(rm) صدا | [ 5:05 mins ]
مقام هاي جمهوري اسلامي خبرگزاري هاي خارجي را متهم کردند که در بازتاب خبر انفجار در نزديکي بندر ديلم در استان بوشهر، به بزرگنمايي، شايعه پردازي و بمباران خبري پرداختند. در حاليکه اولين منبعي که خبر بعدا تکذيب شده را داد، العالم شبکه عرب زبان سيماي جمهوري اسلامي، تلويزيون حکومتي ايران بود. ماشاءلله شمس الواعظين، روزنامه نگار و کارشناس رسانه اي در ايران در مصاحبه با راديو فردا مي گويد: تهديدهاي اخير متقابل ايران با آمريکا فضايي به وجود آورده که در آن يک واقعه معمولي در ايران فورا در کانون توجه رسانه هاي جهان قرار مي گيرد. رويداد ديروز ناتواني و فقدان نهادي را نشان داد که بتواند با اعمال سياست هاي تبلیغاتی درست هم منافع ملي را رعايت کند و هم گردش آزاد اطلاعات و دسترسي آزاد به اطلاعات را هم مخدوش نکند. مينا بهارمست (راديو فردا): پاره اي از خبرگزاري هاي رسمي داخلي ايران و برخي از مقام هاي جمهوري اسلامي امروز شماري از خبرگزاري هاي خارجي را متهم کردند که در بازتاب خبر روي دادن انفجاري در نزديکي بندر ديلم در استان بوشهر، به بزرگنمايي، شايعه پردازي و بمباران خبري پرداختند. اين در حالي است که اولين منبعي که خبر بعدا تکذيب شده شليک موشک توسط يک هواپيماي ناشناخته را به اين منطقه داد، العالم شبکه عرب زبان سيماي جمهوري اسلامي، تلويزيون حکومتي ايران بود. پس از انتشار گزارش هاي ضد و نقيض ديگر، سرانجام مقام هاي رسمي ايران با تکذيب اين گزارش ها اعلام کردند انفجار مربوط به عمليات سدسازي در منطقه بوده است. ماشاءلله شمس الواعظين، روزنامه نگار و کارشناس رسانه اي در ايران در گفتگو با راديو فردا مي گويد: تهديدهاي اخير متقابل ايران با آمريکا فضايي به وجود آورده که در آن يک واقعه معمولي در ايران فورا در کانون توجه رسانه هاي جهان قرار مي گيرد و اين امر سبب شد تا ديروز مقام هاي جمهوري اسلامي در واکنش به گزارش هايي که منبع اصلي آن رسانه هاي داخلي ايران بودند، اصل واقعه را بازگو کنند. امير مصدق کاتوزيان از ماشاءلله شمس الواعظين پرسيده است آيا معمول است که شبکه تلويزيون دولتي ايران به نقل از شاهدان عيني خبري با اين درجه از اهميت را بدون هماهنگي قبلي با شوراي عالي امنيت ملي پخش کند؟
ماشاءلله شمس الواعظين: از اين اتفاقات زياد مي افتد، بله. اصلا شما گمان نکنيد محدوديت هاي اعمال شده در ايران سيستماتيک است که بتواند لحظه به لحظه و سايه به سايه خبرنگاران و خبرگزاري ها و سايت هاي خبري را کنترل کند به موقع و به گونه اي زودرس و يا حتي پيش گيرانه اقدام به وضع يک سري مقررات يا برخي خطوط قرمز يا بعضي محدوديت ها و اعمال پاره اي از اقدامات کند. خير، اينطور نيست. به صورت انفجاري و موردي شما مي بينيد مثلا يک اقدامي صورت مي گيرد، بلافاصله 25 روزنامه يک شبه بسته مي شود، بعد آرام آرام آن سازمان مسئول اين عمل چندان به مسئوليت هاي حرفيش واقف نيست. دوما من معتقدم اساسا ما سازماني که آگاهي و شناخت حرفه اي نسبت به قدرت رسانه ها، ظرافت ها، ادبيات، روش ها و ساز و کارهاي به کار رفته در ادبيات رسانه اي داشته باشيم، خير اينطور نيست. من گمان مي کنم رويداد ديروز به گونه اي خيلي آشکار ناتواني و فقدان چنين نهادي را نشان داد که بتواند با اعمال سياست هاي به لحاظ تبليغي و به لحاظ رسانه هاي باز و به لحاظ حساسيت هاي شرايط کنوني ايران بتواند هم منافع ملي در آن رعايت شود و هم گردش آزاد اطلاعات و دسترسي آزاد به اطلاعات و اينها را هم مخدوش نکند.
امير مصدق کاتوزيان (راديو فردا): در بسياري از کشورها استفاده از رسانه ها براي بهره گيري سياسي معمول است که به آن اصطلاحا مي گويند شيوه هاي ضد اطلاعاتي. تا چه حد در ايران رايج است که نهادهاي حکومتي ملزم کنند رسانه ها را به منتشر کردن خبرهايي که منشا در خارج از رسانه ها است؟
ماشاءلله شمس الواعظين: داريم گاه به گاه يک چنين حرکتي که از طريق توليد يک خبر يا شايعه و آنگاه ارزيابي نوع عکس العمل رقيب در صحنه بين المللي، ولي اين سازمان يافته يا به صورت کاملا متکي به معرفت ها و دانش هاي رسانه اي نيست. آنچه که ديده مي شود از سوي نهادهايي مانند شوراي عالي امنيت ملي يا مانند دادستاني تهران، سانسور رسمي است. مثلا قتل زهرا کاظمي خبرنگار ايراني الاصل کانادايي به رسانه ها داده شود که اين خبر به گونه اي که به قتل رسيده در زندان نيايد يا خبرهايي از اين قبيل، يک سانسور رسمي اعلام مي شود، اما راهبردهايي از آن قبيل که در پرسش شما مطرح بود، باشد گمان نمي کنم.
ا . م . ک : اين را که امروز خبرگزاري هاي خارجي را متهم به شايعه پراکني و بمباران تبليغاتي مي کنند، در حالي که منبع اوليه خبر به صورت پرتاب موشک، شبکه العالم بوده، چگونه مي تواند توضيح داد؟
ماشاءلله شمس الواعظين: اين که ما رسانه ها را متهم کنيم يا نمايندگان رسانه هاي گروهي را نسبت به اين رويدادها مسئول بدانيم، اين کار من فکر مي کنم بي نتيجه و غير سازنده اي است. سازنده تر آن است که مسئولين در انديشه حذف زمينه هاي شکل گيري يک چنين معرفتي در ميان افکار عمومي خانواده بين المللي بربيايند، تا ايجاد محدوديت و ممنوعيت براي گردش آزاد اطلاعات يا دسترسي آسان به اطلاعات.
