غارت ميراث فرهنگي ايران: خلاءهاي قانوني و بي اطلاعي مسئولان، از ديد يک حقوقدان

بنا بر تازه ترين گزارش هاي خبرگزاري هاي داخلي ايران، غارت آثار باستاني در ايران همچنان ادامه دارد. با وجود اين که مسئولان و کارشناسان ميراث فرهنگي، به غارت اين آثار با ارزش در مناطقي چون جيرفت هشدار داده و رئيس جمهوري اسلامي نيز دستور صريح براي جلوگيري از غارت اين آثار داده است، کارشناسان معتقدند اقدامات سازمان ميراث فرهنگي براي حفاظت از آثار باستاني و عتيقه ايران در شهرستان هاي مختلف تاکنون موثر نبوده است. دکتر محمد علي دادخواه، حقوقدان در تهران، در مصاحبه با راديوفردا مي گويد که در بعضي مسائل با خلاء قانوني روبرو هستيم، اما برخي از مسئولين سازمان ميراث فرهنگي اطلاعات و توانايي هاي لازم براي اين کار را ندارند. امير مصدق کاتوزيان (راديوفردا): بنا بر تازه ترين گزارش هاي خبرگزاري هاي داخلي ايران، غارت آثار باستاني در ايران همچنان ادامه دارد. با وجود اين که مسئولان و کارشناسان ميراث فرهنگي، به غارت اين آثار با ارزش در مناطقي چون جيرفت هشدار داده و رئيس جمهوري اسلامي ايران نيز دستور صريح براي جلوگيري از غارت اين آثار داده است کارشناسان معتقدند اقدامات سازمان ميراث فرهنگي براي حفاظت از آثار باستاني و عتيقه ايران در شهرستان هاي مختلف تاکنون موثر نبوده است. دکتر محمد علي دادخواه حقوقدان در گفتگو با فرين عاصمي چنين اظهار نظر مي کند که در بعضي مسائل با خلاء قانوني روبرو هستيم اما برخي از مسئولين سازمان ميراث فرهنگي اطلاعات و توانايي هاي لازم براي اين کار را ندارند. محمد علي دادخواه (حقوقدان، تهران): با عنايت به اين که اصولا" پشتوانه جهاني ما هرگز نيروهاي نظامي نيست، بلکه بزرگترين وجهه مميزه ما در سراسر گيتي عبارت است از ميراث معرفتي و فرهنگي ما، رسالت همگي مسئولين است که در اين زمينه تدابير شايسته بينديشند. متاسفانه قانون مجازات ما به نحوي تنظيم شده که شکايت در اين موارد را تقريبا" در انحصار ميراث فرهنگي دانسته که اين بسيار غبن بزرگي محسوب مي شود. از سوي ديگر ما مي بينيم که بسياري از مسئولين دقيقا" وقوف کافي به قوانين و اصول و مواردي که بايد به آن توجه بکنند ندارند. غمگنانه بايد گفت در شرايطي که يونسکو اعلام کرده است تا بهمن ماه امسال حمايت جهاني خود را از ميدان نقش جهان به علت بناي بي قواره اي که ساخته شده است برخواهد داشت، رئيس انجمن شهر اصفهان اطلاعات بدوي، کوتاه و بديهي را نسبت به اين سازمان ميراث فرهنگي جهان که رسالتش حفظ و پايداري ميراث است ندارد و در نهايت عدم اطلاع اعلام مي کند ما اجازه دخالت بيگانگان يعني يونسکو را در امور خودمان نمي دهيم. پس ما مواجه مي شويم با افرادي که براي کاري که گمارده شده اند اطلاعات و توانايي هاي وافي را ندارند. همين عامل اين مي شود که غارت بي انتهاي عتيقه و ميراث فرهنگي از يک سو انجام مي شود و متاسفانه زمينه فرهنگي و ايجاد ايران دوستي، ايران خواهي، ايرانگرايي و مليت که در زمره هويت بلاترديد ما است، نيز به بوته فراموشي سپرده شود. فرين عاصمي (راديوفردا): آقاي دادخواه با توجه به اين که اخيرا" غارت ميراث فرهنگي خيلي زياد شده سازمان ميراث فرهنگي ايران براي پاسداري از اين اشياي عتيقه چه اقداماتي انجام داده ؟ محمد علي دادخواه : متاسفانه بايد بگوييم که ما يک موازنه منطقي بين اين دو نمي بينيم. يعني با اين که سازمان ميراث فرهنگي در زمره ادارات تابع دولت است مثلا" در نمونه هايي مي بينيم که حتي رئيس جمهوري هم اعتراض مي کند اما در عمل مي بينيم مثل اين که اين سازمان به تکاليف قانوني و رسالت خودش عمل نمي کند. البته در بعضي موارد ما با خلاء قانوني مواجهيم که اين هم در وظايف سازمان ميراث فرهنگي است که با تهيه قانون و ارائه آن به دولت و ارسال آن به مجلس از طريق دولت بتواند آن موارد به اصلاح فقدان را مرتفع بکند که متاسفانه در اين زمينه هم اقدام کافي به چشم نمي خورد. ف.ع. : آيا پيگرد قانوني براي متخلفان وجود دارد؟ يعني اگر متخلفي مشخص شود دادگاه ويژه اي هست که در آن محاکمه شود؟ محمد علي دادخواه : نه دادگاه ويژه نداريم ولي در قانون مجازات ما اين مورد پيش بيني شده است. اشکال اين کار اين است که شاکي را تقريبا" منحصر کرده اند به ميراث فرهنگي که اين مورد بايد تقليل داده شود و کليه افراد بايد بتوانند از ميراثي که متعلق به بشريت است دفاع کنند. حتما" اين تقليل بايد در قانون ايجاد بشود.