مجله: اعدام متهمان بمبگذاری در اهواز، ماهیت هیات منصفه در دادگاه، وضعیت زنان پیش و پس از انقلاب و بحث بر سر تبدیل کمیسیون حقوق بشر به شورای حقوق بشر سازمان ملل

دو تن در اهواز به اتهام بمب گذاری در ملا عام اعدام شدند. علی افشاری عضو پیشین دفتر تحکیم وحدت می گوید: درباره این پرونده ابهامات جدی وجود دارد و نمی شود متهمی را بازداشت کرد و مستقیم آورد مقابل تلویزیون و او هم اعتراف کند علیه خودش. علیرضا نوری زاده می گوید: زدن اتهام وهابیت به این افراد اصلا قابل قبول نیست، چون همه عرب های ایرانی در خوزستان تماما شیعه هستند. ماشاءلله شمس الواعظین رئیس انجمن دفاع از آزادی مطبوعات می گوید: هیات منصفه دادگاه ایران مختص مطبوعات، هیات منصفه ای انتصابی است و هر دستوری که دادستان می دهد، آنها اجرا می کنند و هیچ مشروعیتی از دید ما ندارد. هشتم مارس روز جهانی زن است. مهرانگیز کار فعال مستقل حقوق بشر به مقایسه وضعیت زنان ایران پیش و بعد از انقلاب ایران می پردازد. در حالی که حدود یک هفته تا تشکیل کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد باقی مانده، هنوز بحث بر سر این که این نهاد بین المللی در نشست آتی به صورت کمیسیون برگزار شود یا به صورت شورا درآید ادامه دارد. اخبار حقوق بشر انجمن دفاع از حقوق زندانیان از رئیس قوه قضاییه جمهوری اسلامی خواست دستور آزادی بازداشت شدگان سندیکای شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه را صادر کند. محمود سالارکیا معاون دادستان تهران جوانان ایران را تهدید کرد چنانچه در مراسم چهارشنبه سوری شرکت کنند و دستگیر شوند، به سه ماه تا یک سال زندان محکوم خواهند شد. دادگاه انقلاب اسلامی یزد نوید غلامی دانشجوی دانشگاه یزد را احضار کرد. مهدی شیرزاد دانشجوی دانشگاه تهران در شعبه 26 دادگاه انقلاب اسلامی به دو سال زندان تعلیقی محکوم شد. کمیته انضباطی دانشگاه آزاد شیراز یازده دانشجو را اخراج کرد. این دانشجویان به وضع نامناسب غذا و رعایت نشدن مسائل بهداشتی در محیط دانشگاه از مسئولان دانشگاه آزاد شیراز انتقاد کرده بودند. معاون دادستان تهران گفت: اکبر گنجی نویسنده و روزنامه نگار ناراضی از نظر تغذیه در وضع بسیار مناسبی به سر می برد و زیر نظر پزشک معالج زندان اوین است. معصومه شفیعی همسر آقای گنجی این سخنان را کذب محض خواند و گفت: به اکبر گنجی دارو و حتی غذای کافی داده نمی شود. مجتبی سمیع نژاد وبلاگ نویس زندانی با آنکه به مناسبت 22 بهمن مشمول عفو واقع شده، اما همچنان در زندان به سر می برد. دکتر مصطفی آزمایش سخنگوی درویشان نعمت اللهی گنابادی در نامه ای به همراه بیش از سند و عکس به سازمان های حقوق بشری، حمله ماموران جمهوری اسلامی به خانقاه سوفیان در قم و تخریب آن را محکوم کرد. در پی هجوم ماموران لباس شخصی به تظاهرات مردم ماکو که به کشته و زخمی شدن 35 تن از مردم شهر انجامید، نه نفر نماینده کردستان در مجلس شورای اسلامی در نامه ای به رئیس جمهوری اسلامی خواستار مجازات آمران و مباشران شدند. مدیرکل پیشین وزارت ارشاد به جرم صدو پروانه انتشار کتاب در مهمانی حاج آقا و داستان یک اعتراف محاکمه شد. محمد محمدرضایی نماینده مجلس ششم به دادگاه احضار شد. اعدام متهمان بمبگذاری ها در اهواز مریم احمدی (رادیو فردا): روز پنجشنبه گذشته دو تن در اهواز در ملا عام اعدام شدند. این دو جوان به نام های علی عفراوی و مهدی نواصری به بمب گذاری