(rm) صدا | [ 4:50 mins ]
در پی دیدار روسای جمهوری آمریکا و روسیه در براتیسلاوا، ایران و روسیه قراداد نسبتا محرمانه ای را در باره تحویل سوخت اتمی نیروگاه بوشهر به امضا رساندند. الکس وطنخواه تحلیلگر نشریه تخصصی Jane's چاپ لندن در مصاحبه با رادیوفردا می گوید سازمان بین المللی انرژی اتمی در اتريش و بازار مشترک اروپا و حتما آمريکايي ها مي دانستند که روسيه مي خواهد چه کار کند و اجازه دادند. اما رومن کوپچنسکي تحليلگر سياسي راديو اروپاي آزاد، راديو آزادي، در مصاحبه با رادیوفردا می گوید روسیه عليرغم توصيه هاي آمريکا به ايران سوخت اتمي خواهد داد. وی می افزاید: مساله اين است که ايران به نوبه خود مي تواند سوخت اتمي را به ديگر کشورها بدهد که احتمالا کمتر از ايران قابل اعتماد هستند. حميد فاطمي (راديو فردا): هفته گذشته روساي جمهوري آمريکا و روسيه توافق کردند ايران نبايد به سلاح هاي اتمي مجهز شود. دو روز پس از آن روسيه و ايران در مورد تحويل سوخت اتمي روسيه به جمهوري اسلامي قراردادي امضا کردند. اين تناقض در حرف و در عمل موجب شده است که نقش روسيه در آنچه جامعه بين الملل بحران هسته اي ايران مي نامد بار ديگر زير سئوال برده شود.
فريبا مودت (راديو فردا): هفته گذشته پرزيدنت بوش و پرزيدنت پوتين متفقا اعلام کردند که در مورد ايران و کره شمالي توافق کرده اند که هيچ يک نبايد سلاح اتمي داشته باشند. آقاي پوتين گفت: ما بايد به گسترش سلاح هاي اتمي و تکنولوژي مربوط به آن پايان دهيم. اما در عين حال روسيه تاکيد کرد که به همکاري هاي اتميش با ايران ادامه داده و اين کشور را به جديدترين سلاح ها مجهز خواهد کرد.
همين يکشنبه گذشته بود که روسيه و ايران موافقتنامه نسبتا محرمانه اي را امضا کردند که بر اساس آن روسيه به ايران سوخت اتمي خواهد داد. پس اين سئوال مطرح مي شود که آيا رهبران آمريکا و روسيه خلاف آنچه عيان مي کنند در خفا در مورد فعاليت هاي هسته اي ايران به توافق رسيده اند و غرب به روسيه براي ارسال سوخت اتمي به ايران به اصطلاح چراغ سبز نشان داده است؟ اين سئوال را با الکس وطنخواه، يکي از تحليلگران نشريه تحقيقات استراتژيک جين چاپ لندن در ميان گذاشتم.
الکس وطن خواه: مساله اين که روسيه چراغ سبز گرفته بوده ولي کار غير قانوني انجام نمي دهد. الان کاري که روسيه دارد با ايران انجام مي دهد قانوني است، سازمان بین المللی انرژی اتمی در اتريش و بازار مشترک اروپا و حتما آمريکايي ها مي دانستند که روسيه مي خواهد چه کار کند و اجازه دادند.
ف . م: ولي اين لزوما نظريه ساير تحليلگران و کارشناسان امور منطقه نيست. رومن کوپچنسکي تحليلگر سياسي راديو اروپاي آزاد، راديو آزادي معتقد است که روسيه عليرغم توصيه هاي آمريکا به ايران سوخت اتمي خواهد داد.
رومن کوپچنسکي: فکر نمي کنم به روسيه چراغ سبز نشان داده شده باشد. در کنفرانس سران هفته گذشته در براتيسلاوا پرزيدنت بوش از پرزيدنت پوتين خواست که به ايران سوخت اتمي ندهد. اما روس ها بر اين تصورند که اين امر به نفع آنها است. معلوم نيست که آيا روسيه به خاطر عملي که غرب تصور مي کند نادرست بوده، مورد تحريم هاي احتمالي قرار خواهد گرفت يا نه.
ف.م.: برخي محافل نگران آن هستند که ايران پس از دريافت مفتول هاي عظيم سوخت اتمي از روسيه حداقل بخشي از آن را با استفاده از دستگاه هاي گريز از مرکزي که به طور غير قانوني از پاکستان خريداري کرده در توليد سلاح هاي اتمي به کار گيرد. اما رومن کوپچنسکي معتقد است که مساله مي تواند به مراتب فراي اينها برود.
رومن کوپچنسکي: مساله تنها ارسال سوخت اتمي به ايران نيست. مساله اين است که ايران به نوبه خود مي تواند سوخت اتمي را به ديگر کشورها بدهد که احتمالا کمتر از ايران قابل اعتماد هستند. خطر بزرگتر آن است که دستگاه رهبري ايران حس کند سوخت مذکور را يا بايد اخلاقا يا به خاطر منافع بازرگاني به دولتي خودسر بدهد. اين خطرناک خواهد بود.
ف . م : و در اين ميان به نظر نمي رسد کاري از دست جامعه بين الملل برآيد. اروپا همچنان درگير سياست تعامل با ايران است و آمريکا هم عليرغم پيوستن به اين تلاش ها همچنان گاه از تعامل مي گويد و گاه از توسل به زور و همين به ظاهر دوگانگي است که از نظر الکس وطن خواه راه به جايي نخواهد بود.
الکس وطنخواه: من فکر مي کنم در حال حاضر چون آمريکا نمي تواند، يعني سياستي ندارد جلوي ايران، فقط بخواهد روسيه را زير فشار بگذارد، فايده آنچناني ندارد.
ف . م : رومن کوپچنسکي هم معتقد است که توافق هاي بين المللي که عمدتا هدف آنها ايجاد جهاني متمدن آرام و امن است خود در مواردي از اين قبيل عامل به بن بست رسيدن بحران هاي بالقوه بين المللي است.
رومن کوپچنسکي: کار چنداني از کسي بر نمي آيد که يک دولت مشروع را از اين کار را باز دارد. اسرائيل بمب اتمي توليد کرده. پاکستان و هندوستان هم همينطور. فکر مي کنم نظام کنوني حاکم بر جهان محدوديت هايي دارد که بر اساس آن حق حاکميت ملت ها به برخي توافق هاي بين المللي اجازه نمي دهد در منافع ملي آنها دخالت کند.
