نمایشگاه دو ساله موزه ویتنی نیویورک: برشی مقطعی از هنر امروز آمریکا

نمایشگاه دوساله موزه ویتنی نیویورک که برگزیده‌ای از آخرین تحولات در هنر تجسمی آمریکا در آن به نمایش گذاشته می‌شود، هر بار جنجال‌آفرین است، به خاطر آثاری که برگزیده است و هم به خاطر آثار و هنرمندانی که برنگزیده است. نمایشگاه امسال را دو اروپائی برگزیده اند و در میان انتخابهای خود، هنرمندان غیر آمریکائی را هم گنجانده اند که به قول یک منتقد، نشان دهنده طبیعت جهانی فرهنگ آمریکا است. برخی از منتقدان این نمایشگاه را بی فکر و زشت و پرمدعا یافته اند در حالیکه برخی دیگر آن را پرمغزترین نمایشگاه بی ینال ویتی دانسته اند. برخی از اینکه شمار آثار سه بعدی، چیدمان، ویدئو و فیلم بر نقاشی و عکاسی می چربد آن را ستایش کرده اند و برخی دیگر آن را به نقاشی بی اعتنا توصیف کرده اند. به قول منتقد نیویورک تایمز، در این نمایشگاه تاکید بر گروه های هنری و همکاری میان هنرمندان است که آثاری را بدون امضا شخص خاصی به وجود آورده اند. بهنام ناطقی (رادیوفردا، نیویورک): نمایشگاه بی‌ینال ویتنی نیویورک را کریسی آیلز Chrisssie Iles موزه‌دار نقاشی معاصر در موزه ویتنی، که یک خانم انگلیسی است و فیلیپ ورین Phiippe Vergne معاون مرکز هنری واکر Walker Art Center در مینی‌یاپولیس که ایتالیائی است، ترتیب داده‌اند. برای اولین بار است که این بررسی دو سال یکبار از هنر معاصر آمریکا را دو اروپائی سازمان می‌دهند. آنها علاوه بر سفر معمول برگزارکنندگان نمایشگاه ویتنی به کارگاه‌های هنرمندان در شهرهای مختلف آمریکا، برای یافتن آثار این نمایشگاه همچنین به مکزیک، پورتو ریکو، برلین و پاریس هم سفر کرده‌اند. آقای کل‌وین تامکینز Calvin Tomkins در مقاله مفصلی در مجله نیویورکر می‌نویسد شرکت داده شدن هنرمندان خارجی‌زاده‌ای که در آمریکا کار و زندگی می‌کنند، تائید طبیعت بی‌مرز فرهنگ آمریکا است. ولی آنها به جای اینکه به سنت همیشگی ویتنی عمل کنند که در نمایشگاه دو ساله، سعی می‌کرد مقطعی از هنر آمریکا یا به اصطلاح عکس فوری از هنر روز عرضه کند، نمایشگاهی عرضه کرده‌اند که به جای عکس فوری، به قول جری سالتز Jerry Saltz ، منتقد ویلج وویس، در واقع یک مقاله پیچیده است در باره هنر، مقاله‌ای تحت عنوان «روز برای شب» Day for Night یا «شب آمریکائی»: اسمی برگرفته از فیلم مشهور سال 1973 فرانسوا تروفو، کارگردان موج نوی فرانسه در باره سینما، قصه‌گوئی، واقعیت و خیال. این اولین باری است که در تاریخ 75 ساله موزه ویتنی، که این نمایشگاه دوساله غیر از بی‌ینال ویتنی، عنوان دیگری را یدک می‌کشد. طبق معمول، تماشاگران چند روز است جلوی موزه ویتنی صف می‌کشند تا اولین در جمع دوستان باشند که نمایشگاه را دیده‌اند، و طبق معمول روزنامه‌ها و مجله‌ها پر است از انتقاد و تحسین، یا انتقاد توام با تحسین یا بالعکس، در باره انتخاب شده‌ها و انتخاب‌ نشده برگزارکنندگان نمایشگاه. آقای جری سالتز ، منتقد هنرهای تجسمی مجله هفتگی ویلج وویس می‌نویسد این نمایشگاه سرزنده‌ترین، پرمغزترین و خود‌اگاه‌ترین نمایشگاه دوساله ویتنی است و هرچند خیلی از قسمت‌های آن او را نمی‌پسندد یا مهم نمی‌داند یا حوصله‌اش را سر می‌‌برند، و آن را گاه خشک و گاهی هم مغشوش‌کننده می‌بیند، نمایشگاهی که تلاش می‌کند کاری عظیم‌تر از فضای چهار طبقه موزه نستبا جمع و جور ویتنی انجام دهد، ولی در عین حال نمی‌تواند این نمایشگاه به خاطر تلاشی که برای مطرح کردن انواع مفاهیم مترادف در دنیای هنر به کار می‌برد، ستایش نکند: از هنرمفهومی و بیان سیاسی گرفته تا کاهش‌گرائی و عرضه هرج و مرج به عنوان یک بیان خلاقه و عرضه هنرنازیبا و نوعی دهن کجی به مد روز یا سلیقه‌های غالب در بازار هنر. اما آریتا بادیک منتقد هنرتجسمی در روزنامه نیوزدی عکس این برداشت را دارد و می‌نویسد این مجموعه نه تنها زیبائی در هنر را فدا کرده است بلکه نمایشگاهی است به طرزی ملال‌آور سطحی، کودکانه، حوصله‌سربر و بی‌فکر، و برگزارکنندگان آن به جای نمایش مقطعی از هنر آمریکا، سعی کرده‌اند کارهائی را انتخاب کنند که با پیشداوری قبلی آنها در این باره تطبیق می‌کند. برگزارکنندگان نمایشگاه در مقدمه آن بر دیوار می‌نویسند 101 هنرمندی که برای نمایش در آن برگزیده‌اند، مثل آدمهای آن فیلم تروفو، در گرگ و میش بین شب و روز کار می‌کنند، و مشغول شکستن مرزها، تارکردن خط‌ها و تحقیق در باره روابط هستند. خانم بادیک می‌نویسد ظاهرا برگزارکنندگان این نمایشگاه توجه ندارند که مرزها سالها و دهه‌هاست که شکسته شده و مرزهائی که وجود ندارد و خط قرمزهائی که نیست را نمی‌توان به چالش کشید. مایکل کیملمن Michael Kimmelman منتقد نقاشی نیویورک تایمز از جمله آثار برجسته را یک انی‌میشن از پال چن Paul Chan می‌داند که مثل نورشدیدی که از یک پنجره می‌اید، کف یکی از تالارها تابانده شده و در آن اشیا به سمت پائین و آدمها به سمت بالا صعود می‌کنند، که تعبیری است از حمله تروریستی یازده سپتامبر. از هنرمندان مطرح دیگر باید از مریلین مینتر Marilyn Minter نام برد که نقاشی‌های فتورآلیستی خیره‌کننده کار می‌کند، و گدی سیبونی، که تکه‌پاره‌های تخته و پتو و موکت را دور یک گالری چیده است، و جوزفین مکسپر Josephine Meckseper که در چیدمان‌های خود گرایش‌های سیاسی را با شعارهای تبلیغاتی مربوط می‌کند و کلی واکر که ترکیب‌هائی از اشکال مختلف را با فتوشاپ درست می‌کند و بزرگ چاپ می‌کند. بیرون ویتنی اثر بزرگی جلب نظر می‌کند از بیرکیت تیراوانیجا و ماک دی سوورو که ترکیبی است از آثار هنرمندان دیگر علیه جنگ عراق که در یک چارچوب فلزی به هم مربوط شده‌اند.