متهم بودند. اما به گفته معاون سیاسی امنیتی استاندار خوزستان این دو و دیگر متهمان دستگیر شده، در اعترافات اخیر به گرایش به فرقه وهابیت نیز اشاره کردند. مرکز حقوق بشر اهواز و جبهه دموکراتیک مردمی ملت عرب اهواز هم از اعدام سه تن دیگر به نام های عاطف موسوی، انور موسوی و جلال ناصری در داخل زندان کارون خبر دادند. تلویزیون محلی خوزستان تصاویری از اعتراف های هفت نفر از متهمان پرونده بمب گذاری خوزستان را پخش کرد. در مصاحبه با علی افشاری عضو پیشین دفتر تحکیم وحدت که مدتی در زندان بود، پرسیدم با توجه به تجربه شخصی فکر می کنید ارزش این اعترافات چقدر است. علی افشاری: من با توجه به تجربه شخصی خودم و همچنین با توجه به منطق و اصول انسانی اخلاقی و اعلامیه جهانی حقوق بشر هیچ وقت نمی شود متهمی را بازداشت کرد و مستقیم آورد مقابل تلویزیون و او هم اعتراف کند علیه خودش. این شیوه ای پذیرفته شده نیست، نه به لحاظ حقوقی، نه به لحاظ اخلاقی و نه انسانی و پیشاپیش محکوم است و اصلا قابل استناد نیست. زمانی می شود اعترافات یک فرد علیه خودش را پذیرفت که یک فرایند منطقی و آزاد صورت گرفته باشد و فرد برخوردار از تمامی حقوق و اختیارات خودش باشد. باید در یک دادگاه علنی مطابق موازین قانونی برخوردار باشد از حق مشاوره با وکیل و خودش آزادانه هر حرفی را بزند. بنابراین که فردی را بازداشت کنند، مدت مدیدی در بازداشتگاه نگاه دارند، از حق ملاقات با وکیل برخوردار نباشد و بعد هم بیایند از طریق تلویزیون اعتراف کند. م . ا: علی افشاری علاوه بر بی اعتبار دانستن اقرارهایی که از سوی مقام های جمهوری اسلامی گرفته می شود و گهگاه از تلویزیون هم پخش می شود، روند دادرسی را هم سئوال برانگیز می داند. علی افشاری: اساسا درباره این پرونده انفجارها ابهامات جدی وجود دارد و متاسفانه علیرغم این که همین قانون اساسی با همه عیوبش تاکید کرده که هر فرد ایرانی باید برخوردار باشد از فرایند دادرسی عادلانه و باید تمام مراحل قانونی صورت بگیرد و از حق برخورداری از دادگاه صالح را دارد، ولی درباره این متهمان صورت نگرفته. اینها همه در دادگاه های غیرعلنی محکوم شدند، حق انتخاب وکیل مستقل را نداشتند و واقعا برای افکار عمومی جای سئوال است. سئوال جدی وجود دارد که آیا واقعا این افراد به واقع مرتکب این کارها شدند یانه. م . ا: اتهام این افراد از تروریسم، بمب گذاری، تجزیه طلبی، توطئه با پشتیبانی کشورهای خارجی و تبلیغ برای وهابیت را در بر می گیرد. علیرضا نوری زاده در این زمینه در مصاحبه با رادیو فردا می گوید: علیرضا نوری زاده: این نکته خیلی جالب است. نخست گفته بودند که انگلیس و آمریکا پشت سر انفجارهای خوزستان بودند. بعد مدعی شدند که یک گروه تجزیه طلب به دنبال این کار است و الان استاندار خوزستان آقای امیر حیاتی می گوید این افراد کار تبلیغ وهابیسم را می کردند. وقتی ایشان اتهام ترویج وهابیت را به اینها می زند، این اتهام اصلا قابل قبول نیست، چون همه می دانند عرب های ایرانی در خوزستان تماما شیعه مذهب هستند و شما حتی یک قبیله عرب خوزستانی سنی مذهب نمی شناسید و اصلا اهل سنت در آنجا فعالیتی ندارند. اگر بلوچستان را می گفتند یا حتی کردستان یا در نقاط سنی نشین می گفتند کسانی درصدصد ترویج اندیشه سلفی یا وهابی برآمدند، کما این که در گذشته درباره شماری از شخصیت های برجسته سنی مذهب مطرح کردند و کشتند و مدعی شدند ترویج وهابیسم می کردند. م . ا: استاندار خوزستان چنانکه خبرگزاری ایسنا گزارش کرده و روزنامه آفتاب یزد خبر داده، گفت: بمب گذاری هایی که در خوزستان صورت می گیرد، نشانه ضعف ما نیست، بلکه نقطه قوت ما را نمایان می کند. امیر حیات مقدم گفت: با همکاری وزارت اطلاعات، افراد بیشتری دستگیر شده اند و ضعف ما زمانی است که هشیاری خود را از دست بدهیم. اما این اعدام ها چه هدفی را دنبال می کند؟ علی افشاری: من فکر می کنم هدف اصلی که حاکمیت از این اعدام ها دارد، زهرچشم گرفتن از جامعه است. به ویژه به میزانی که فشار جامعه جهانی به حاکمیت زیاد می شود، برای ترساندن جامعه و برای این که صداهای مخالف را در جامعه کنترل بکند، خاموش کند و ادعای غلط خودش را به دنیا برساند که صدای دولت و حاکمیت، صدای مردم است، شروع کرده به شتاب دادن به ماشین اعدام. به طور مشخص سازمان مجاهدین خلق از سال 1375 تا کنون مورد اعدامی نداشتند. به ناگاه می بینیم یکی از فعالین آنها اعدام می شود. یا دیگر زندانیان سیاسی تهدید می شوند به اعدام و باز می بینیم که اعدام های غیرسیاسی هم یکباره به نحو چشمگیری شتاب پیدا می کند و گسترش پیدا می کند. من فکر می کنم هدف دیگری هم که از این اعدام ها دنبال می شود، ترساندن جامعه است که دیدگاه یا نظر مخالف حاکمیت اعلام نکند. م . ا: شما گفتید هدف حاکمیت زهرچشم گرفتن است. در رابطه با این دو اعدامی که در ملا عام انجام شد، از قبل اعلام شده بود از سوی مسئولان که حکم راس ساعت نه بامداد اجرا خواهد شد، ولی ساعت هشت و ده دقیقه حکم را اجرا کردند و اینطور که از عکس ها برمی آید، یک جمعیت نسبتا زیادی آنجا جمع شدند برای تماشا. مسئولان گفتند علت این که زودتر حکم را اجرا کردند، این بوده که نگرانی داشتند از این که مشکل ترافیک ایجاد شود. آیا این احتمال هم هست که درواقع آن هدفی که شما می گویید حاکمیت داشته یعنی زهر چشم گرفتن، درواقع احساس کردند که ممکن است به نتیجه نرسد و نتیجه عکس دهد و برای این که جمعیت بیشتری جمع نشود و با واکنشی روبرو نشوند، ساعت اعدام را جلو انداخته باشند؟ علی افشاری: استدلالی که مسئولان اعلام کردند قابل پذیرش نیست. چون ترافیک یک امر جدیدی نیست و هر مسئول آشنا که در استان خوزستان فعالیت می کند، می داند که زمان ترافیک چقدر است و کسانی که قبلا می خواستند اعلام زمان حکم کنند، باید این نکته را مدنظر قرار داشته باشند. همین ایجاد تردید می کند که آن جمعیت طبیعی نبوده و حاکمیت برای نگرانی از واکنش های احتمالی مردمی که خودجوش بیایند آنجا، این اعدام را زودتر انجام داده و عده ای را سازماندهی شده آورده آنجا که اینطور وانمود کند که این اعدام ها با حمایت مردم همراه نیست. م . ا: امیر حیات مقدم گفته است ما به احکام صادره در مورد عوامل انفجارهای اهواز اعتراض داریم و مردم حق دارند گله مند باشند که چرا همگی این عوامل اعدام نشده اند. استاندار خوزستان گفته است به طور مرتب پرونده هایی تحویل دادگاه می شود و اخیرا هم وزیر اطلاعات اعلام کرد سردسته عوامل انفجار در بانک سامان اهواز و تعدادی دیگر دستگیر شده اند و به مجازات خواهند رسید. سازمان دیدبان حقوق بشر و سازمان عفو بین الملل از روند افزایش دستگیری ها و اعدام ها در ایران به شدت ابراز نگرانی کردند. علی افشاری عضو پیشین دفتر تحکیم وحدت درباره پیامد اعدام ها می گوید: علی افشاری: اعدام به نوعی تکرار مضاعف و دوباره جنایت است، بخصوص در ملا عام که یک