(rm) صدا |
شيرين فاميلي (راديو فردا): مجله جينز اينتليجنس ري وي يو Jane's Intelligence Review در شماره امروز خود مقاله اي دارد درباره راههايي كه ايران مي تواند براي بدست آوردن پلوتونيوم دنبال كند. نويسندگان اين مقاله مي نويسند چنانچه ايران تمام مسير توليد و توسعه پلوتونيوم را طي كند، آنوقت معلوم مي شود قصدش از توسعه تاسيسات هسته اي صلح آميز نيست. راديوفردا درباره مسائل مطرح در اين مقاله با كريس آرن، سردبير نشريه جينز اينتليجنس ري ويي يو گفتگو كرده است.
شهران طبري (راديو فردا): مقاله مفصل جينز درباره ايران با جزئيات از امكانات ايران براي بهره برداري از پلوتونيوم و همچنين سابقه تاريخي فعاليت ايران در اين زمينه كمكهايي كه از خارج مي تواند بگيرد و نقشي كه سازمانهاي بين المللي چون آژانس بين المللي انرژي اتمي گزارش مي دهد.
پيش از هر چيز جينز در اين مقاله مي نويسد ظرف چند سال آينده احتمالا ايران مي تواند بهره برداري از نيروگاه بوشهر را آغاز كند و اگر تصميم بگيرد از رعايت مقررات پيمان منع گسترش سلاحهاي هسته اي سرباز بزند و يا قراردادي را كه با روسيه براي بازگرداندن سوخت مورد استفاده در بوشهر دارد مراعات نكند، مي تواند سالانه دهها سلاح اتمي با پلوتونيومي كه بدست مي آورد تهيه كند.
اين موضوع را با كريس آرن، سردبير نشريه Jane's Intelligence Review در ميان مي گذارم و مي پرسم ايران با وجودي كه عضو پيمان منع ازدياد سلاحهاي اتمي بود، هجده سال از رعايت مقررات آن سرباز زد. حال چه تضميني وجود دارد كه باز هم اين كار را نكند و اصلا چه تضميني وجود دارد كه كلا از اين پيمان خارج نشود.
كريس آرن: مسائلي كه در اين مقاله مطرح شده كه به خصوص درباره امكانات ايران درباره بهره برداري از پلوتونيم است، مي گويد چنانچه ايران تمام مسير تجزيه پلوتونيوم و اورانيوم غني شده را از طريق تاسيسات غير نظاميش طي كند، آنوقت معلوم مي شود كه قصدش از گسترش تاسيسات هسته اي، تنها غير نظامي نيست. كاري كه مي شود كرد، فعلا اين است كه سازمان بين المللي انرژي اتمي بايد به طور مرتب جريان تجزيه و بهره برداري از پلوتونيوم و دستگاههاي مربوط به آن را بازديد كند تا اطمينان يابد اورانيوم غني شده در اين دستگاهها توليد نمي شود. اين كار را همچنين مي شود تا اندازه اي با استفاده از ماهواره انجام داد. آنچه كه مقاله جينز نشان داده، اولا امكانات و بالقوگيهاي ايران است و ثانيا اين كه جامعه بين المللي از چه مسائلي بايد نگران باشد.
ش. ط.: به آقاي آرن مي گويم به سئوال من جواب نداديد. پرسيدم چه تضميني وجود دارد كه ايران برنامه توطئه تسليحات هسته اي را دنبال نكند و درواقع راههاي جلوگيري از آن را چه مي بينيد؟
كريس آرن: خب راههاي جلوگيري درواقع از طريق بازرسي و محدود كردن قابليتهاي ايران با عقد قراردادهاي مربوط است و اگر اينها كارگر نبود، با توسل به فشار. اما تضميني وجود ندارد، چون دشوار مي توان بين برنامه هسته اي صلح آميز و نظامي تفاوت گذاشت. تنها راهي كه وجود دارد اين است كه با يك ارزيابي همه جانبه فقط به نيت يك كشور پي برد. اين موضوعي است كه به وضوح ايالات متحده آمريكا و كشورهاي ديگر با توجه به سابقه ايران از آن ابراز نگراني مي كنند. ايران براي اولين بار در اكتبر 2003 يعني چند ماه پيش اذعان كرد كه پلوتونيوم غني شده را فراهم كرده است، در حالي كه آن را بين سالهاي 1988 تا 1992 تهيه كرده بود، بدون آنكه گزارش دهد. حال اگرچه اذعان به آن در ماه اكتبر گذشته قدم مثبتي بود، اما ما نمي توانيم بگوييم اين به آن معنا است كه ايران ديگر نيات توسعه سلاحهاي هسته اي ندارد.
ش.ط.: از كريس آرن مي پرسم مقاله جيز مي گويد ايران تا شش هفت سال ديگر مي تواند تاسيسات كوچكتر از بوشهر و حتي تاسيساتي مخفي بسازد، مانند راكتور 40 مگاواتي آب سنگين اراك، كه همان برنامه تجزيه پلوتونيوم را انجام مي دهد. امكان استفاده از اين تاسيسات كوچكتر براي تهيه سلاحهاي هسته اي چيست؟
كريس آرن: موضوعي كه در اين مورد مطرح است، اين است كه اين تاسيسات چه مقدار پلوتونيم لازم براي ساختن سلاحهاي هسته اي مي توانند توليد كنند. اطلاعات كنوني از قابليت اين تاسيسات نشان مي دهد كه نمي توانند پلوتونيم كافي را براي دنبال كردن يك برنامه جدي تسليحاتي بدست آورند، اما مي توانند در آنجا تجربه هاي لازم را كسب كنند و آزمايشهاي زيادي را كه براي توليد سلاحهاي هسته اي لازم است، انجام دهند. مجله جينز اينتليجنس ري وي يو Jane's Intelligence Review در شماره امروز خود مقاله اي دارد درباره راههايي كه جمهوري اسلامي مي تواند براي بدست آوردن پلوتونيوم دنبال كند. كريس آرن، سردبير نشريه جينز اينتليجنس ري ويي يو در مصاحبه با راديوفردا مي گويد چنانچه جمهوري اسلامي تمام مسير تجزيه پلوتونيوم و اورانيوم غني شده را از طريق تاسيسات غير نظاميش طي كند، آنوقت معلوم مي شود كه قصدش از گسترش تاسيسات هسته اي، تنها غير نظامي نيست. وي مي گويد از طريق بازرسي و محدود كردن قابليتهاي ايران با عقد قراردادهاي مربوط مي توان از اين اقدام ايران جلوگيري كرد اما اينها كارگر نبود، با توسل به فشار. وي مي گويد اما تضميني وجود ندارد، چون دشوار مي توان بين برنامه هسته اي صلح آميز و نظامي تفاوت گذاشت. وي مي گويد اطلاعات كنوني از قابليت تاسيسات كوچكتر جمهوري اسلامي، نظير تاسيسات آب سنگين اراك نشان مي دهد كه نمي توانند پلوتونيوم كافي را براي دنبال كردن يك برنامه جدي تسليحاتي بدست آورند، اما مي توانند در آنجا تجربه هاي لازم را كسب كنند و آزمايشهاي زيادي را كه براي توليد سلاحهاي هسته اي لازم است، انجام دهند.
