لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۲۰:۲۴

ضعف بيشتر اقتصاد ايران در مقايسه با پيش از انقلاب 57، از ديد يک کارشناس


(rm) صدا |
بهمن باستاني (راديوفردا): در بررسي موقعيت اقتصادي ايران در جامعه بين الملل و همچنين وضعيت اقتصاد نفت ايران و صنايع غير نفتي كشور بعد از سپري شدن ربع قرن از عمر جمهوري اسلامي و در مقايسه با پيش از انقلاب 57، دكتر فريدون خاوند، كارشناس اقتصاد در فرانسه در گفتگوي ديروز با راديو فردا با ارائه آمار و ارقام و تكيه بر مولفه هاي مشخص اظهار داشت كه در قبل از انقلاب 57، ديپلماسي اقتصادي ايران بسيار قويتر از امروز بود، اگرچه ضعف اصلي اقتصادي ايران، يعني تكيه صرف بر نفت در همان زمان پايه كج ساخت اقتصاد بيمار ايران بود. در مقايسه با قبل از انقلاب 57، دكتر خاوند، وضعيت امروز اقتصاد را چنين جمع بندي كرد: دكتر فريدون خاوند: وابستگي اقتصادي ايران به نفت بيشتر شد، به خاطر اين كه در ابتداي انقلاب با اتخاذ تصميمهاي بسيار شتابزده، با راندن و فراري دادن صاحبان كارخانه و كادرهاي درجه اول اقتصادي ايران، دستگاه صنعتي ايران در هم شكسته شد و جنگ ايران و عراق هم اين پديده را شدت بخشيد و اقتصاد ايران همزمان با آن بسيار متمركز و دولتي شد و پيوندهايش را با اقتصاد بين المللي از لحاظ بازرگاني و از لحاظ جذب سرمايه هاي خارجي تا اندازه زيادي از دست داد. مي شود گفت در مجموع طي مدت 25 سال اقتصاد ايران به مراتب نفتي تر، دولتي تر و بسته تر از سالهاي گذشته است. ب . ب : با توجه به آنچه دكتر خاوند اظهار داشت، يعني دولتي تر شدن و بسته تر شدن اقتصاد ايران در 25 سال گذشته، مي توان نتيجه گرفت كه در يك ساخت دولتي بسته نه فقط امكان توزيع برابر فرصتها براي مشاركت شهروندان در توليد اقتصادي جامعه نمي تواند وجود داشته باشد، بلكه اين فرصتها صرفا براي لايه نازكي از جامعه است كه مستقيم در قدرت سياسي سهيم هستند و يا در پيرامون قدرت سياسي هستند. در گفتگوي امروز مجله شامگاهي راديو فردا با دكتر فريدون خاوند، كارشناس اقتصادي در فرانسه، نخست از ايشان مي خواهم كه به چگونگي توليد سرانه كشور به عنوان شاخص ميزان سطح رفاه جامعه و وضع عمومي اقتصادي مردم بپردازد. دكتر فريدون خاوند: توليد ناخالص سرانه ايران در حال حاضرهزار و 700 دلار است و وقتي كه من اين را با كشورهاي ديگر خاورميانه مقايسه كردم، ديدم كه مثلا توليد داخلي ناخالص سرانه اردن از ايران بيشتر است. توليد ناخالص سرانه لبنان دو برابر ايران است. كشور تونس كه در دوران بعد از جنگ جهاني دوم به استقلال دست پيدا كرد، نفت ندارد، گاز ندارد و در آستانه انقلاب 1357 توليد ناخالص سرانه تونس تقريبا كمتر از نصف ايران بود. در حال حاضر توليد ناخالص سرانه در ايران همانطور كه عرض كردم، هزار و 700 دلار و در تونس 2000 دلار در سال است. به اين معني كه در حال حاضر تونسي ها بدون گاز، بدون نفت از ايراني ها ثروتمندتر هستند و اين نشان مي دهد كه تا چه اندازه اقتصاد ايران به حاشيه رانده شده و اقتصاد ايران فقير شده. تنها همين وضعيت درخشان بازار جهاني نفت است كه در چهار پنج سال اخير به كمك ايران آمده و سطح رشد اقتصادي