(rm) صدا | [ 12:53 mins ]
تاکید نامزدهای ریاست جمهوری اسلامی بر رای جمعیت جوان ایران هر کاندیدای انتخاباتی را در روزهای انجام تبلیغات به برنامه ریزی برای جذب همه یا بخشی از این ارتش بزرگ وا می دارد. وجود این پتانسیل سی میلیونی آنها را تحریک می کند تا اقداماتی برای جذب این نیروی بالقوه بکار گیرد. فریبا عادلخواه پژوهشگر مرکز مطالعات و تحقیقات بین المللی در پاریس در مصاحبه با رادیو فردا می گوید: اینکه بگوییم جوان بودن جامعه ایران و حق رای داشتن ضرورتا به نفع یکی از جناحها تمام می شود، اشتباه بزرگی است. رضا 19 ساله در مشهد می گوید شور وشوق جوانها کمتر شده چون سطح آگاهی ها زیاد شده. احمد 21 ساله از بوشهر می گوید رایی که به آقای خاتمی دادیم نتیجه خوبی نگرفت. نهمين دوره انتخابات رياست جمهوري در ايران درحالي برگزار مي شود که حدود 30 ميليون نفر از واجدان شرايط براي حضور در پاي صندوق هاي راي، 15 تا 32 ساله هستند.از همين رو همه نامزدهاي انتخاباتي در ايران، در روزهاي تبليغات انتخاباتي سعي دارند راي و نظر اين بخش بزرگ و مهم ازجامعه را متوجه خود کنند. نيما تمدن در برنامه امشب ( امروز) انتخابات 1384 به بررسي قهر يا مشارکت سياسي جوانان در انتخابات 27 خردادماه پرداخته است:
نیما تمدن (رادیو فردا): جمعيتي 30 ميليوني از واجدان شرايط راي دهي که در بهترين سالهاي عمرشان يعني 15 تا 32 سال قراردارند مي تواند هر کانديداي انتخاباتي را در روزهاي انجام تبليغات به برنامه ريزي براي جذب همه يا دستکم بخشي از اين ارتش بزرگ وادارد. حضور همين جمعيت جوان که شايد از مجموع جمعيت هاي چند کشور خاورميانه هم بيشتر باشد باعث شده ميانگين سني جامعه ايران کمتر از 25 سال باشد.
فارغ از اينکه تقريبا در سراسر جهان هم اغلب سياستمداران سعي دارند در هر رقابت سياسي نظر بخش جوان جامعه را جلب کنند اما در ايران وجود يک پتانسيل 30 ميليون نفري هر نامزد انتخاباتي را تحريک مي کند تا اقداماتي براي جذب اين نيروي بالقوه بکار گيرد.
حتي اگر اين اقدامات در تضاد با سابقه يا مواضع رسمي نامزدها در پست هاي قبلي شان باشد و به اشکالي چون راه اندازي کارواني از خودروهاي حامل جوانان شيک پوش و يا اجراي کنسرت پيش از سخنراني انتخاباتي تجلي يابد و يا وعده پرداخت ماهيانه 50 هزارتومان به جوانان باشد.
محمد خاتمي نيز در خلال 8 سال گذشته توانست با تکيه بر آرا همين جوانان به رياست جمهوري ايران دست يابد.
(صداي خاتمي در جمع جوانان )
اما برخلاف مشارکت جوانان در روند حمايت از محمد خاتمي در 2 دوره انتخابات رياست جمهوري، همواره نمي توان بر حضور اين جمعيت جوان حساب کرد، چنانکه در انتخابات هفتمين دوره مجلس شوراي اسلامي يا دومين انتخابات شوراها شاهد بوديم و فريبا عادلخواه، پژوهشگر مركز مطالعات و تحقيقات بين المللي در پاريس نيز بر اين نکته تاکيد دارد:
فريبا عادلخواه: اینکه بگوییم این جوان بودن جامعه ایران و حق رای داشتن ضرورتا به نفع یکی از جناح ها تمام می شود اشتباه بزرگیست چون جوانها رای می دهند نه ضرورتا برای کاندیدایی که از پیش تعیین شده همانطورکه زمان خاتمی دیدیم. اما برای اولین بار توی انتخابات پنجمین دوره مجلس 72 درصد در انتخابات شرکت کردند. فکر می کنم اگر به نفع کسی تمام شد آقای خاتمی بودند. چون جوان در خانواده ها به حساب می آید رایش قابل اعتماد است دانشجو قشر شاخصی است در اجتماع ما.
