کمفرانس بررسي و مطالعه مسائل خاورميانه: «ايران و جهان عرب، به خاطر اسلام يا مصلحت سياسي»

انجمن بريتانيايي مطالعات خاورميانه British Society for Middle Eastern Studies هر سال کنفرانسي را براي بررسي و مطالعه مسائل اين منطقه از جهان در يکي از دانشگاههاي بريتانيا برگزار مي کند. امسال اين کنفرانس از پنجم تا هفتم ژوئيه در دانشگاه لندن برگزار شد. شماري از دانشگاهيان و کارشناسان ايراني نيز در اين کنفرانس مقالاتي ارائه دادند. در نخستين روز کنفرانس دکتر علي گرانمايه، استاد مسائل خاورميانه و آسياي مرکزي در دانشگاه لندن به رابطه ايران با کشورهاي عرب پرداخت. آقای يگانه در مصاحبه با راديو فردا مي گويد: جز کشورهاي ليبي و يمن جنوبي تقريبا همه کشورهاي عرب در پايان دوران رژيم گذشته با ايران روابط سياسي داشتند. سياست جمهوری اسلامي با عنوان کردن اينکه اسلام مرزي نمي شناسد، سبب شد که کشورهاي عرب در جنگ ايران و عراق جانب عراق را بگيرند. شهران طبري (راديو فردا): عنوان مقاله دکتر علي گرانمايه، استاد مسائل خاورميانه و آسياي مرکزي در دانشگاه لندن«ايران و جهان عرب، به خاطر اسلام يا مصلحت سياسي» بود. او رابطه ايران را با همسايگان عربش به دوره هاي مختلف پيش و بعد از انقلاب تقسيم کرد. ابتدا از او مي پرسم در دوران پيش از انقلاب سياست محمدرضا شاه، دوستي و نزديکي با کشورهاي مدرن خاورميانه مانند مصر، اردن و ترکيه بود. شما در آن موقع عضو کادر ديپلماتيک بوديد. اين برداشت درستي است؟ دکتر علي گرانمايه: اگر به تجربه کاري خودم برگردم، جز کشورهاي ليبي و يمن جنوبي تقريبا همه کشورهاي عرب در پايان دوران رژيم گذشته با ايران روابط سياسي داشتند، آن دو هم داشتند علائمي نشان مي دادند که بدشان نمي آيد رابطه با تهران برقرار کنند. البته بعد از تغيير حکومت کشورهايي که بيشتر در خط غرب بودند و روابط بهتري با حکومت گذشته داشتند و مخصوصا در گروه ... که موافق آمريکا شناخته مي شدند، بيشتر مورد انتقاد حکومت جديد قرار گرفت. ش . ط : اينطور تصور مي شد که بعد از روي کار آمدن حکومت جمهوري اسلامي ايران رابطه اش با کشورهاي اسلامي خاورميانه به طرز قابل ملاحظه اي بهبود پيدا کند. ولي اين اتفاق نيفتاد. ممکن است بفرماييد چرا؟ دکتر علي گرانمايه: براي اينکه اين توهم براي حکومت اسلامي در آغاز کار پيش آمده بود که مي توانند نوعي از اسلام که خودشان به آن اعتقاد دارند و نوعي از حرکتهاي اسلامي را که طرفدار خودشان مي دانند بر کشورهاي اسلامي ديگر هم حاکم کنند و با عنوان کردن اينکه اسلام مرزي نمي شناسد و حکومتهاي منطقه ممکن است از طريق نهضتهاي اسلامي متمايل به ايران ساقط بشوند، يک تنش و برخوردي بين ايران و کشورهاي عرب منطقه ايجاد شد که متاسفانه همين سياست سبب شد که کشورهاي عرب در جنگ ايران و عراق جانب عراق را بگيرند. ش . ط : در مورد جزاير هم فرموديد. گفتيد سوريه که يکي از متحدان عمده ايران در بين کشورهاي عرب است، در مورد جزاير از ايران حمايت نکرد و دو رويي کرد در واقع. دکتر علي گرانمايه: در اين اجتماعاتي که از روساي کشورهاي عضو جامعه عرب است يا در شوراي وزيران جامعه عرب سوريه هميشه همان رايي را داده که ساير کشورها در مورد جزاير دادند و ايران را اشغالگر جزاير سه گانه تنب بزرگ و کوچک و ابوموسي شناختند. شايد آنها توجيهي دارند که دولت ايران را قانع مي کند و اگر دولت ايران قانع نبود، طبعا رابطه با سوريه اينقدر نزديک نبود.