عمل غیرانسانی است که نتیجه آن برعکس ادعای حاکمیت، کمک به گسترش فضای خشونت، دهشت افکنی و تروریسم است. نحوه عملکرد هیات منصفه در دادگاه های ایران م . ا: انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران با صدور بیانیه ای اقدام هیات نظارت بر مطبوعات در توقیف موقت روزنامه «همسایه ها» چاپ خوزستان را فاقد وجاهت قانونی دانسته و گفته است در ماه های اخیر هیات نظارت بر مطبوعات چندین نشریه را بدون رعایت مقررات توقیف کرده است. در همین حال مدیران مسئول پنج نشریه «صبح اقتصاد»، «هدف»، «نیلوفر آبی»، «سپاس» و «جلوه» به اتهام نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی، انتشار مطالب خلاف واقع و استفاده ابزاری از افراد در تصاویر محاکمه شدند. مدیرمسئول هفته نامه «آوای ماکو» هم بار دیگر به دادگاه احضار شد. در این هفته جلسه رسیدگی به اتهام های سعید پورعزیزی مدیرمسئول روزنامه توقیف شده بهار هم که اتهام هایی مشابه داشت، در حضور هیات منصفه مطبوعات برگزار شد. رسیدگی به جرایم مطبوعاتی تنها مورد دادرسی است که با حضور یک هیات منصفه انجام می گیرد. اما ماشاءلله شمس الواعظین رئیس انجمن دفاع از آزادی مطبوعات این هیات منصفه را فاقد مشروعیت می داند. ماشاءلله شمس الواعظین: هیات منصفه دادگاه ایران آن هم فقط مختص مطبوعات، یک هیات منصفه انتصابی دستگاه حکومتی است، هر دستور و فرمانی که دادستان تهران آقای سعید مرتضوی می دهد، آنها اجرا می کنند و بنابراین هیچ مشروعیتی از دید ما ندارد. ماهیت ماجرای هیات منصفه ماهیتی غیرقانونی است و غیر قابل اعتنا و از سوی حقوقدانان و دادگاه های مدافع حقوق بشر در ایران به نظر من غیرقابل قبول و رد می شود و ما این رای را هم محکوم می کنیم. مطابق قانون این هیات منصفه شکل نگرفته، ما مطابق قانون 13 حرفه را داریم که باید نمایندگانش به صورت انتخابی اعلام کنند به هیات منصفه. هیات منصفه باید نهاد مستقل از قوه قضاییه باشد، در قرنطینه باشند. هیات منصفه فعلی انتخابی حکومت است و انتصابی است و به وسیله نمایندگان خود حکومت انتخاب می شوند و نمایندگانش کمترین ارتباط و اطلاع را از حوزه مطبوعات و روزنامه نگاری دارند. وضعیت زنان پیش و پس از انقلاب م . ا: هشتم مارس روز جهانی زن است. هر سال حوالی این روز بحث زن و تبعیض علیه زنان به طور گسترده تری مطرح می شود. سازمان های مدافع حقوق زن بر ناروایی هایی که بر زن می رود، تمرکز می کنند و خواستار رفع تبعیض می شوند. سازمان ها و نهادهای ملی و بین المللی دگربار کنوانسیون های مختلف را مطرح می کنند. پیشرفت ها، پسرفت ها و درجا زدن ها را یادآوری می کنند و خواستار رفع موانع می شوند. اما مشکلات کمابیش باقی است. تبعیض علیه زنان و موانع حقوقی فرهنگی اجتماعی و اقتصادی موضوع رشته برنامه هایی است که از امروز و طی چند هفته آینده مهرانگیز کار، حقوقدان و فعال در مسائل زنان درباره آن صحبت خواهد کرد. در آغاز این سئوال را با خانم کار در میان گذاشتم که اصولا بزرگترین مانع در راه رفع تبعیض علیه زنان در ایران کدام است. مهرانگیز کار: به طور کلی عوامل متعدد فرهنگی، اجتماعی، بالا بودن نرخ بی سوادی، بالا بودن نرخ روستانشینی، اینها عواملی بوده که از آغاز مشروطه که اساسا بحث های حقوقی مطرح شده، بازدارنده شده در برابر حقوقی زن و اجازه نداده که برابری حقوقی زن و مرد در قوانین انعکاس پیدا کند. ولی به عقیده من مهمترین مانع بینش