ميزان موفقيت جمهوري اسلامي در نهادينه کردن ارزش‌هاي انقلابي، از ديد يک روزنامه نگار

مينا بهارمست (راديوفردا): 25 سال پيش که حاکميت جمهوري اسلامي در ايران برقرار شد، هدف خود را استقرار نظامي با تفسير تازه از اسلام و کاربرد آن در سياست و جامعه اعلام کرد. اما شمار زيادي از تحليلگران معتقدند که حاکميت جمهوري اسلامي ايران، موفقيتي در نهادينه کردن ارزش هاي انقلابي خود در سطح جامعه نداشته است. فرج سرکوهي، روزنامه نگار و سردبير ماهنامه توقيف شده آدينه، که چند سالي است در آلمان سکونت دارد، در گفتگو با نيما تمدن از راديوفردا، روند تغيير چهره فرهنگي جامعه ايران را به سه مرحله تقسيم مي کند: فرج سرکوهي (روزنامه نگار و سردبير ماهنامه توقيف شده آدينه): در بعد اول، انقلاب اسلامي با خود يک سري ارزش هايي را آورد و در واقع زمينه ساز اين شد که ارزش هايي در جامعه مطرح بشود. که در آن زمان، يعني در سال هاي انقلاب، مبارزه با استکبار جهاني، که مذهبي ها مي گفتند، و مبارزه با امپرياليست، حمايت از مستضعفان، که مذهبي ها مي گفتند، يا حمايت از رنجبران و کارگران، ارزش هاي بسيار مهمي بود که در زمينه فلسفه سياسي مطرح شد. مذهبي ها با خودشان، در زمينه اخلاقي در آن زمان ارزش هايي مثل ساده پوشي، که البته کثيف بودن هم برداشت مي شد، و تقسيم فقر به عنوان عدالت در جامعه مطرح کردند و ارزش هايي از قبيل اينکه مثلا ثروتمندها بد هستند، فقرا خوب هستند. در مبارزه با فرهنگ غربي، ارزش هايي که از غرب در صد سال گذشته آمده بود در زمينه هاي مختلف. و در زمينه هنري و فرهنگي، احياي سنت هاي اسلامي و مخالفت با دستاوردهاي مدرنيته، و حتي اين در زمينه هايي مثل ورزش هم بود، مثلا حمايت از کشتي و تيراندازي، و مخالفت با فوتبال. که کشتي و تيراندازي سنتي تلقي مي شدند، و فوتبال مثلا مدرن. اين ارزش هايي بود که با انقلاب، جمهوري اسلامي با خود آورد. دوره بعدي در واقع، نسل جوان که آمد با خود ارزش هاي جديدي آورد. که اين ارزش ها بيش از هر چيز ابتدا نوعي نهيليسم بود، يعني بي باوري به هر نوع انديشه سياسي يا هر نوع انديشه بزرگ و يا فراروايت ها که حاصل شکست حکومت از يک طرف بود در تحقق ارزش هاي انقلاب، و حاصل شکست گروه هاي مجاهدين و چپ ها و ليبرال ها از طرف ديگر. بعد هم گرايش شديد به فرهنگ غرب. يعني آنچه که در جامعه ما مطرح است، يک آرزومندي بسيار شديد هست براي تحقق فرهنگ غربي. اما آنچه که در بطن جامعه رخ داد، تراژدي بزرگتري است، يعني آن شور و شوق انقلاب که مردم را کشاند به صحنه و ارزش ها را در آنها تحقق داد، در اين 25 ساله تبديل شد به حاکميت ارزش هاي دلالي که از اقتصاد سايه در مي آيد. يعني در جامعه ما، متاسفانه، الان در سطح عموم تقلب و ريا و دورويي و دزدي و فساد اداري و غيره، زرنگي تلقي مي شود. نيما تمدن (راديوفردا): آقاي سرکوهي، در اين روندي که اشاره کرديد، فکر مي کنيد تا چه حد با اصرار و پافشاري و اهتمام نسل جواني صورت گرفته که حتي بعضا شايد از دوران جنگ و انقلاب هم خاطره دقيقي نداشته باشند؟ فرج سرکوهي: حکومت در دوره کنوني هنوز سعي مي کند تا ارزش هاي دوره انقلاب را تبليغ بکند. اگر به سخنراني هاي رسمي توجه بکنيد، مدام از مبارزه با استکبار، حمايت از مستضعفين، و عليه ثروت وثروت اندوزي و عليه غرب صحبت مي شود. اما نسل جوان ما در دوره جهاني شدن بزرگ شدند. زندگي کردن در عصر جهاني شدن، انقلاب ارتباطات، اينترنت و برنامه هاي ماهواره از از يک طرف، و فشار روزافزون حکومت بر جوان ها و اينکه نمي گذارد زندگي عادي داشته باشند و از نظر اخلاقي و مذهبي در زندگي خصوصي شان دخالت مي کند، و نفرت جوان ها از دخالت حکومت در زندگي داخلي خود از طرف ديگر، سبب شده که جوانان ما به سوي فرهنگ غرب بيايند. بنابراين من فکر مي کنم که حکومت در اين موضوع، يعني در دگرگوني ارزش ها موثر بوده، اما به شکل منفي، يعني با فشارهايي که آورده به مردم و بعد در توجيه اين فشارها ارزش هاي خود را مطرح کرده، زمينه را ايجاد کرد که مردم اين ارزش ها را نقد بکنند و رد بکنند. اما آن عامل اصلي در واقع نياز جوانان جامعه ما هست به زيستن مانند يک انسان و اطلاع آنها از جهان، که مي دانند که ساختارهاي اجتماعي سياسي وجود دارد که آدمي مي تواند در آن مثل انسان و با آزادي هاي انساني زندگي بکند. 25 سال پيش که حاکميت جمهوري اسلامي در ايران برقرار شد، هدف خود را استقرار نظامي با تفسير تازه از اسلام و کاربرد آن در سياست و جامعه اعلام کرد. شمار زيادي از تحليلگران معتقدند که جمهوري اسلامي موفقيتي در نهادينه کردن ارزش هاي انقلابي خود در سطح جامعه نداشته است. فرج سرکوهي، روزنامه نگار و سردبير ماهنامه توقيف شده آدينه، که چند سالي است در آلمان سکونت دارد، در مصاحبه با راديوفردا مي گويد که انقلاب اسلامي با خود يک سري ارزش هايي را آورد و در واقع زمينه ساز اين شد که ارزش هايي در جامعه مطرح بشود. وي مي افزايد که وقتي نسل جوان آمد، با خود ارزش هاي جديدي آورد، که بيش از هر چيز ابتدا نوعي نهيليسم و بي باوري به هر نوع انديشه سياسي يا هر نوع انديشه بزرگ بود. آقاي سرکوهي مي گويد که آن شور و شوق انقلاب که مردم را به صحنه کشاند و ارزش ها را در آنها تحقق داد، در اين 25 ساله تبديل شد به حاکميت ارزش هاي دلالي که از اقتصاد سايه در مي آيد.