لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۲۳:۵۹

نقش زنان در انتخابات. نظر چند فعال سياسي و مدافع حقوق زنان


(rm) صدا | [ 11:34 mins ]
از نکته های جالب توجه انتخابات رياست جمهوري اسلامي، حضور خانم رفعت بیات از چهره های جناح محافظه کار در میان نامزدهاست که خود زمانی نه چندان دور بر صلاحیت نداشتن زنان برای احراز مقام ریاست جمهوری تاکید می کرد. فریده غیرت، حقوقدان و سخنگوی انجمن دفاع از حقوق زندانیان به راديو فردا مي گويد: ما استقبال می کنیم و خوشحال می شویم از این که نامزدی هم بین خانمها داشته باشیم، اما فعلا قدم اول، بحث صلاحیت است. مرضیه مرتاضی لنگرودی فعال حقوق زنان در ایران مي گويد: این نشان می دهد زنانی که در جناح اقتدارگرا هستند هم توانسته اند پیام اکثریت زنان ایرانی را که خواهان شرایط برابر و مساوی هستند بشنوند. مهناز افخمی وزیر مشاور در امور زنان در رژیم پیشین و مدیر عامل سازمان غیر دولتی همیاری زنان در آمریکا می گوید در سطح جهانی، نه رسیدن زنی به یک مقام خاص، بلکه جایگاه آن زن در جنبش زنان و نگرش آن زن به مسایل زنان مهم است. جمعی از چهره های سیاسی اپوزیسیون از جمله مهرانگیز کار و برخی سازمان های سیاسی مانند اتحاد جمهوریخواهان ایران، خواستار یک اجماع گسترده برای طرح نامزدی یک چهره ملی برخوردار از اعتماد بین المللی هستند. فاطمه امان (راديو فردا): انتخابات نهمین دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران در شرایطی برگزار می شود که جمهوری اسلامی، هم به لحاظ شرایط بین المللی و همچنین از جهت بحران های داخلی با چالش جدی روبروست. حساسیت ویژه این انتخابات در بحث های داغ تعیین نامزدهای جناح های مختلف بویژه در درون جناح راست آشکارا انعکاس یافته است. از نکته های جالب توجه این انتخابات، حضور خانم رفعت بیات از چهره های جناح محافظه کار در میان نامزدهاست، که خود زمانی نه چندان دور بر صلاحیت نداشتن زنان برای احراز مقام ریاست جمهوری تاکید می کرد. به گمان کارشناسان حضور چهره های زن خود حاصل اوج گیری مبارزات زنان و رشد خودآگاهی این بخش از جامعه در دهه اخیر بوده است. بحث ورود زنان به عرصه رقابت های انتخابات ریاست جمهوری، هشت سال پیش اولین بار توسط خانم اعظم طالقانی آغاز شد. اما از همان ابتدا با این مشکل روبرو شد که قانون اساسی صلاحیت نامزدی ریاست جمهوری را مختص رجال سیاسی شناخته است و تفسیر کنونی شورای نگهبان از رجل سیاسی هم، به جنس مرد محدود می شود. فریده غیرت، حقوقدان و سخنگوی انجمن دفاع از حقوق زندانیان: اصل پذیرش داوطلبی زنها برای این سمت هم مورد بحث است. انتظار این است که شورای نگهبان با توجه به تفسیری که از رجال سیاسی دارد، این را نپذیرد. رجال سیاسی را ما دلمان می خواهد تفسیر کنیم که شامل زنها هم می شود ولی خوب تا اینجا که ما اطلاع داریم، نظرها اینطور است که رجال سیاسی فقط مردان هستند. به هرحال ما استقبال می کنیم و خوشحال می شویم از این که نامزدی هم بین خانمها داشته باشیم، اما فعلا قدم اول، بحث صلاحیت است. ف . ا: اصولا حضور یک چهره برجسته محافظه کار زن یعنی خانم رفعت بیات، چه تغییری در این وضعیت ایجاد می کند؟ آیا به علت تعلق خانم بیات به این جناح، دست شورای نگهبان در رد صلاحیت او بسته تر از گذشته است؟ آیا مخالفت احتمالی شورای نگهبان باعث نارضایی وفادارترین بخش زنان به جمهوری اسلامی خواهد شد؟ مرضیه مرتاضی لنگرودی فعال حقوق زنان در ایران از حضور رفعت بیات در مبارزات انتخاباتی استقبال می کند. مرضیه مرتاضی لنگرودی: از منظر اینکه خانم بیات وابسته به جناح راست هستند و موضع گیری هایشان در مجلس، موضع گیری جانبدارانه بوده از جناح محافظه کار و اینکه الان ایشان آمده اند و کاندیدا شده اند و در واقع قانونی را که شرایط برابر برای مرد و زن نمی گذارد، به چالش طلبیده اند، از نظر من اقدام میمون و مبارکی است. این نشان می دهد که زنانی که در جناح اقتدارگرا هستند و آنگونه تفکر می کنند و موضع گیری های سیاسی شان وابسته به آن جناح هست هم توانسته اند پیام اکثریت زنان ایرانی را که خواهان شرایط برابر و مساوی هستند برای در دست گرفتن سرنوشت خودشان، این پیام را بشنوند و اینکه خودشان هم دارند وارد عرصه جدال و چالش با قوانین زن ستیزانه ای بشوند که متاسفانه سرنوشت زن را بر اساس ساختار فیزیکی و جسمی او تعیین می کند. ف . ا: در هشت سال گذشته جامعه ایران شاهد افزایش وزنه زنان در عرصه های اجتماعی بوده است. اما سوال اینجاست که در این مدت آیا تحولی از نظر حقوقی در وضعیت زنان و بویژه در زمینه آماده شدن شرایط احراز ریاست جمهوری بوجود آمده است. فریده غیرت می گوید فضای سیاسی در این هشت سال داغتر بوده اما پیشرفتی حاصل نشده. فریده غیرت: تحول حقوقی متاسفانه به هیچ وجه صورت نگرفته. اینکه بگوییم از نظر قانونی صلاحیت بیشتری را برای زنها قائل شده اند که زن بتواند چنین مسئولیتی را بپذیرد و داوطلب انجام چنین کاری بشود، اتفاقی نیفتاده. شاید این فضای باز سیاسی که در طول هشت سال ریاست جمهوری آقای خاتمی ایجاد شده در مملکت، شاید عده ای را وادار و ترغیب کرده که بیایند و داوطلب چنین کاری بشوند. اما از نظر قوانین، بنده تا بحال تغییری ندیده ام. زنها در قوانین عادی مان هم هنوز مشکلات عدیده ای دارند، چه برسد به موضوع وارد شدن زنان به ریاست جمهوری. ف . ا: مرضیه مرتاضی لنگرودی فعال حقوق زنان می گوید در هشت سال دوران اصلاحات، تحولاتی ایجاد شد. بدین صورت که زنها توانستند تشکلهای اندکی را ایجاد کنند و توانستند از حالت پراکنده به یک جنبش تبدیل شوند. خانم مرتاضی لنگرودی این جنبش را جنبش نوین و متکی بر خواستهای زنان توصیف می کند. اما او این فضا را پیامد و دستاورد جنبش اصلاحات می داند. مرضیه مرتاضی لنگرودي : این جنبش زنان در دوره اصلاحات، رشد بالنسبه خوب و قابل قبولی داشته است. من فکر می کنم که اصلی ترین مطالبه زنان، برابری حقوق انسانی و حقوق صنفی ست. در این راستا گام هایی را برداشته اند و اعتماد به نفسی پیدا کرده اند برای طرح مطالباتشان. از این نظر، خوب بود، رکود نبود. رکود پیش از این بود که بسیاری از قوانین، مقدس جلوه گر می شد و برنتابیدن آن قوانین باعث می شد که فضا امنیتی و پلیسی باشد. الان به چالش کشیدن قوانین بعد از فضای اصلاحات، یا به چالش کشیدن افرادی که دفاع می کنند از قوانین زن ستیز، یا افرادی که نابرابری را بر زنان تحمیل می کنند، زنان ایرانی از این مراحل عبور کرده اند. اگر شورای نگیبان سرکار خانم بیات را تایید کند، یک گام به پیش است. یعنی پذیرفته شده از طرف نظام، که زنان در مقوله ریاست جمهوری و قوه مجریه، یک شرایط مساوی و برابر با مردان دارند. این یک گام به پیش است و ما آن را مدیون فضای اصلاحات هستیم زیرا فضای اصلاحات عرصه هایی را گشود که الان حتی آن جناح که معمولا مقابل اصلاحات می ایستاد، شعارهای اصلاح طلبانه می دهد و در واقع به نوعی شعارهای زنان را در چالش با قوانین، مصادره به مطلوب کرده به نفع خودش." ف . ا: اما همه با این دیدگاه که صرف حضور نامزدهای زن