قاچاق فرآورده های نفتی به خارج از کشور به دلیل ارزان بودن آنها و لزوم سهمیه بندی کردن این فرآورده ها از دید یک کارشناس

سخنان علی یونسی وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی درباره میزان قاچاق فراورده های نفتی، بار دیگر به بحث درباره قیمت بنزین در ایران دامن زد. وزیر اطلاعات در پاسخ به سئوال یک نماینده مجلس گفت وزارت اطلاعات تا به حال صد میلیون لیتر از فرآورده های نفتی قاچاق شده را کشف کرده است. به گفته این نماینده روزانه بین 5 تا 6 میلیون لیتر فرآورده های نفتی به خارج از کشور قاچاق می شود. علی زندی روزنامه نگار در ایران در مصاحبه با رادیو فردا می گوید تمام آمارها در این زمینه تخمینی است. از نظر وی سهمیه بندی کردن بنزین تنها راه حل مبارزه با پدیده قاچاق این کالاست. گفتار علی یونسی وزیر اطلاعات ایران درباره میزان قاچاق فراورده های نفتی بار دیگر به بحث درباره قیمت بنزین در ایران دامن زد. وزیر اطلاعات در پاسخ به سئوال یک نماینده مجلس گفته است که وزارت اطلاعات تا به حال صد میلیون لیتر از فرآورده های نفتی قاچاق شده را کشف کرده است. به گفته اکرم اعلمی نماینده ای که از وزیر اطلاعات در این باره سئوال کرده بود، روزانه بین 5 تا 6 میلیون لیتر فرآورده های نفتی به خارج از کشور قاچاق می شود. فریدون زرنگار از رادیو فردا، در گفتگو با علی زندی روزنامه نگار در ایران، از میزان تخمینی فرآورده های نفتی که قاچاق می شوند، پرسیده است. علی زندی می گوید تمام آمارها در این زمینه تخمینی است. علی زندی: رقم قاچاق از اسمش مشخص است، چون گفته می شود قاچاق همیشه به صورت تخمین و پیش بینی است و هیچکس نمی تواند دقیق بگوید چون از اسمش پیداست که کلمه قاچاق است. ف.ز: با همین آمارهای پراکنده، یا در هر حال مشاهداتی که می شود در استانهای مرزی، آیا اینها چشمگیر است یا این که در حد شایعه و تخمین است؟ علی زندی: چشمگیر است. برای این که در سالهای اخیر همیشه به هر حال مراکزی که متولی این کار بودند مثل وزارت نفت و و اینها، ابراز نگرانی کردند و تلاش کردند که تا حدودی جلویش را بگیرند. ف. ز: قاچاق این همه بنزین، مثلا صحبت از کشتیها و یا لنجهایی می شود که در حوزه خلیج فارس بنزین و یا فرآورده های سوختی را قاچاق می کنند، خب این کار هر فرد عادی نمی تواند باشد. طبیعی است که باید یک سلسله تشکیلات و زیر بنا داشته باشد که این کار را بکند. علی زندی: در این مورد من نمی توانم نظری بدهم، چون اطلاعی ندارم که به چه شکلی است. ولی در مورد موارد کارشناسی این موضع یعنی سیاستهای قیمتی، که به شکلی که اصلا این قضیه صرف نکند. مثل تجربه قیر، وقتی که قیمت قیر ده برابر شد، هم قاچاق کاهش پیدا کرد و هم آمار رسمی صادرات بالا رفت. قاچاق زمانی می صرفد که اختلاف قیمت بین داخل کشور با خارج کشور زیاد باشد. ف. ز: با توجه به مصوبه مجلس که قیمت بنزین را تثبیت کرده تا یک مدتی، می شود گفت که مجلس با این کارش در ترغیب قاچاق سوختی به خارج تا حدودی کمک می کند؟ علی زندی: نمی شود این را به این شکل معنی کرد. بنزین یک کالای خاصی است که تولید و تحرک و حمل و نقل و اقتصاد و رشد و صنعت و همه اینها را دارد. و در شرایط فعلی هم از جهت قدرت خرید مردم و درآمد سرانه مردم، هم قدرت خرید خانواده های متوسط و هم آن وضعیتی که سیستم حمل و نقل ما با آن روبروست. مثل بالا بودن میزان مصرف بنزین در هر صد کیلومتر. بنابراین با این وضعیت نمی شود گفت که ما بیاییم یک دفعه قیمت بنزین را ببریم بالا. خب اخیرا با افزایش قیمت در بازار جهانی نفت ایران مجبور شده بنزین خریداری بکند، تا بالای 400 تومان هم بوده. ف.ز: کلا برای هر لیتر 400 تومان باید بپردازد؟ علی زندی: نه همه آن را. یک بخشی از آنرا. ف.ز: بخش وارداتیش را؟ علی زندی: بخش وارداتیش را بله، بخش داخلیش که حدود 34 میلیون لیتر در روز است را در داخل کشور تولید می کنند و حدود بالای 20 یا 23-24 لیتر هم وارد می کنند. این 23-24 لیتر که وارد می شود، بخشی اش با قیمت بالای 400 تومان است. خب این گران خریداری می شود. اما در داخل کشور شرایط به شکلی است که نمی شود قیمت را به این شکل افزایش داد. ف.ز: ولی خب، دولت برنامه اش این بود که سالانه ده درصد اضافه کند. علی زندی: بله این در چارچوب برنامه سوم افزایش پیدا کرد و ده درصدش را هم آمد بالا. اما الان مجلس نظرش این است که این افزایش پیدا نکند. بعضی از کارشناسان می گویند که این نظر درست است چون این ده درصد راه به جایی نمی برد. حالا مثلا ده درصد دیگر هم برود، این 80 تومان می شود 88 تومان یا 90 تومان، که تا آن قیمتی که واردات می شود، یعنی تا 400 تومان خیلی فاصله دارد. بنابراین به نظر می رسد که آن سیستم سهمیه بندی باز از همه چیز بهتر است. یعنی اگر قرار است که یک چیز ارزانی تولید شود، این برای مردم همان کشور باشد و باید یک کار دیگر بکنیم که پدیده قاچاق وجود نداشته باشد و کشورهای دیگر نتوانند از این موضوع استفاده کنند.