لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۰۴:۳۸

شدت گیری دامنه خشونت‌ها در عراق: تبدیل نفس برگزاري انتخابات به اولویت اصلی و جای گیری نتيجه درجه بعدي اهميت


(rm) صدا | [ 11:00 mins ]
در حالي که شمارش معکوس براي برگزاري انتخابات سراسري در عراق به روز دوازدهم رسيده، محافل سياسي در کشورهاي گوناگون به فراخور سياست ها و منافع خويش نگراني هايي درباره نتايج اين انتخابات ابراز مي کنند. دولتمردان آمريکا و غرب با توجه به شمار زياد شيعيان عراق و نفوذ آنها، از روي کار آمدن حکومتي مشابه جمهوري اسلامي ايران بيم دارند، حال آنکه رهبر جمهوري اسلامي از احتمال تقلب در انتخابات به نفع نيروهاي هوادار غرب ابراز نگراني کرد. اما آنچنانکه شماري از کارشناسان سياسي به راديوفردا گفته اند، با توجه به شدت گيري دامنه خشونت ها در عراق، هم اکنون دغدغه اصلي نفس برگزاري انتخابات در اين کشور است و نتيجه آن در درجه بعدي اهميت جاي مي گيرد. در گزارش ويژه امشب خانم مارينا اتاواي، کارشناس مسائل خاورميانه از بنياد کارنگي، کريم الموسوي، نماينده مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق در واشنگتن، تامس کردرز، کارشناس سياست خارجي آمريکا از بنياد کارنگي، ويليام بيمن، استاد مردم شناسي دانشگاه براون، و دکتر سعد جواد، رئيس دفتر سياسي مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق به اظهار نظر درباره اين موضوع مي پردازند. فاطمه امان (راديوفردا): کمتر از دو هفته مانده به انتخابات عراق، شورشيان با انفجار بمب، پرتاب خمپاره به چند نقطه از جمله مراکز راي گيري در چندين شهر عراق، به حمله هاي خود ادامه مي دهند. با آنکه ائتلافي از سياستمداران ميانه رو که اياد علاوي، نخست وزير موقت از آن حمايت مي کند، از نظر موقعيت پيش از انتخابات، وضع مناسبي دارد، اما انتظار مي رود که ائتلافي به رهبري مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق، اکثريت ارا و بيشترين کرسي هاي مجمع ملي را به خود اختصاص دهد. اصولا حمايت آمريکا از حکومت موقت عراق، پس از اين انتخابات چگونه خواهد بود؟ ايا يک اکثريت روحاني، بر دامنه اين حمايت اثر خواهد گذاشت؟ خانم مارينا اتاواي Marina Ottaway، کارشناس مسائل خاورميانه از بنياد کارنگي مي گويد بنظر مي رسد احزابي که اياد علاوي سازماندهي آن را به عهده داشته است هم، در اين انتخابات از آرا زيادي برخوردار شوند. در نتيجه اين احتمال افزايش مي يابد که کابينه دولت آينده، به مصالحه هايي دست بزند که دولت آينده تنها از روحانيان تشکيل نشده باشد و چهره هاي سکولار هم در آن حضور داشته باشند. مارينا اتاواي: اگر حکومتي بر پايه مصالحه ميان روحانيان و طرفداران علاوي در عراق بر سر کار بيايد، نفوذ آمريکا در عراق، تغيير چشمگيري نخواهد کرد و آمريکا به حمايت خود از حکومت عراق ادامه خواهد داد. اما اگر حکومتي بطور يکدست از روحانيان تشکيل شود، به عقيده من در مجموعه روابط آمريکا و عراق بازنگري خواهد شد. اما بهر حال پيش بيني چگونگي حمايت آمريکا از حکومت عراق و نيز تمايل يک حکومت احتمالي يکپارچه از روحانيان به حمايت آمريکا، بسيار مشکل است. ف.