لزوم انجام معامله پاياپاي آمريکا با جمهوري اسلامي بر سر برنامه هسته‌اي براي جلوگيري از يک حمله نظامي، از ديد معاون پيشين وزارت امور خارجه آمريکا

اختلاف نظر در ميان سياستمداران و دولتمردان آمريکا در مورد ايران بيش از هميشه پررنگ تر شده است. جناح موسوم به بازها Hawks و جنگجويان، طرفدار اين است که با تمام امکانات موجود، بايد جمهوري اسلامي را وادار به دست برداشتن از برنامه هسته اي کرد و در اين راه، احتمال يک حمله نظامي به ايران را نيز منتفي نمي داند. در مقابل، جناح ديگري مي گويد بايد هر چه زودتر ميان ايران و آمريکا گفتگو و مذاکره را آغاز کرد تا از يک فاجعه انساني جلوگيري شود. اين جناح معتقد است مي توان از طريق مذاکره براي جمهوري اسلامي استدلال کرد که برنامه هسته اي اش نه تنها امنيتي براي ايران ايجاد نمي کند، بلکه اين برنامه، ثبات همه کشورهاي خاورميانه از جمله خود ايران را به خطر مي اندازد. رابرت هانتر، معاون وزارت امور خارجه آمريکا در زمان رياست جمهوري جيمي کارتر و نماينده پيشين آمريکا در ناتو سازمان پيمان آتلانتيک شمالي در زمان رياست جمهوري بيل کلينتون، در مصاحبه با راديوفردا مي گويد که بايد در گفتگوهاي نزديک با ايران روشن کنيم که اين کشور نمي تواند سلاح هسته اي داشته باشد و نيز اينکه آمريکا از حمله نظامي به ايران بهره اي نخواهد برد، و اينکه آمريکا نمي خواهد رژيم ايران را به زور عوض کند، اينکه ما نمي خواهيم ايران در انزوا قرار داشته باشد و دوست داريم ايران به جامعه جهاني بپيوندد. وي مي گويد: بايد يک معامله پاياپاي انجام دهيم. بايد طرف هاي مربوطه براي امنيت و آينده پر رونق و شکوفا منطقه کار مشترک کنند. اين کار هم تلاش غرب و هم تلاش ايران را طلب مي کند. فاطمه امان (راديوفردا): اختلاف نظر در ميان سياستمداران و دولتمردان آمريکا در مورد ايران بيش از هميشه پررنگ تر شده است. جناح موسوم به بازها Hawks و جنگجويان، طرفدار اين است که با تمام امکانات موجود، بايد ايران را وادار به دست برداشتن از برنامه هسته ايش کرد و در اين راه، احتمال يک حمله نظامي به ايران را نيز منتفي نمي داند. در مقابل، جناح ديگري مي گويد بايد هر چه زودتر ميان ايران و آمريکا گفتگو و مذاکره را آغاز کرد تا از يک فاجعه انساني جلوگيري شود. اين جناح معتقد است مي توان از طريق مذاکره براي ايران استدلال کرد که برنامه هسته ايش نه تنها امنيتي براي ايران ايجاد نمي کند، بلکه اين برنامه، ثبات همه کشورهاي خاورميانه از جمله خود ايران را به خطر مي اندازد. بسياري از دولتمردان آمريکايي در زمان رياست جمهوري بيل کلينتون نيز طرفدار همين طرز فکر هستند. از جمله اين سياستمداران، رابرت هانتر است. رابرت هانتر معاون وزارت امور خارجه آمريکا در زمان رياست جمهوري پرزيدنت جيمي کارتر و نماينده پيشين آمريکا در ناتو سازمان پيمان آتلانتيک شمالي در زمان رياست جمهوري بيل کلينتون بود. آقاي هانتر پژوهشگر فعلي موسسه رند است. از آقاي هانتر مي پرسيم: شما با تبديل ايران به يک قدرت هسته اي مخالفيد، اما در عين حال با حمله نظامي آمريکا به ايران هم مخالفيد. ممکن است راه حل خود را شرح دهيد؟ رابرت هانتر (معاون وزارت امور خارجه آمريکا در زمان رياست جمهوري جيمي کارتر): به نظر من دو مساله مهم است: يکي اينکه ايران نبايد سلاح هسته اي داشته باشد. سلاح هسته اي ايران، ثبات منطقه را به خطر مي اندازد و بر ضد منافع همه کشورهاي خاورميانه از جمله خود ايران است. دوم اينکه به نظر من ما بايد راهي بيابيم که بدون استفاده از نيروي نظامي عليه ايران، اين کشور را متقاعد کنيم از سلاح هسته اي چشم پوشي کند. حمله نظامي به ايران، نه تنها جان انسانهاي زيادي را خواهد گرفت، بلکه مسايل بيشتري، هم براي ما و هم براي بقيه ايجاد خواهد کرد. با اينحال به نظر من، ما بايد در گفتگوهاي نزديک با ايران روشن کنيم که اين کشور نمي تواند سلاح هسته اي داشته باشد و نيز اينکه ايالات متحده آمريکا از حمله نظامي به ايران بهره اي نخواهد برد، که آمريکا نمي خواهد رژيم ايران را به زور عوض کند، اينکه ما نمي خواهيم ايران در انزوا قرار داشته باشد و دوست داريم ايران به جامعه جهاني بپيوندد. بايد يک معامله پاياپاي انجام دهيم. بايد طرف هاي مربوطه براي امنيت و آينده پر رونق و شکوفا منطقه کار مشترک کنند. اين کار هم تلاش غرب و هم تلاش ايران را طلب مي کند. ف.ا.: آقاي هانتر احساس مي شود، هر زماني که جمهوري اسلامي مايل به همکاري و مذاکره با آمريکا بوده، مانع ها از سوي دولت آمريکا بيشتر شده و اشکال تراشي ها بيشتر شده. رابرت هانتر: به نظر من جنگ لفظي ميان دو طرف بايد پايان يابد. در غرب و به ويژه ايالات متحده آمريکا، ما بايد به صحبت در مورد تغييرات فوري در ايران پايان دهيم. اصطلاحاتي مانند محور شرارت به درد هيچ کس نمي خورد و به نظر من بايد کاملا مشخص کنيم که اگر ايران آماده است مانند يک کشور مثبت و جاافتاده در جهان رفتار کند، ما هم به آن واکنش مثبت نشان خواهيم داد. در مورد ايران هم به نظر من آنها بايد کاملا روشن و ثابت کنند که جاه طلبي دستيابي به سلاح هسته اي را ندارند و در اين مسير گام برنمي دارند. ايران بايد ثابت کند که مي خواهد با همسايگان خود در صلح زندگي کند. به نظر من لفاظي هاي ايراني ها هم هيچ کمکي به صلح منطقه و به آرمان ايراني ها نکرده است. آنچه من مشتاق آن هستم اين است که آمريکا، ايران و اروپا مذاکرات مستقيم خود را در باره همه موارد اختلاف و همه مسائل مشترک خود آغاز کنند. اينکار را ما با کشورهاي ديگر هم از جمله چين کمونيست، شوروي سابق و ليبي انجام داده ايم و وقت آن رسيده که با ايران نيز اينچنين گفتگوهايي داشته باشيم. ف.