دینی بوده در ایران که برپایه تفاسیری از دین اسلام همواره سنگ انداخته در برابر این که قوانینی از تصویب بگذرد که برابری حقوقی زن و مرد را تضمین کند. پیش از انقلاب درست است که حکومت تمام و کمال دینی نبود، ولی علاوه بر این که درخود حاکمیت به هر حال نیروهای دینی هم وجود داشتند که معتقد به برابری حقوقی زن و مرد نبودند، خارج از حاکمیت هم ما اپوزیسیون دینی داشتیم و این اپوزیسیون دینی همواره هر حرکت کوچکی هم که می خواست شکل بگیرد برای برابری حقوقی زن و مرد، در برابرش مانع ایجاد می کرد و حتی ما شاهد بودیم درباره حق رای دادن به زنان و انتخاب شدن به زنان پذیرفته شد توسط حکومت در آن دوران، واکنش ها به گونه ای بود که حتی خونین شد. این ماجرای قبل از انقلاب است. بعد از انقلاب که آن اپوزیسیون دینی توانست به تدریج سایر اپوزیسیون را از مدار حکومتی خارج کند و خودش حکومت را بوجود بیاورد، باز هم همان بینش دینی غلبه کرد بر حکومت بعد از انقلاب و بینش دینی طبیعی است که کاملا با برابری حقوق زن و مرد در تعارض است. بعد از انقلاب دو بینش دینی در قانونگذاری کشور تاثیرگذار بوده: یکی بینش افراطی و کاملا ضدبرابری حقوقی زن و مرد و ضد بهبود وضعیت حقوقی زن و مرد و بینشی که مدافع بازگشت زنان به خانه است یا همان بینش بنیادگرا در قانونگذاری تاثیرگذار بوده و بینش دیگر، بینش میانه رو بوده و هست که باز هم موافق با برابری حقوقی زن و مرد نیست، ولی معتقد است به بهبودی وضعیت حقوقی زن و مرد که این بینش میانه رو خودش را به صورت اصلاح طلب یا میانه رو یا اهل تعادل در قانونگذاری نشان داده و این هرگز مبنایی به نام ضوابط جهانی حقوق بشر و برابری زن و مرد را نمی تواند بپذیرد. بحث بر سر تبدیل کمیسیون حقوق بشر به شورای حقوق بشر سازمان ملل م . ا: در حالی که حدود یک هفته تا تشکیل کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد باقی مانده، هنوز بحث بر سر این که این نهاد بین المللی در نشست آتی به صورت کمیسیون برگزار شود یا با انجام اصلاحات پیشنهادی مجمع عمومی سازمان ملل به صورت شورا درآید ادامه دارد. روز یکشنبه پنج برنده جایزه صلح نوبل از جمله خانم شیرین عبادی از قطعنامه پیشنهادی که مورد مخالفت آمریکا است، پشتیبانی کردند. آمریکا قطعنامه پیشنهادی را که رئیس دوره ای مجمع عمومی پیشنهاد کرده است، ضعیف می داند و می گوید این قطعنامه همه کاستی های نظام موجود را برطرف نمی کند. مخالفت آمریکا کار تشکیل شورا را چندین ماه به تعویق خواهد انداخت، در حالی که مدافعان قطعنامه ضمن پذیرش برخی انتقادها می گویند به هر حال تصویب قطعنامه پیشنهادی گامی به جلو است. تارا عاطفی (رادیو فردا): یان الیسون رئیس مجمع عمومی سازمان ملل متحد که یک دیپلمات سوئدی است، روز شنبه درباره آغاز مجدد مذاکرات درباره نهاد جدید حقوق بشری سازمان ملل متحد هشدار داد و گفت: اگر بخواهیم مذاکرات بر سر متن را به درازا بکشیم، تمام زحماتمان به هدر خواهد رفت. وی افزود: مطمئن هستم حمایت اکثریت اعضای سازمان ملل متحد را جلب خواهیم کرد، اما این سناریو پیامدهای سیاسی جدی را به دنبال خواهد داشت. رئیس مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفت: من هنوز درباره به بن بست رسیدن صحبت نمی کنم، اما آمریکا لازم است این نکته را درک کند که موضعش به خطر انداختن تمامی آنچه را که طی پنج ماه گذشته برایش زحمت کشیده شده به دنبال خواهد داشت.