ن. ت: به دنبال پيروزي هاي محمدخاتمي و يارانش در چند انتخابات پياپي، اصطلاحي تازه به ادبيات سياسي ايران وارد شد: نسل سوم که به عقيده واضعانش نشانگر نسل سوم بنيانگذاران انقلاب 57 بود. اين اصطلاح به تدريج درميان محافظه کاران خواهان جلب نظر جوانان نيز ريشه گرفت و نسل سومي ها که ابتدا با مجلاتي چون ايران جوان يا چلچراغ به ادبيات رسانه اي ايران وارد شدند در ادامه به روزنامه هاي جام جم، کيهان و يا صدا و سيماي جمهوري اسلامي پاگذاشتند.
نمايندگان اغلب محافظه کار مجلس پنجم شوراي اسلامي در واپسين ماه هاي حضورشان در مجلس طرحي را تصويب کردند که براساس آن سن راي دهي از 18 سالگي به 15 سالگي کاهش يابد.
محافظه کاران که انتظار داشتند با بسيج کردن نوجوانان متولد سال هاي جنگ به پاي صندوق هاي راي، مانع از دست يافتن اصلاح طلبان به مجلس ششم شوند با اقدامي که يک خطاي تاکتيکي محسوب شد مجلس بعدي را به ياران محمد خاتمي واگذار کردند و اصلاح طلبان سرخوش از پيروزي هم هيچگاه اعتراضي به اين کاهش سن راي از خود نشان ندادند.
نتيجه اينکه امسال در آستانه انتخابات 27 خردادماه بيش از يک ميليون و 750 هزار نوجوان 15 يا 16 ساله براي نخستين بار مي توانند در انتخابات شرکت کنند و جبهه محافظه کاران موسوم به اصولگرا در سراسر ايران درصدد است با برگزاري مراسمي که جشن تکليف سياسي ناميده مي شود راي اين افراد را متوجه کانديداهاي خود کند.
فريبا عادلخواه: یک میلیون و 800 هزار نفر فکر نمی کنم برای حرکت ایجاد کردن بوده برای آن ایده آلهای سیاسی جمهوری اسلامی ولی برای استفاده های سیاسی میشود گفت الان می توانند از جمعیت سنی نشین کردنشین حرکتهای دیگر بتوانند استفاده کنند یا قشر دانشجو در حقیقت. درصورتیکه یک میلیون و 800 هزار توی کل میزان رای در صد خوبی هست در عین حال هم ناچیز است و نمی تواند تعیین کننده باشد بین دو جناح.
ن. ت: اما صحبت هاي فريبا عادلخواه در صورتي است که ميل به مشارکت انتخاباتي همچنان درميان جوانان برقرار باشد. رضا 19 ساله و دانش آموز سوم دبيرستان در مشهد روند نزديک شدن به روز انتخابات را بسيار متفاوت با سال هاي قبل مي داند:
رضا: توی مشهد رای اولی ها باید شورو شوق داشته باشند حتی انها هم کم شده شور و شوقشان. جوانها دوست دارندکه به انتخابات بکشانند این برای اینست که مشروعیت داشته باشد کارشان ولی الان سطح آگاهی ها بالا رفته و مردم بیشتر وارد اینترنت و ماهواره و اینجور چیزها شدند، فهمیدند که جهان اطراف چی می گذرد و مقایسه کردند دیدند واقعا خیلی فرق می کند و خواسته هایشان برآورده نشده و اجابت نمی کنند خواست نظام را.
احمد 21 ساله از بوشهر هم از دلايل عدم مشارکت خود و دوستانش در انتخابات مي گويد:
احمد: چهار سال اخیر که آقای خاتمی رای دادیم و انتخاب شد نتیجه زیاد خوبی نگرفت . جوانهای هم سن من به رای دادن ندارند. این رفیقهام که توی بوشهرند انها هم می گویند یکی که انتخاب بشود همان آش است همان کاسه.
