(rm) صدا | [ 12:50 mins ]
در برنامه این هفته «دیدگاه ها» ارزیابی را خواهیم شنید درباره گزینه های موجود در برابر کاخ سفید به عنوان محور سیاست خارجی واشنگتن در قبال جمهوری اسلامی. منصور فرهنگ استاد علوم سیاسی در آمریکا و سفیر پیشین ایران در زمان دولت موقت انقلاب در سازمان ملل در مصاحبه با رادیو فردا گزینه های واشنگتن در قبال جمهوری اسلامی و برنامه اتمی ایران را بر می شمارد و معتقد است بهترین و عملی ترین راه ممکن برای حل این معضل، مذاکره مستقیم میان جمهوری اسلامی و آمریکا است. وی می گوید: چون آمریکا در موضع قدرت قرار دارد و با توجه این که مقامات جمهوری اسلامی غیرمستقیم تمایل خود را برای این مذاکرات نشان دادند، قدم نخست را باید آمریکا در این رابطه بردارد. امیرمصدق کاتوزیان (رادیو فردا): در برنامه این هفته «دیدگاه ها» ارزیابی را خواهیم شنید درباره گزینه های موجود در برابر کاخ سفید به عنوان محور سیاست خارجی واشنگتن در قبال جمهوری اسلامی. منصور فرهنگ استاد علوم سیاسی در آمریکا و سفیر پیشین ایران در زمان دولت موقت انقلاب در سازمان ملل در مصاحبه با رادیو فردا می گوید:
منصور فرهنگ: مجموعا می توان گفت: پنج گزینه در برابر دولت بوش است که بخواهد یکی یا دوتا یا مخلوطی از آنها را انتخاب کند برای برخورد با ایران. یکی این که بی اعتنایی کند و اجازه دهد ایران به دنبال برنامه هسته ایش برود و سپس اگر واقعا روزی توانایی ساختن بمب را داشت، همانطوری رفتار کند که با دیگر کشورهای دارای تسلیحات هسته ای رفتار می کند. یکی جنگ با ایران و تسخیر نظامی ایران و تغییر رژیم است که اوایل امر زیاد مورد بحث قرار می گرفت و امروز هم عناصری هستند که از این گزینه حمایت می کنند، ولی دولت بوش کمتر به آن توجه می کند. سوم گزینه بمباران کردن تاسیسات هسته ای و نظامی ایران است که حداقل برنامه هسته ای ایران را مختل کنند و فعالیت ها را بتوانند به تعویق اندازند. چهارم تحریم اقتصادی ایران است که بتوانند از طریق شورای امنیت و یا ایجاد یک ائتلاف داوطلبانه بین المللی، روی ایران فشار اقتصادی بیاورند و از این طریق بتوانند ایران را وادار به تمکین در برابر خواسته آمریکا یا شورای امنیت یا آژانس بین المللی کند. پنجم گزینه مذاکره و گفت و شنود و یافتن راه حل مسالمت آمیز است.
من فکر می کنم هرچند هیچ یک از نیروهای سیاسی آمریکا گزینه نظامی را به کلی حذف نمی کنند، ولی حمایت برای مذاکره در آمریکا رو به ازدیاد است، به این معنا که اگر ایران علاقمند به مذاکره است و مدعی است برنامه هسته ایش برای مقاصد صلح آمیز است، این ادعا باید در مذاکرات دوجانبه بین ایران و آمریکا مورد بحث قرار گیرد. امید این است که این ضرورت مذاکره با ایران به وسیله کاخ سفید شناخته شود و به هر شکلی که امکانپذیر است، مذاکرات بین دو طرف بتواند آغاز شود و این تنها راه حل مسالمت جویانه برای تقابل ایران و آمریکا است که اگر انتخاب نشود، نتیجه می تواند برای هر دو کشور فاجعه بار باشد.
ا . م . ک: بر خلاف نظر شما، سیمور هرش در نیویورکر گفت: حامیان حمله نظامی در حال افزایش است. به جز او هم دیگر کارشناسان این ابراز نگرانی را کردند. منبع اطلاعات شما چیست؟
منصور فرهنگ: به این دلیل که این بحث هایی که به طور وسیع در گوشه و کنار مجامع سیاسی آمریکا وجود داشت، با مقاله آقای هرش و جذابیتی که آن مقاله داشت، توانست این بحث را گسترش دهد در سراسر آمریکا و در پاسخ به این مقاله بود که شخصیت های سیاسی مطرح در واشنگتن با این که گزینه نظامی را حذف نکردند، اما معتقدند دولت بوش باید از تهدید ایران دست بردارد و به درخواست ایران برای مذاکره پاسخ مثبت دهد که نیت ایران مورد آزمایش قرار گیرد.
