رآکتور آب سنگين اراک به مرحله تکميل نزديک مي شود: بررسي تفاوت نيروگاه‌هاي هسته‌اي آب سبک و سنگين

در اوايل سال جاري خورشيدي، جمهوري اسلامي اعلام کرد که کار ساختن نيروگاه هسته اي آب سنگين را به پايان رسانده و در نظر دارد يک رآکتور آب سنگين 40 مگاواتي هم در کنار آن بسازد. اما اصولا رآکتور آب سبک و آب سنگين چه فرقي دارند؟ در رآکتور آب سنگين، اورانيوم طبيعي يا اورانيوم 0.7 در صد به عنوان سوخت استفاده مي شود، اما در رآکتور آب سبک، چون آب معمولي بخشي از نوترون هاي اتم را جذب مي کند، اين رآکتور به سوخت غني شده هسته اي نيز نياز دارد. زباله سوخت هسته اي نيروگاه آب سنگين، حاوي پلوتونيومي است که در صورت جدا شدن از زباله هسته اي، مي توان از آن براي توليد بمب استفاده کرد. کشورهاي غربي حاضر هستند اورانيوم غني شده براي يک رآکتور آب سبک در اختيار ايران قرار دهند، وعلت آن است که به راحتي مي توان رد سوخت هسته اي مورد نياز جمهوري اسلامي را دنبال کرد و بر فعاليت هاي هسته اي اين کشور نظارت داشت. تارا عاطفي (راديوفردا): در اوايل سال جاري خورشيدي، جمهوري اسلامي اعلام کرد که کار ساختن نيروگاه هسته اي آب سنگين را به پايان رسانده و در نظر دارد يک رآکتور آب سنگين 40 مگاواتي هم در کنار آن بسازد. ايران مي گويد به اين رآکتور هسته اي، براي توليد راديو ايزوتوپ هايي که مصرف پزشکي دارند، نياز دارد و کشورهاي غربي نگران توليد مواد اصلي بمب هسته اي از اين نيروگاه هستند. ايران روز سه شنبه اعلام کرد رآکتور آب سنگين و تجهيزات اراک، به مرحله تکميل نزديک مي شود، همان رآکتوري که اروپايي ها در تلاش متقاعد کردن ايران براي چشم پوشي از آن هستند. اصولا رآکتور آب سبک و آب سنگين چه فرقي دارند؟ فاطمه امان (راديوفردا): در سال 1994 در دوران رياست جمهوري بيل کلينتون، کره شمالي موافقت کرد تا سال 2003، به شرطي که آمريکا، کره جنوبي و ژاپن، دو رآکتور آب سبک به اين کشور بدهند، رآکتور آب سنگين خود را تعطيل کند. نمونه رآکتور آب سبک پيشنهادي به کره شمالي، از همان نمونه اي است که در ايالات متحده آمريکا، براي توليد الکتريسيته استفاده مي شود. کار واگذاري رآکتور آب سبک به کره شمالي، با روي کار آمدن دولت جرج بوش و بحران برنامه هسته اي کره شمالي انجام نشد. در رآکتورهاي هسته اي، هم براي خنک کردن ژنراتور برق ، هم براي مهار کردن گرماي حاصل از توربين ها و هم براي گردانگر رآکتورها، از آب استفاده مي شود. در رآکتورهاي آب سبک، از آب معمولي يا آب سبک استفاده مي شود و در رآکتور آب سنگين، از آب سنگين. آب سنگين يا دويتريوم، از نظر شيميايي همان آب معمولي ست، اما اتم هيدروژن آن، يک نوترون بيشتر دارد و همين نوترون اضافي، آب را تا 10 درصد سنگين تر از آب معمولي مي کند. اما ببينيم در عملکرد رآکتورها، اين دو نمونه آب چه تفاوتي ايجاد مي کند؟ در رآکتور آب سنگين، اورانيوم طبيعي يا اورانيوم 0.7 در صد به عنوان سوخت استفاده مي شود، اما در رآکتور آب سبک، چون آب معمولي بخشي از نوترون هاي اتم را جذب مي کند، اين رآکتور به سوخت غني شده هسته اي نيز نياز دارد. اما سوالي که در اينجا مطرح مي شود اين است که چرا کشورهاي غربي، با آنکه ايران با رآکتور آب سبک، به اورانيوم غني شده نياز خواهد داشت، در صدد متقاعد کردن ايران براي ايجاد رآکتور آب سبک هستند؟ علت اين است که زباله سوخت هسته اي نيروگاه آب سنگين، حاوي پلوتونيومي ست که در صورت جدا شدن از زباله هسته اي، مي توان از آن براي توليد بمب استفاده کرد. به گفته يک کارشناس غربي، رآکتور 40 مگاواتي ايران قادر خواهد بود سالانه سوخت يک بمب هسته اي را فراهم کند. براي ساختن يک بمب هسته اي چقدر مواد اصلي نياز است؟ در حدود چهار کيلوگرم پلوتونيوم 239 و يا در حدود 16 کيلوگرم اورانيوم 235. چرا کشورهاي غربي حاضر هستند حتي اورانيوم غني شده براي يک رآکتور آب سبک در اختيار ايران قرار دهند؟ علت اين است که به راحتي مي توان رد سوخت هسته اي مورد نياز جمهوري اسلامي را دنبال کرد و بر فعاليت هاي هسته اي اين کشور نظارت داشت. از اين رو يک رآکتور آب سبک ايران به دغدغه و نگراني دستيابي ايران به بمب اتمي پايان خواهد داد. سازمان بين المللي انرژي هسته اي هم در چنان حالتي، بر فعاليت نيروگاه اتمي نظارت خواهد داشت.