ا.: دکتر هانتر بعضي از کارشناسان در مورد ايرادهايي که به برنامه هسته اي ايران گرفته مي شود مي گويند، کمک هاي تکنيکي در مورد ايمني نيروگاه هاي هسته ي، چه ربطي به برنامه هسته اي و به اصطلاح ساخت سلاح هسته اي يک کشور دارد. رابرت هانتر: در عرض 50 تا 60 سال گذشته ما با انرژي هسته اي زندگي کرده ايم و در اين مدت چند چيز را ياد گرفته ايم: اينکه طراحي رآکتورهاي مطمئن، کاملا عملي است و ديگر اينکه راه هايي وجود دارد که بتوان اطمينان حاصل کرد که از سوخت يک رآکتورهسته اي، براي توليد سلاح هسته اي استفاده نشود. اما سوم اينکه هر رآکتور هسته اي مي تواند سوختي توليد کند که اگر در دست افراد ناباب قرار گيرد، مي توان از آن براي توليد سلاح هسته اي استفاده کرد. در اين مورد مي توان به توافق رسيد، هم با ايران و هم با کشورهاي ديگر. من معتقدم ما بايد گفتگو با ايران را بسيار بيش از اين حرفها گسترش دهيم. بدين معني که به ايران از جانب امنيتش و پذيرفته شدن از سوي جامعه جهاني اطمينان دهيم. اما آمريکا و کشورهاي ديگر هم بايد مطمئن شوند که ايران از تروريسم حمايت نخواهد کرد و در مورد همسايگانش نقش سازنده اي خواهد داشت. امکان مذاکره در مورد اين مسائل وجود دارد، ممکن هم هست توافقي حاصل شود. اما هيچ کدام از طرف هاي درگير نمي توانند بدون تغيير رفتار و صحبتهاي خود و بدون گفتگوي منطقي و صادقانه، در مورد اين مساله مطمئن شوند. ف.ا.: کارشناسان مي گويند آمريکا در يک حمله نظامي به ايران، توان پيروزي را دارد. اما به نظر شما چه تفاوتي ميان حمله به عراق و يک حمله احتمالي به ايران وجود دارد؟ رابرت هانتر: به نظر من نه ايران و نه آمريکا يا هيچ کشور ديگري، از يک جنگ نفعي نخواهد برد. نگراني من اين است که هر دو طرف در مسيري قدم برداشته باشند که به جنگ ختم شود و به تراژدي غم انگيزي بينجامد. به نظر من آمريکا بخوبي از پس يک جنگ عليه ايران برخواهد آمد. اما مي دانم که ايران با تمام قوا از يکپارچگي خود دفاع خواهد کرد، بسيار بيش از آنچه ما در عراق شاهد آن بوديم. يک حمله نظامي به ايران، يک تراژدي غم انگيز خواهد بود. جنگ با ايران نسلها امنيت را براي آمريکايي ها به خطر خواهد انداخت و براي ايراني ها هم نابودي کشورشان را به ارمغان خواهد آورد. دولتمردان دو کشور و کشورهاي ديگر موظفند بر سر ميز گفتگو بنشينند و راه حلي بيابند. من گمان نمي کنم جنگ و مناقشه اجتناب ناپذير است، اما لازم است که آدم هاي جدي از هر دو طرف، لحن حرف زدن خود و رفتار خود را عوض کنند، سر ميز مذاکره بنشينند و ببينند آيا مي توانند مشکلات خود را حل کنند يا نه. از اين تراژدي احتمالي، هيچکس بهره نخواهد برد. ف.ا.: دکتر هانتر همانطور که مي دانيد بسياري از دولتمردان دولت جرج بوش، با اين نظر شما موافق نيستند، آيا جاي اميدي مي بينيد که ديدگاه شما، طرفداري بيابد؟ رابرت هانتر: من تنها مي توانم بگويم اگر انسانها ي خردمند چه در ايران و چه در آمريکا، ضرورت پيشگيري از برخورد را درک کنند و براي حل اختلاف ها و يافتن يک راه حل مشترک تلاش کنند، به نظر من عملي ست. براي اين کار، هم آمريکا بايد به جنگ لفظي خود پايان دهد و هم ايران. حل اين مشکل عملي نيست مگر اينکه ايراني ها در مورد اظهار نظر هاي خود محتاط تر شوند و به سمت آمريکايي ها دست دراز کنند و کمک کنند که آمريکا نيز دست خود را به سوي ايران دراز کند.