لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۱۲:۵۴

مشروطیت و مبارزه صد ساله: مصاحبه با ماشاءالله آجودانی - قسمت هشتم


(rm) صدا | [ 6:45 mins ]
در هشتمین بخش از سلسله برنامه ها بمناسبت سالروز صدمین سال امضای فرمان مشروطیت دکتر ماشاءالله آجودانی تاریخ نگار ساکن لندن به بحث درباره نقش طبقات در انقلاب مشروطه می گوید و این که شکل نگرفتن طبقه در ایران از عوامل جا نیفتادن دموکراسی پس از گذشت صد سال در این کشور بوده است. وی می گوید یکی از عواملی که این طبقات شکل نگرفتند، وجود حکومت های خودکامه است در ایران و شما نمی توانید با برخورد طبقاتی یک حکومت خودکامه و مستبد را از میان ببرید، به همین دلیل در ایران همیشه برای برداشتن حکومت های خودکامه ما نیاز به اجماع ملی داریم. 14 مرداد همزمان است با صدمین سال امضای فرمان مشروطیت از سوی مظفرالدین شاه قاجار و نقطه چرخشی بر انقلاب دورانساز سال 1285 ایران. درآن انقلاب پدران مشروطه خواه توانستند حاکمیت ملی را جایگزین استبدادها ی سلطنتی و دینی کنند و مجلس شورای ملی را به عنوان مظهر این حاکمیت برپا دارند و بعد هم دادگستری را بنا کنند با قوانین عرفی که جای قانون شریعت و قضاوت حاکمان شرع را بگیرد. هفتاد و اندی سال پس ازآن رویداد، انقلاب دیگری به وقوع پیوست و حاکمیت روحانی را جایگزین حاکمیت ملی ساخت و بار دیگر حاکمان شرع را بر مسند قضاوت نشاند و قانون شریعت جایگزین قانون عرفی ای که 70 سال کار کرده بود. در این برنامه دکتر ماشاءلله آجودانی درباره نقش طبقات در انقلاب مشروطه می گوید و این که شکل نگرفتن طبقه در ایران از عوامل جا نیفتادن دموکراسی پس از گذشت صد سال در این کشور بوده است. ماشاءلله آجودانی: درست است که در روایت های مختلف هست که انقلاب مشروطه شکست خورد و حتی در همان دوره انقلاب مشروطه از این انقلاب به انقلاب ناقص یاد می کنند، این را باید دقت کنیم که از چه زاویه ای نگاه می کنیم. اگر از این زاویه نگاه می کنیم که مشروطیت به آرمان های اساسی خودش دست پیدا نکرد؛ بله می شود گفت در این زمینه شکست خورد، نتوانست دولت ملی ایجاد کند، آزادی ها را قانونمند کند. اما از سوی دیگر مشروطیت ایران شکست نخورد. مشروطیت ایران فکر آزادی خواهی، اندیشه قانون خواهی، یک نظام حقوقی عرفی، داشتن یک جامعه مدنی را در ایران رشد داد و اصلا بنیاد تفکر ترقی خواهی را برای ایران آورد و ما به خیلی از این چیزها دست یافتیم و هنوز هم جزو خواست ها ما است. بله در ایران طبقات به معنای مدرن هنوز شکل نگرفتند. شما وقتی در جامعه ای که طبقات نداشته باشید، منافع طبقاتی مشخص نیست، فرهنگ طبقاتی هم مشخص نیست و حتی وجود ندارد. اما روی دیگر قضیه این است که یکی از عواملی که این طبقات شکل نگرفتند، وجود حکومت های خودکامه است در ایران و شما نمی توانید با برخورد طبقاتی یک حکومت خودکامه و مستبد را از میان ببرید، درست در جایی که طبقات هم شکل واقعی خودشان را پیدا نکردند و ساختارهای تاریخی خودشان را ندارند. به همین دلیل در ایران همیشه برای برداشتن حکومت های خودکامه ما نیاز به اجماع ملی داریم، یعنی باید یک حرکت ملی انجام گیرد تا یک حکومت خودکامه را ساقط کند. ا . آ: ماشاءالله آجودانی متولد آمل، از دانشگاه تهران دکترای زبان وادبیات فارسی دریافت کرده است.7 سال عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان و مربی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی آن دانشگاه بود.در بهمن 1365 به لندن رفت با منوچهر محجوبی مجله فصل کتاب را در 13 شماره منتشر کرد نخستین کتاب او مشروطه ایرانی و پیش زمینه ها ی نظریه ولایت فقیه در نقد و بررسی تاریخ مشروطه و تاریخ نگاری آن دوره در 650 صفحه در سال 1376در لندن منتشر شد و تا کنون بیش از 6 بار در ایران نیز به چاپ رسیده و یکی از بهترین اثار تحقیقی در تاریخ مشروطیت است یا مرگ یا تجدد دومین کتاب او در سال 1381 در لندن منتشر شدو اکنون چاپ سوم آن منتشر شده است.ایران، ناسیونالیسم و تجدد سومین کتاب دکتر آجودانی در آستانه انتشار است.
XS
SM
MD
LG