ا . م . ک: پاره ای از صاحبنظران زمانی که بحث مذاکره میان آمریکا و ایران بر سر عراق مطرح شده بود، گفتند ممکن است این فرصتی را بدهد که دو طرف تمایلشان به حل مسائل از طریق مذاکره به آزمایش گذاشته شود. اما آقای محمود احمدی نژاد گفتند دولت عراق تشکیل شده و مسائل عراق از همان طریق حل می شود. اکنون با وجود این کم شدن تاکیدها از دو طرف، روی مذاکره حتی بر سر عراق، چه مقدار فرصت باقی می ماند برای هر مذاکره ای؟
منصور فرهنگ: به طور مسلم این تقابل به جایی رسیده که دو طرف نمی خواهند بگویند دارند کوتاه می آیند و از خودشان انعطاف نشان می دهند. این روانشناسی برخوردها و نزاع های بین المللی است که بسیاری از اوقات به فاجعه ای کشیده می شود که هیچ یک آن را نمی خواستند. امروز دولت آمریکا است که در موضع قدرت قرار دارد. احمدی نژاد با حرف های زننده ای که بدون این که خودش بداند که پیامدهای آن چیست، وسیله و ابزاری شده در دست، دست راستی ترین عناصرسیاسی غرب در آمریکا و اروپا و اسرائیل. ولی واقعیت این است که این دولت آمریکا است که باید نیت ایران را به طور شفاف مورد آزمایش قرار دهد و بنابراین مذاکره بین ایران و آمریکا نمی تواند محدود به مساله هسته ای باشد. ما باید توجه داشته باشیم که ایران یک کشوری است استبدادی. حقوق بشر پایمال می شود و اکثریت مردم خواهان اصلاحات یا تغییر رژیم هستند، ولی از درون کشور. اما این واقعیت هم وجود دارد که جمهوری اسلامی تاکنون دست به تجاوز به هیچ کشور دیگری نزده و ادعایی به خاک هیچ یک از همسایگان خودش ندارد و این رژیم امروز به وسیله نیروهای نظامی آمریکا محاصره شده. بنابراین حتی یک رژیم ارتجاعی ایران که به مردم خودش ظلم می کند، می تواند نگرانی های مشروع امنیتی داشته باشد. فقط و فقط آمریکا است که می تواند به این نگرانی ها پاسخ بدهد و بنابراین با دادن تضمین های امنیتی و اقدام در جهت برداشتن یا لغو کردن تحریم اقتصادی آمریکا علیه ایران، این نوع مشوق ها و پایان دادن به منزوی کردن ایران در منطقه می تواند حداقل نیت ایران را به طور شفاف در ملا عام و صحنه بین المللی مورد آزمایش قرار دهد.
ا . م . ک: طیفی از مخالفان، در برابر استدلال هایی از قبیل آنچه شما می کنید، یادآوری می کنند که مذاکره آمریکا با جمهوری اسلامی، مساوی است با تثبیت حکومت ایران و تداوم استبدادی که شما ابراز نظر کردید در ایران وجود دارد.
منصور فرهنگ: اگر مقصودمان از تثبیت رژیم، یعنی توانایی رژیم برای مسط بودن بر جامعه است، که در واقع این تقابل به رژیم ایران کمک کرده و به هیچ وجه یک جنبه منفی برای جمهوری اسلامی نداشته. در حالی که اگر این حربه تبلیغاتی از ایران گفته شود، خودش می تواند زمینه ساز فعالیت های وسیعتر دموکراتیک باشد. این که در ایران بر مبنای سنجش افکاری که کردند، 84 درصد از مردم ایران خواهان عادی شدن روابط با آمریکا هستند، خودش گویای این واقعیت است که مردمی که در داخل ایران زندگی می کنند از این تقابل نفرت دارند و می دانند این تقابل جز فاجعه و فساد هیچ نتیجه دیگری برای آنها ندارد. بنابراین اگر ما اعتقاد به دموکراسی داریم و اعتقاد به صلح و امنیت داریم، باید ببینیم چرا اکثریت مردم ایران خواهان عادی سازی روابط ایران و آمریکا هستند. زیرا آنها در داخل کشور زیر سلطه استبداد مذهبی به این نتیجه رسیدند که این تقابل به نفع رژیم است و به ضرر جامعه.
