جایزه نوبل پزشکی سال 2005 نصیب دو دانشمند استرالیایی بنام باری مارشال و رابین وارن شد. این جایزه برای کشف این دو دانشمند در مورد نقش باکتری هلیکو پیلوری در ایجاد بیماری زخم معده و زخم اثنی عشر اهدا شد.
دکتر رابین وارن متخصص آسیب شناسی، در مطالعات خود در دهه 1970 متوجه وجود نوعی باکتری در نمونه های دریافت شده از 50 درصد بیماران مبتلا به زخم معده شد. علاوه بر این، مطالعات دکتر وارن حاکی از وجود التهاب در بافت اطراف محل عفونت بود. برای پزشکان که تا آنزمان زخم معده را تنها ناشی از رژیم غذایی، فشار عصبی، افزایش ترشح اسید و عوامل تحریک کننده شیمیایی و مکانیکی می دانستند، این یافته بسیار دور از انتظار بود.
این کشف کنجکاوی دکتر باری مارشال پزشک جوانی که در آنزمان با دکتر وارن کار می کرد را تحریک کرد و سرانجام این دو پزشک با کمک هم موفق شدند در سال 1982 باکتری عامل زخم معده را کشف کنند که ان را هلیکوباکتر پیلوری نامیدند.
عفونت هلیکو باکتر در اغلب موارد عارضه ای از خود نشان نمی دهد، اما در ده تا پانزده درصد موارد، این عفونت باعث زخم معده و زخم اثنی عشر می شود. فرضیه کنونی دانشمندان این است که عفونت در مناطق پایین معده، باعث افزایش ترشح اسید در قسمت های فوقانی معده می شود.
اما هلیکو باکتر پیلوری، تنها عامل زخم معده نیست. در بسیاری از موارد تحقیقات دانشمندان نشان می دهد که عفونت هلیکو باکتر و التهاب ناشی از آن می تواند زمینه ساز سرطان معده و حتی نوعی سرطان غدد لنفاوی شود.
تفاوت های ژنتیکی میان انسانها از جمله عوامل مهم در تعیین استعداد آنها برای ابتلا به باکتری هلیکو شناخته شده است. به عنوان مثال در خاور میانه بویژه در ایران، آمار ابتلا به هلیکو باکتر پیلوری بسیار بالاتر از جوامع غربی ست و این موضوع از جمله عرصه های فعال تحقیقاتی از موسسه پژوهشی ایران از جمله انستیتو پاستور تهران است.
کشف عامل عفونی برای زخم معده، راهگشای استفاده از آنتی بیوتیک برای درمان این بیماری مزمن شد.
در اغلب مواردی که زخم معده ناشی از باکتری هلیکو است، مصرف آنتی بیوتیک به مدت دو هفته به درمان کامل بیماری منجر می شود. اما با اینحال در برخی موارد باکتری بار دیگر بازمی گردد.
یک مطالعه تحقیقاتی از ایران اخیرا آمار بازگشت عفونت در مدت یکسال را در میان ایرانی ها، 16 درصد گزارش کرده است.
علاوه بر این موارد، مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک هم دیده می شود. با توجه به نقش مهم این باکتری در زخم معده و سرطان معده می توان گفت که کشف این دو دانشمند، تائیر بسیار مهمی در زندگی میلیونها انسان مبتلا به زخم معده داشته که سالها بی ثمر از قرص های ضد اسید استفاده می کرده اند.
این تائیر مهم در زندگی انسانها از جمله عوامل موثر در تصمیم کمیته نوبل بوده است. اما علت مهم دیگری که در بیانیه کمیته نوبل آمده این واقعیت است که این دو دانشمند با استفاده از شیوه های بسیار ساده اما با ذهنی تیزبین توانستند یک باور عمومی در میان پزشکان را به چالش بکشند و به یک کشف تاریخی دست یابند.