ا.: پس از انتخابات مجمع ملي عراق، ايالات متحده آمريکا در نظر دارد تعليم و آموزش نيروهاي عراقي را گسترش دهد. به گفته کارشناسان، ايالات متحده آمريکا پس از برگزاري انتخابات عراق، مجبور خواهد شد نقش خود را بازتعريف کند. اما سوال اينجاست که حکومت آينده عراق، دامنه عمل آمريکا را تا چه اندازه خواهد پذيرفت. خانم مارينا اتاواي از بنياد کارنگي در واشنگتن مي گويد يک حکومت احتمالي از روحانيان احتمالا حضور گسترده آمريکا در عراق را نخواهد پذيرفت. اما اصولا اگر حکومتي مانند حکومت جمهوري اسلامي ايران در عراق به قدرت برسد، آيا بايد سياست آمريکا در عراق را شکست خورده دانست؟ مارينا اتاواي: اگر حکومت عراق، حکومتي مانند حکومت جمهوري اسلامي ايران باشد، بايد آن را معادل شکست کامل سياست آمريکا در منطقه دانست. به نظر من البته هنوز نمي شود اين نتيجه را گرفت که حکومت آينده عراق تنها از ائتلاف روحانيان تشکيل خواهد شد. به علاوه حضور کردها در مجمع ملي عراق را هم نبايد از نظر دور داشت. ف.ا.: گروه هاي شيعه از جمله مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق مي گويند حکومت آينده عراق، مانند جمهوري اسلامي ايران نخواهد بود. کريم الموسوي، نماينده مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق در واشنگتن مي گويد هيچ سازمان عراقي خواستار حکومتي مانند جمهوري اسلامي ايران در عراق، نيست. کريم الموسوي: نگراني از اينکه حکومتي مانند جمهوري اسلامي ايران در عراق به قدرت برسد، بي مورد است. زيرا اکثريت سازمانهاي عراقي، براي برقراري دمکراسي در عراق تلاش مي کنند. همه اين سازمانها هم گفته اند که نمي خواهند يک جمهوري اسلامي مانند ايران را برقرار کنند. به عقيده ما تنها يک حکومت دمکراتيک پاسخگوي گونه گوني قومي و سياسي در عراق است. ف.ا.: کارشناسان مي گويند اگر ائتلاف اسلامي در انتخابات آينده عراق بيشترين کرسي ها را هم به خود اختصاص دهد، هنوز به معني در اختيار داشتن کنترل حکومت نيست. انتخاب رياست جمهوري، نخست وزير و تشکيل کابينه هم هنوز در پيش است. اما تامس کردرز Thomas Carothers، کارشناس سياست خارجي آمريکا از بنياد کارنگي مي گويد در اين مرحله آمريکا از هر حکومتي که از درون روند انتخاباتي عراق شکل بگيرد حمايت خواهد کرد زيرا هر حکومتي که انتخاب شود، از نظر اکثريت مردم عراق قانوني و مشروع خواهد بود: تامس کرودرز: بنظر من روحانيان عراق به اندازه کافي عاقل هستند که سعي کنند با آمريکا مناسبات منطقي داشته باشند و به مسايل حساسيت برانگيز دامن نزنند. اگر چيز غير عادي در اين ميان باشد اين است که ايالات متحده آمريکا از حکومتي دفاع کند که در شرايط ديگري، مايه نگراني باشد. ف.ا.: آقاي کردرز کارشناس سياست خارجي آمريکا در بنياد کارنگي مي گويد برخورد بسيار مسالمت جويانه دولت بوش به هر حکومتي که از انتخابات سي ام ژانويه حاصل شود، نبايد براي کسي تعجب برانگيز باشد. اما از نظر تامس گردرز نبايد هر حکومتي حتي يک حکومت احتمالي مذهبي عراق را با جمهوري اسلامي ايران مقايسه کرد. تامس کرودرز: حکومتي که در سال 1979 در ايران بر سر کار آمد، نتيجه يک انقلاب عليه شاه ِ متحد آمريکا بود و انقلابيون دو آتشه آنرا بر پا کردند. اين بطور اساسي با مورد هر حکومتي که از انتخابات عراق حاصل شود، متفاوت است و اصولا روحانيان شيعه عراقي با آيت الله خميني فرق مي کنند. ف.