه ايران به همتاي انگليسي خود گفت: بايد از وقوع جنگ جلوگيري كرد واگر تحولي در آينده صورت گيرد، ما حاضريم براي منافع ملي اقدامات لازم را صورت دهيم. وزارت خارجه ايران هفته پيش اعلام كرده بود كه موضع ايران در قبال مساله عراق بي طرفي فعال خواهد بود. جك استراو كوشيد اطمينان خاطر دهد كه شوراي امنيت سازمان ملل بر اقدام نظامي عليه عراق صحه مي گذارد. آقاي استراو گفت: ما در حال مذاكره با اعضاي شوراي امنيت سازمان ملل هستيم و يك موضع واحد داريم. اما به هر حال مقامات جمهوري اسلامي بر مخالفت خود با حمله يكجانبه امريكا به عراق، يعني بدون حمايت سازمان ملل، تاكيد كردند. محمد خاتمي، رييس جمهوري ايران گفت: امروز به بهانه از بين بردن سلاحهاي كشتار جمعي صحبت از تهاجم يكجانبه به عراق مي شود. هر چند دولت انگلستان هدف از حمله به عراق را تنها نابودي سلاحهاي كشتار جمعي ميخواند اما دولت امريكا ميگويد براي اين كار، مطمين ترين راه تغيير حكومت عراق حتي بدون حمايت سازمان ملل است. اين موضع آمريكا، بي اعتمادي ديرينه جمهوري اسلامي به واشنگتن را تقويت كرده است; بي اعتمادي اي كه يكي از برجسته مشاهدات جك استراو از ايران بوده است. محمد خاتمي فراموش نكرد كه گذشته حمايت غرب از عراق را به ياد جك استراو آورد با اين پرسش صريح از او كه "چرا ان روز كه ملت و كشور ما مورد تهاجم قرار گرفت و خرمشهر ما را اشغال كردند، عراق حمايت ميشد؟" جك استراو در پاسخ، ضمن اعتراف به اينكه در گذشته 'اشتباهاتي' صورت گرفته، اظهار داشت: دليل ندارد در آينده اين اشتباهات ادامه يابد و از آنها درس نگيريم. سه سال پيش نيز وزير خارجه وقت امريكا در تلاش براي نزديك شدن به آيران، سياستهاي گذشته واشنگتن در قبال عراق را كوتاه بينانه خوانده بود. هر چند جمهوري اسلامي اين اعترافات را نشاني از مظلوميت خود ميداند اما مخالفان جمهوري اسلامي ميگويند سياستهاي اشتباه نظام در دوران جنگ موجب شد جهانيان حكومت بغداد را به حكومت تهران ترجيح دهند. در هفته هاي اخير، مقامات جمهوري اسلامي به رغم نگراني از پيامدهاي سقوط حكومت عراق ظاهرا اين امر را بعنوان يك واقعيت پذيرفته اند. ناظران ميگويند گفتگوي جك استراو با ايرانيان موجب ميشود تا دولت امريكا نيز بعدا برداشت بهتري از موضع ايران داشته باشد. اما همين امر خشم تندروهاي ايران كه جك استراو را به دلالي براي امريكامتهم كردند بر انگيخته است. در پاسخ به اين شايعه كه جك استراو حامل پيامي از سوي دولت امريكا براي ايران است او تنها گفت: من نماينده دولت پادشاهي بريتانيا هستم. اما ناظران همچنان درباره اين پيام احتمالي كنجكاوي نشان ميدهند بويژه كه جك استراو امروز پس از ترك ايران خبر داد كه هفته اينده با وزير خارجه امريكا ديدار مي كند. با وجود آنكه مقامات جمهوري اسلامي مي دانند جك استراو در همسويي با امريكا به منطقه امده است اما ميتوانند از اين موضوع خشنود باشند كه آقاي استراو راجع به محور شرارت خوانده شدن ايران و عراق گفت: ايران و عراق دو مقوله جداگانه هستند. روزنامه انگليسي گاردين امروز نوشت كه شايد كوشيده شود در قبال حمايت ضمني ايران از حمله به عراق، نام جمهوري اسلامي ايران از فهرست كشورهاي «محور شرارت» خارج گردد. آنجا كه خبرنگاران ايراني القا كردند هدف امريكا تسلط بر نفت و گاز است، جك استراو به نمونه هاي كوزوو و افغانستان كه نفتي ندارند آشاره كرد. آقاي استراو در توجيه اقدام عليه عراق، همان خط رسمي واشنگتن و لندن را بازگو كرد. پيش از ورود به تهران، جك استراو از مصر، اردن و كويت ديدن كرد. مقامات ايران نيز به مانند مقامات كشورهاي ياد شده كوشيدند مساله فلسطين را به يكي از موضوعات اصلي بحث بدل كنند. آقاي استراو هم همان موضع رسمي بريتانيا در مورد صلح خاورميانه را كه در قاهره، عمان و كويت بر ان تاكيد كرده بود، در تهران نيز تكرار كرد.