و اینکه اگر نامزد زنی برای ریاست جمهوری تائید شود پدیده مثبتی است، موافق نیستند. مهناز افخمی وزیر مشاور در امور زنان در رژیم پیشین و مدیر عامل سازمان غیر دولتی همیاری زنان در آمریکا می گوید در سطح جهانی، نه رسیدن زنی به یک مقام خاص، بلکه جایگاه آن زن در جنبش زنان و نگرش آن زن به مسایل زنان مهم است. از این رو به گفته خانم افخمی اینکه در جمهوری اسلامی، نامزد زنی برای ریاست جمهوری پذیرفته شود یا نه، ارزش خاصی ندارد، زیرا میان خواست مردم و شرایط این انتخابات و قانون اساسی ایران تفاوت زیادی وجود دارد: مهناز افخمی: بطور کلی اگر خواهان دمکراسی و یا طرفدار حقوق بشر و یا تساوی میان زنان و مردان هستیم، این بازی های سیاسی که در جمهوری اسلامی الان در حال شکل گیریست، تفاوت زیادی بوجود نخواهد آورد. ف . ا: انتخابات ریاست جمهوری اسلامی امسال در شرایطی برگزار می شود که جمعی از فعالان سیاسی و حقوق بشر اصل این انتخابات را زیرسوال قرار داده اند و در مقابل آن گزینه رفراندم برای تغییر قانون اساسی را پیشنهاد می کنند. علاوه بر این جمعی از چهره های سیاسی اپوزیسیون از جمله مهرانگیز کار و برخی سازمان های سیاسی مانند اتحاد جمهوریخواهان ایران، خواستار یک اجماع گسترده برای طرح نامزدی یک چهره ملی برخوردار از اعتماد بین المللی هستند. در این میان از چهره هایی مانند شیرین عبادی برنده جایزه صلح نوبل و همچنین خود مهرانگیز کار نام برده می شود. مهر انگیز کار از امضاکنندگان بیانیه رفراندم برای تغییر قانون اساسی اما می گوید شخصیت مورد نظرش می بایستی در ایران اقامت داشته باشد. مهرانگیز کار: به تبع تنی چند از کارشناسان، این پیشنهاد را مطرح کردم که می شود با معرفی چهره ها و نامزدها و شخصیت های سیاسی که تناسبی با این ساختار حقیقی و حقوقی ندارند، جریان های سیاسی را علیه انتخابات غیردمکراتیک و بطور کلی علیه همه نهادهای غیردمکراتیک فعال کرد و پیشنهاد کردم که حضور این شخصیت ها در صحنه می تواند جریان ساز باشد و ایجاد فعالیت و شوق و شور کند، مشروط بر اینکه آن نامزد و آن شخصیت از امکانات وسیعی برای معرفی خودش و کسب پشتیبانی از مردم برخوردار باشد. البته مطرح کردم که خوب است چنین شخصیت و یا شخصیت هایی از حمایت وسیع بین المللی و داخلی هر دو بهره مند باشد. البته تعبیر شد به اینکه من توجه می دهم به ضرورت حضور خانم شیرین عبادی. خوب تعبیر غلطی هم نبوده و نیست، اما اینکه حالا این تقاضا از خود من شده، باید بگویم در حال حاضر تصور نمی کنم بتوانم چهره تاثیر گذاری باشم برای اجرا این پیشنهاد. علت آن است که من در خارج از کشور زندگی می کنم و عقیده دارم که حتی اجرای این پیشنهاد، موقعی تاثیر می گذارد که آن شخصیت درون کشور اقامت داشته باشد. من چون در خارج از کشور زندگی می کنم و در ایران امنیت ندارم، شاید برای این جریان انتخاب مناسبی نباشم. ف . ا: در حالی که بیشتر فعالان حقوق زنان در ایران، نامزدی چهره های زن را در این انتخابات کمابیش مثبت ارزیابی می کنند، به نظر می رسد امسال نیز مانند سالهای گذشته، شورای نگهبان سر همراهی با خواست زنان نداشته باشد. غلامحسین الهام سخنگوی شورای نگهبان روز یکشنبه در پاسخ به پرسشی در مورد نامزدی زنان گفت: نظر شورای نگهبان به روشنی اعلام شده و در مورد این ثبت نام کنندگان هم به موقع اعلام خواهد شد. با این حساب زنان علاقمند به کسب مقام ریاست جمهوری اسلامی در ایران، باید دست کم چهار سال دیگر، در همین نقطه کنونی یا اندکی آنسوتر منتظر بمانند.
XS
SM
MD
LG