نمایش جدیدی از سناریست فیلم خاطرات موتورسیکلت در باره روزهای آخر زندگی «چه گوئه وارا» در نیویورک بر صحنه رفت

در نمایش جدیدی در باره انقلابی‌ی آمریکائی لاتین «چه گوئه‌وارا» Che Guevara که از این هفته در تئاتر معظم و غیرانتفاعی پابلیک Public Theater نیویورک بر صحنه آمد، نویسنده دو روز آخر زندگی او را بعد از دستگیری توسط نیروهای امنیتی بولیوی، به تصویر کشیده است و چنانکه منتقد نیویورک تایمز می‌نویسد، دراین نمایش از شخصیت افسانه‌ای انقلابی که چپگرایان بعد از مرگ چه گوئه‌وارا از شخصیت او در افکار عمومی جهان ساختند، خبری نیست. نویسنده این نمایشنامه خوزه ری وه را سناریست فیلم خاطرات موتورسیکلت است در باره سفری که چه گوئه وارا همراه با دوستش به کشورهای مختلف آمریکای لاتین انجام داد که در شکل گیری ایده های سیاسی او و برنامه آینده اش نقش داشت. بهنام ناطقی (رادیو فردا، نیویورک): نویسنده «خوزه ری‌وه‌را» Jose Rivera در نمایش «مدرسه آمریکاها» School of Americas که این ماه در تئاتر غیرانتفاعی پابلیک در مرکز نیویورک بر صحنه رفت، شخصیتی از چه گوئه‌وارا انقلابی دهه 1960 به دست می‌دهد که با تصویری که هالیوود و فیلم‌های مستند چپگرایان و میلیون‌های تی‌شرت از وی نشان می‌دهند تفاوت دارد، تصویری که نویسنده یکی از جذاب‌ترین آنها، یعنی فیلم موفق سال گذشته «خاطرات موتورسیکلت» خود او بود که جوانی چه‌ گوئه‌وارا را نشان می‌داد در نخستین سفرش به همراه دوست و همدرسی‌اش آلبرتو گرانادو Alberto Granado برای کشف آمریکای لاتین. به نوعی آن فیلم و این نمایش، سر و ته یک زندگی را به هم وصل می‌کنند: یکی شروع و یکی پایان زندگی چه گوئه‌وارا. در نمایش School of Americas چه‌ گوئه وارا، این دانشجوی پزشکی مرفه آرژانتینی، دوست رهبر کمونیست کوبا، فیدل کاسترو، و شخصیتی که برای راه انداختن انقلاب کمونیستی در سراسر آمریکای لاتین تلاش می‌کرد، به صورت مردی شکست خورده تصویر می‌شود، بدون آن کلاه بره مشهور که در عکس‌ها بر سر دارد. اما اسطوره‌زدائی نویسنده این نمایش از شخصیت چه‌ گوئه‌وارا را منتقد نیویورک تایمز آقای جیسن زینون شایسته تحسین می‌داند، ولی از آن انتقاد هم می‌کند، زیرا در این نمایش شخصیت چه گوئه‌وارا حقیر شده است. نمایش مدرسه آمریکاها با دستگیری چه گوئه‌وارا توسط ارتش بولیوی در اکتبر 1967 و زندانی شدن او در ساختمان یک مدرسه شروع می‌شود. به جای مرد خوش‌تیپ و جذابی که هنرمندانی مثل انتونیو بندراس و گیل گارسیا برنال (هنرپیشه مکزیکی نقش چه گوارا در فیلم خاطرات موتورسیکلت) در فیلم‌های سینمائی از چه‌ گوئه‌وارا ساختند، هنرپیشه نمایش مدرسه آمریکاها آقای جان اورتیز چه گوئه‌وارا را آدم خسته و بی‌نفسی نشان می‌دهد که با دست بسته و موهای ژولیده، و تنگی نفس ناشی از بیماری آسم، بیشتر به ولگردهائی شبیه است که انسان در خیابان‌های نیویورک سعی می‌کند از نزدیک شدن به آنها پرهیز کند، به خصوص که هنرپیشه لهجه نیویورکی برجسته‌ای هم به شخصیت چه گوئه‌وارا داده است که این جنبه را تشدید می‌کند. به شعارهای مبارزه‌جویانه چه‌ گوئه‌وارا یک چیز دیگر هم اضافه شده و آن حس مستاصل انسانی به دام افتاده است. قبل از آنکه اعدام شود، شخصیت چه گوئه‌وارا در نمایش «مدرسه آمریکاها» می‌گوید من مرد حقیر و شکست خورده و احمقی هستم. من فکر می‌کردم می‌توانم با صدور انقلاب به شمال و جنوب و شرق و غرب، جهان را به لرزه در آورم، آنهم به کمک یک عده جوان ترسو.» در فیلم «خاطرات موتورسیکلت» اشاره به افکار انقلابی چه گوئه‌وارا نشده بود و فقط به نوعی زمینه آنها نشان داده شد و حالا در این نمایش در باره روزهای آخر چه گوئه‌وارا، بازهم زندگی سیاسی او در حاشیه قرار می‌گیرد و تمرکز نمایش بر برخورد چه گوئه‌وارا است با یک معلم به نام جولیا کورتز که نقش او را در تئاتر پابلیک نیویورک هنرپیشه برجسته خانم پاتریشیا ولاسکوئز ایفا می‌کند. این معلم که در مدرسه‌ای که چه‌گوئه‌وارا در آن زندانی است تدریس می‌کند بعد از التماس به فرمانده پلیس بولیویائی، اجازه می‌یابد چند ساعتی با چه گوئه‌وارا تنها باشد برای آخرین مکالمه. نویسنده از رویدادهای تاریخی برای ساختن یک صحنه تخیلی استفاده کرده است ولی از نظرمنتقد نیویورک تایمز، که صحنه‌آرائی و کارگردانی مارک وینگ دی‌وی Mark Wing-Davey را ستوده است، رابطه عشقی‌ای که نویسنده خوزه ری‌وه‌را بین چه‌ گوئه‌وارای اعدامی و این معلم مدرسه به وجود آورده است، پیش پا افتاده و غیردراماتیک است.