«مانور های سرنوشت ساز بر سر گاز»: نشست ایران، پاکستان و هند و شبح تحریم های اقتصادی بر سرنوشت صادرات گاز ایران

نشست سه جانبه بررسی صادرات گاز از ایران به هند از راه پاکستان، دیروز با شرکت مسئولان بلند پایه سه کشور در تهران گشایش یافت. این همکاری سه جانبه، می تواند زمینه ساز طرح مشترکی باشد که از هم اکنون «خط لوله صلح» نام گرفته. اما مسئله در آنجا است که شبح پرونده هسته ای جمهوری اسلامی حتی بر این نشست فنی نیز به شدت سنگینی می کند. هندی ها و پاکستانی ها با کشوری در حال مذاکره اند که ممکن است با تصمیم شورای امنیت سازمان ملل متحد، مشمول تضییقات بین المللی شود. زیر فشار تنش های اوجگیرنده ایران ممکن است مصرف کنندگان بزرگ گاز را در آسیا از دست بدهد، همانگونه که در مسئله انتقال نفت جمهوری آذربایجان به بازار های جهانی، بازی را برای همیشه به ترکیه باخت. فریدون خاوند (رادیو فردا، پاریس): در عرصه پهناوری که آسیای غربی و مرکزی و جنوبی را در بر می گیرد، مانور های بزرگی جریان دارد بر سر گاز که فرجام آنها می تواند بر شکلبندی روابط سیاسی و اقتصادی در این مناطق طی دهه های آینده، تاثیری سرنوشت ساز بر جای بگذارد. حساس ترین بخش این مانور ها پیرامون محور ایران، پاکستان و هند می چرخد که سه مقام ارشد آنها (معاون امور بین المللی وزارت نفت ایران، قائم مقام وزیر نفت هند و مشاور نخست وزیر پاکستان) دیروز گفتگو های خود را در تهران آغاز کردند. هند، یکی از دو غول بزرگ جمعیتی جهان، که با آهنگی پر شتاب در راه توسعه پیش می رود، تشنه انرژی است و طبعا، در رقابت تنگاتنگ با چین، به دومین ذخایر گازی جهان چشم دوخته که در اختیار ایران است. پاکستان اما هم نیازمند انرژی است و هم چشم به راه منابع ارزی که به برکت انتقال گاز از ایران به هند، به خزانه اش سر ریز میشود. این همکاری سه جانبه، می تواند زمینه ساز طرح مشترکی باشد که از هم اکنون «خط لوله صلح» نام گرفته. نمایندگان سه کشور، در گفتگو های کنونی شان در تهران، به جنبه های فنی می پردازند، از ساختار طرح گرفته تا تامین امنیت خط لوله و بهای گاز صادراتی. مسئله در آنجا است که شبح پرونده هسته ای جمهوری اسلامی حتی بر این نشست فنی نیز به شدت سنگینی می کند. هندی ها و پاکستانی ها با کشوری در حال مذاکره اند که ممکن است روابط خارجی اش در آینده نه چندان دور، با تصمیم شورای امنیت سازمان ملل متحد، مشمول تضییقات بین المللی شود. ایران، که بیش از پیش منزوی می شود، چگونه می تواند در طرحی چنین عظیم شرکت جوید و سرمایه و تکنولوژی لازم را برای تولید گاز مورد نیاز هند و پاکستان، چگونه تامین خواهد کرد؟ زیر فشار تنش های اوجگیرنده در فضای بین المللی اش، ایران ممکن است مصرف کنندگان بزرگ گاز را در آسیا از دست بدهد، همانگونه که در مسئله انتقال نفت جمهوری آذربایجان به بازار های جهانی، بازی را برای همیشه به ترکیه باخت. در این میان هندی ها طبعا بیکار ننشسته اند و نگران از نیاز های اوجگیرنده آتی شان به انژژی، گزینه های دیگری را جستجو می کنند، از جمله انتقال گاز ترکمنستان از راه خط لوله ای که از افغانستان و پاکستان بگذرد و یا انتقال گاز برمه از راه بنگلادش.