عملیات کندور و محاکمه اگوستو پینوشه: اطلاعات تازه درباره کشتار زندانیان چپگرای آمریکای لاتین پس از سی سال فاش می شود

بعد از گذشت سي سال از حکومتهاي نظامي در کشورهاي آمريکاي لاتين، اين روزها خبرهاي بسياري از محاکمه نظاميان آن سالها منتشر مي شود. در ميان تمامي مسائل حل نشده روزهاي سياه حکومتهاي نظامي در آمريکاي لاتين، عمليات معروف به کندور از شومترين آنها خوانده شده است. حداقل شش کشور آمريکاي لاتين با پيوستن به ائتلافي ضد کمونيستي براي حذف اپوزيسيون چپگرا و کشتن مخالفانشان در اين عمليات شرکت داشتند. اکنون آگوستو پينوشه ديکتاتور پيشين شيلي و دو تن از رهبران تحت فشار قضاتي قرار گرفته اند تا همه چيز را فاش کنند. بنا بر مدارکي که در پاراگوئه کشف شد نقشه اين عمليات در 25 نوامبر سال 1975 در يک نشست محرمانه نظامي در شيلي قطعي شد. در آن جلسه نمايندگان پنج کشور برزيل، آرژانتين، بوليوي، پاراگوئه و اروگوئه حضور داشتند. کیوان حسینی (رادیو فردا): در ميان تمامي مسائل حل ناشده روزهاي سياه حکومتهاي نظامي در آمريکاي لاتين ، عمليت معروف « کندور» از شوم ترين ها خوانده شده است. حداقل شش کشور آمريکاي لاتين ، با پيوستن به ائتلافي ضد کمونيستي ، براي حذف اپوزسيون چپ گرا و کشتن مخالفانشان در اين عمليات اقدماتي انجام دادند . اکنون بعد از گذشت سالها ، تاريخ به سي سال پيش بازگشته تا يکي از اين توطئه ها را از تاريکي بيرون بکشد. آگوستو پينوشه ، رئيس جمهوري سابق شيلي و دو تن ديگر از رهبران ، هم اکنون زير فشار قضاتي هستند که مي خواهند همه چيز را درباره آن سالها بدانند. عمليات « کوندور » ، تا بازگشت دوباره دموکراسي به آمريکاي جنوبي همواره با هاله اي از رمز و رازهاي ناگشوده همراه بود . بنا به مدارکي که بعدها در پاراگوئه کشف شد ، نقشه اين عمليات در بيست و پنجم نوامبر سال 1975 ، چهارم آذر ماه سال 1354 ، در يک نشست محرمانه نظامي در جشن تولد پينوشه ، در ميان نظاميان قطعي شد . در آن جلسه نمايندگان پنج کشور آرژانتين ، برزيل ، بوليوي ، پاراگوئه و اروگوئه نيز حضور داشته اند . در اين جلسه مقرر شد نظاميان اين شش کشور ، با همکاري و فرستادن نيرو به کشورهاي همديگر ، مخالفان سياسي را تعقيب کنند و آنها را به قتل برسانند . مرکز مشترک اطلاعات براي اين همکاري نيز در دفتر اصلي پليس مخفي شيلي در سانتياگو قرار گرفت . در نتيجه اين همکاري ، بسياري از مخالفان سياسي و چپ گرايان انقلابي منطقه زير فشار قرار گرفتند ، کشته شدند و آنها که از اين توطئه جان سالم بدر برند ، تبعيد نانوشته و جلاي وطن را بر مرگ ترجيح دادند. اما اين پيمان فراملي ، مرزهاي جغرافيايي آمريکاي جنوبي را نيز درنورديد . تا آنجا که برخي عوامل عمليات «کوندور » متهمند مخالفان را در کشورهايي چون ايتاليا و ايالات متحده آمريکا به قتل رسانده اند . نخستين قتل رده بالاي اين عمليات ، ترور اورلاندو له تلير ، وزير امور خارجه سابق شيلي در سال 1976 بود . وي عضو کابينه دولت سوسياليست سالوادور آلنده بود و سه سال بعد از سرنگوني آلنده در کودتاي پينوشه ، در حادثه انفجار اتومبيلش کشته شد شد . مانوئل کنترراس ، رئيس وقت پليس مخفي شيلي در سال 1993 ، به جرم دست داشتن در اين قتل به هفت سال زندان محکوم شد . وي امسال هم بار ديگر به دست داشتن در قتلي ديگر متهم شده است. کنترراس ، مستقيما پينوشه را مسوول اين جنايات اعلام کرده است. اما ديکتاتور سابق شيلي همه اين اتهامات را رد کرده و در پاسخ به قضات شيلي مدعي شد که از عمليات « کندور » هيچ نمي داند . عمليات « کندور » که شايد هيچ گاه زواياي پنهانش به شکل کامل روشن نشود ، نخستين بار و بر حسب اتفاق در دسامبر سال 1992 در پاراگوئه کشف شد . زماني که يک قاضي محلي براي يافتن مدارکي درباره يک سياستمدار زنداني به اداره پلس مراجعه کرد و در جستجوهايش ناگهان با آرشيو مجموعه اي از قتل و ترور مخالفان رو به رو شد .اين مدارک نشان مي دادند که هزاران شهروند شش کشور آمريکاي جنوبي ، توسط حکومتهاي نظامي وقت ربوده شده و به قتل رسيده اند . در ميان رهبران نظامي آن سالها ، ژنرال آلفردو استروسنر ، حاکم نظامي پاراگوئه ، به دليل دست داشتن در اين عمليات محاکمه شد ، هر چند که همتاي برزيلي اش ، از پيگرد قانوني در امان ماند . در آرژانتين ، ژنرال خورخه رافائل ويدلا ، حاکم نظامي سالهاي 1976 تا 1981 نيز هم اکنون در بازداشت خانگي به سر مي برد . آگوستو پينوشه ، ديکتاتور نظامي شيلي نيز که در ايران به عنوان نمادي از ديکتاوري سياسي شناخته مي شود ، اين روزها با قضات شيلي سر و کار دارد . آنچه تا امروز پينوشه را از برخورد خشن مخالفان در امان داشته تنها سالخوردگي اين ژنرال پير ارتش است.