ايران را بالا برده، ساير كشورهاي صادركننده نفت هم در همين وضعيت هستند، از جمله الجزاير مانند ايران رشد اقتصاديش بالا است و حتي از صندوق بين المللي پول هم گواهي حسن اداره دريافت مي كند. اين فقط و فقط به خاطر رونق بازار جهاني نفت است، نه به خاطر اصلاحاتي كه در ايران يا الجزيره انجام گرفته. ب . ب : آقاي دكتر خاوند، اقتصاد ايران در آستانه انقلاب 57 بسيار قويتر در منطقه شما اشاره كرديد كه عمل مي كرد و بي ترديد موقعيت بين المللي ايران از نظر اقتصادي خيلي خيلي چشمگيرتر بود نسبت به الان. امروز وضعيت ديپلماسي اقتصادي ايران را چگونه مي بينيد؟ دكتر فريدون خاوند: در سطح منطقه اي كشور ما در طي اين 25 سال فرصتهاي بسيار بزرگ اقتصادي را از دست داد بخصوص در قفقاز و آسياي مركزي ويكي از نشانه هاي بزرگ شكست اين ديپلماسي اين بود كه همانطور كه ديديد، خط لوله نفتي درياي خزر به جاي اينك بر اساس تمام منطق اقتصادي از خاك ايران عبور كند، به خاطر ضعف ديپلماسي اقتصادي ايران و به خاطر وضعيت انزواي ايران در جهان، سرانجام اين فرصت بزرگ از دست رفت و خط لوله ايران از خاك گرجستان و تركيه عبور مي كند و به مديترانه مي رود و درواقع اين شكست بزرگ اقتصادي را ما حتي از لحاظي مي توانيم به شكست تركمنچاي و عهدنامه تركمنچاي مقايسه كنيم. در سطح بين المللي هم اين انزوا ادامه دارد. هنوز نتوانسته وارد سازمان جهاني تجارت بشود و حتي اگر در حال حاضر بتواند سازمان جهاني تجارت درخواست ايران را مورد بررسي قرار بدهد، فرآيند الحاق به اين سازمان حداقل ده سال طول خواهد كشيد و در عرصه روابط با اتحاديه اروپا هم تا كنون ايران موفق نشده قرارداد دوجانبه همكاريهاي اقتصادي و بازرگاني را امضا كند. يكي از هدفهاي بزرگ ايران بود و به خاطر وضعيت دروني ايران بخصوص در عرصه حقوق بشر و همينطور سياستهاي ايران در قبال خاورميانه، اروپاييها تا كنون حاضر نشدند كه چنين قراردادي را با ايران امضا كنند. دكتر فريدون خاوند، كارشناس اقتصاد در فرانسه، در مصاحبه با راديوفردا مي گويد که در مقايسه با پيش از انقلاب 57، وابستگي اقتصادي ايران به نفت بيشتر شد، به خاطر اين كه در ابتداي انقلاب با راندن و فراري دادن صاحبان كارخانه و كادرهاي درجه اول اقتصادي ايران، دستگاه صنعتي ايران در هم شكسته شد و جنگ ايران و عراق هم اين پديده را شدت بخشيد. وي مي گويد که توليد ناخالص سرانه ايران در حال حاضرهزار و 700 دلار است، که از داخلي ناخالص سرانه اردن، تونس و لبنان کمتر است، و تنها وضعيت درخشان بازار جهاني نفت است كه در چهار پنج سال اخير به كمك ايران آمده و سطح رشد اقتصادي ايران را بالا برده است. وي مي افزايد که در سطح منطقه اي كشور ما در طي اين 25 سال فرصتهاي بسيار بزرگ اقتصادي را از دست داد، مثلا خط لوله نفتي درياي خزر به جاي اينكه بر اساس تمام منطق اقتصادي از خاك ايران عبور كند، به خاطر ضعف ديپلماسي اقتصادي ايران و به خاطر وضعيت انزواي ايران در جهان، از خاك گرجستان و تركيه عبور مي كند و به مديترانه مي رود و درواقع اين شكست بزرگ اقتصادي را ما حتي از لحاظي مي توانيم با شكست تركمنچاي و عهدنامه تركمنچاي مقايسه كنيم.
XS
SM
MD
LG