ا.: تامس کرودرز کارشناس بنياد کارنگي مي گويد به جز جمهوري اسلامي ايران، در سراسر جهان حکومت هاي اسلامي متفاوتي وجود دارد که رهبران آن الزاما مانند حاکمان ايران، نيستند. پاکستان يکي از اين موارد است. قانون اساسي مصر هم براي اسلام نقش گسترده اي قائل است. بنابراين طيف گسترده اي از حکومت هاي اسلامي وجود دارد و سناريوي ايران تنها راه پيش روي يک حکومت آينده عراقي حتي اگر اسلامي باشد، نيست. ويليام بيمن Wiliam Beeman، استاد مردم شناسي دانشگاه براون که اخيرا مقاله اي در مورد انتخابات به چاپ رسانده مي گويد نگراني در مورد روي کار آمدن يک حکومت اسلامي به سبک و سياق جمهوري اسلامي ايران، بي پايه و اساس است. آقاي بيمن در مورد تاثير رقابت ميان حوزه هاي ديني قم و نجف در اين رابطه به مريم احمدي مي گويد: ويليام بيمن: من تقريبا مطمئن هستم که حکومت عراق مانند حکومت ايران نخواهد بود. علت اطمينانم اين است که شيعيان عراق در صورت روي کار آمدن متوجه خواهند شد که به نفع خودشان است که با گروه هاي مختلف عراقي اتحاد برقرار کنند. دليل اميدواري من اين است که مرکز مذهبي و فلسفه نياي شيعه، در حقيقت در شهر نجف قرار دارد. به رغم اينکه شهر هاي قم و مشهد همچنان مراکز فلسفي مذهبي هستند، اما تمرکز اکنون بر نجف است و روحانيان بلند پايه در نجف بسر مي برند. فلسفه اين گروه از روحانيان در مورد حکومت و شرکت روحانيان و نقش مذهب در حکومت، کاملا با ديدگاه روحانيان در ايران فرق مي کند. بنابراين دو مرکز شيعه در دنيا، نجف و قم، باعث تعادل يکديگر مي شوند و اين تعادل نقش مهمي، هم براي مردم عراق و هم ايران بازي خواهد کرد. ف.ا.: ويليام بيمن مردم شناس مي گويد البته نبايد انتظار داشت که پس از سي ام ژانويه، آفتاب برآيد و همه مشکلات حل شود. راهي بسيار طولاني در پيش است. اما با همه اين بحث ها، عراق آماده برگزاري انتخابات است و بنظر مي رسد دغدغه اصلي در اين لحظه برگزاري انتخابات در سي ام ژانويه است و نه شکل حکومت آينده. به گفته دست اندرکاران برگزاري انتخابات، اختلاف ميان شيعه و سني نيست که ممکن است مردم را از شرکت در انتخابات باز دارد، بلکه نگراني از حمله هاي تروريستي بويژه در مناطق سني نشين است. دکتر سعد جواد، رئيس دفتر سياسي مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق مي گويد اين مجلس، در زمينه برگزاري انتخابات، به حکومت موقت عراق کمک مي کند: سعد جواد: يکي از زمينه هايي که ما مي توانيم کمک کنيم، تلاش براي سازماندهي مردم به منظور شرکت در انتخابات و نيز کمک به نيروهاي امنيتي براي برگزاري موفقيت آميز انتخابات است. بنظر من هيچ مشکل سياسي در اين زمينه وجود ندارد، مشکل تنها کمبود امنيت در بعضي از مناطق است. مسئله مواجه بودن مراکز انتخاباتي با خطر تروريسم ممکن است مانع از شرکت گسترده مردم چه سني و چه شيعه در انتخابات شود. به همين دليل ما به حکومت موقت در اين زمينه کمک مي کنيم.
XS
SM
MD
LG