ن.ت: با اين حال بازهم هستند جواناني که مي خواهند در انتخابات پيش رو راي دهند و ديگر همسالان خود را هم تشويق به مشارکت مي کنند.
مهرداد 18 ساله که در ستاد دانش آموزي حمايت از مصطفي معين فعال است از گرم شدن تنور انتخابات رضايت دارد:
مهرداد: الحمدالله خوبه یک سریها هنوز مخالف رای دادن اند. ولی با تبلیغاتی که انجام می شود تعداد رای دهنده ها هرروز بیشتر می شود.
مهرداد که چند روز قبل همراه دوستانش در ميدان آزادي زنجيره اي انساني تشکيل داده و با خواندن سرود اي ايران، حمايت شان را از نامزد اصلاح طلبان اعلام کردند از روند فعاليت هاي خود مي گويد:
مهرداد: ماهرروز گروه ستاد نسل سومی ها برای اقای معین فعالیت می کنیم در یک میدان جمع می شویم و شروع به تبلیغات ایشان می کنیم. با مردم بحث می کنیم اگر سوالی داشته باشند، باهاشن جواب می دهیم.
مهرداد با دفاع از حضورجوانان در انتخابات، آن دسته همسالانش را که با صندوق هاي راي قهر کرده اند متهم به زياده خواهي مي کند:
مهرداد: این بچه ها از خانواده هایی هستند که همه تحت تاثیر کشورهای خارج اند و فقط فکر می کنند هرچی بخواهند از آن ور آب یاید پیدا کنند.
اما رضا از مشهد همه اظهارات و وعده هاي اصلاح طلبان را رد کرده و آنها را شعار مي داند:
رضا: به نظر من اصلاح طلبی موقعی صورت می گیرد که همه پرسی شود و درمورد قانون اساسی یک تحول شگرفی انجام بشود نه اینکه مثلا یک گروهی بیایند بگویند ما اصلاح طلبیم یک بیاید بگوید ما نمی دانم محافظه کاریم فکر نکنم کاری از پیش بتوانند ببرند.
ن.ت: بسياري از محققان علوم اجتماعي که با کاهش سن راي دهي در ايران مخالف اند، آن را در تضاد با ديگر دموکراسي هاي جهان مي دانند و معتقدند بدين وسيله بارسنگين يک انتخاب سياسي به دوش نوجوانان ايراني گذاشته شده است. اما علاوه بر اين محققان، رضا و احمد هم که پيشتر با استفاده از همين قانون در 2 انتخابات شرکت کرده اند اکنون منتقد سرسخت پايين بودن سن راي در ايران هستند.
احمد از بوشهر: من تا حالا دوبار شرکت کرده ام اما جوانهای 15 تا 16 سال از انتخابات چیزی نمی دانند. اینها فقط بخاطر اینست که رای بیاید بالا. اما جوان 15 یاله چی میداند مملکتش به چی احتیاج دارد.
ن.ت: فريبا عادلخواه پژوهشگر در پاريس ضمن اشاره به اينکه خواست حاکميت در کاهش سن راي دهي، اقدامي پوپوليستي بوده است، سرخوردگي جواناني مثل رضا و احمد از مشارکت پيشين شان در روند انتخابات را به کل جامعه ايران در سالهاي قبل تسري مي دهد:
فريبا عادلخواه: این فکر می کنم خاص جوانها نباشد و عمومیت دارد به جامعه. اینها وقتی می خواهند رای دهند شور وشوق رای دادن دارند نمونه هاش در زمان رای گیری برای خاتمی بود خیلی تب و تاب نشان می دادند. اما بعد از انتخابات این تب و تاب می خوابید و دنبال این می گشتند که ببینند توطئه ای درکار بوده کاسه ای زیر نیمکاسه است چه اتفاقی افتاده. خب این خاص جوانها نیست خاص جامعه ایران است. جوانها به نوعی عدم آشتی با حکومت دارند. جوانها تعریف مشخصی ندارند اما تعریف مشخصی از امیالشان دارند. اینها از لحاظ اقتصادی تمام بار روی دوش خانواده است.
