(rm) صدا |
فريدون زرنگار (راديو فردا): چند روز مانده به برگزاري انتخابات دوره هفتم مجلس شوراي اسلامي در روز جمعه آينده، به نظر مي رسد مرحله اول نبرد بين اصلاح طلبان و محافظه كاران پايان يافته باشد. نمايندگان اصلاح طلب مجلس كه با دست زدن به حركات اعتراضي در اشكالي تازه به طور بي سابقه اي در برابر شوراي نگهبان و نظارت استصوابي آن به پا خاستند، اکنون و با تسليم رئيس جمهوري و رئيس مجلس شوراي اسلامي، به دستور رهبر جمهوري اسلامي مبني بر عقب نيفتادن زمان برگزاري انتخابات، در موقعيتي دشوار قرار گرفته اند. حتي بعيد نيست كه پس از برگزاري انتخابات در روز جمعه آينده، مورد پيگرد مخالفين خود هم قرار گيرند. در اين كشاكش طولاني بين شوراي نگهبان و مجلس، شوراي نگهبان توانست بدون توجه به دستور آيت الله خامنه اي، سياست خود را آنطور كه مي خواست پياده كند. حال در آستانه برگزاري انتخابات دوره هفتم همه نگاهها متوجه چگونگي واكنش شهروندان به اين جدال دو نيروي عمده حكومتي است. بدين معني كه واجدين شرايط راي دهندگي چگونه تصميم خواهند گرفت. ميهمانان برنامه امشب ما عبارتند از : آقاي دكتر سعيد رجايي خراساني، نماينده پيشين مجلس و نماينده پيشين جمهوري اسلامي در سازمان ملل، آقاي دكتر نعمت احمدي، حقوقدان و وكيل دادگستري در تهران و آقاي دكتر علي اكبر مهدي، استاد دانشگاه و تحليلگر سياسي در ايالت اوهايوي آمريكا. گفتگوي امشب را با اين پرسش از آقاي دكتر رجايي خراساني آغاز مي كنيم كه با توجه به درگيريهاي سياسي بين محافظه كاران و اصلاح طلبان، آيا اصولا مردم رغبتي به شركت در انتخابات دارند؟
دكتر سعيد رجايي خراساني: من فكر مي كنم قبل از اين كه اين درگيري به سرنوشت فعلي منتهي شود، يك دلسردي سياسي عمومي در مردم بوجود آمده بود و اين دلسردي يك بخش وسيعيش ناشي از همين درگيري ها و ناشي از همان عملكردي است كه در يك ديدگاه خاص اسمش شده اصلاح طلب و كذا و كذا. من فكر مي كنم مردم از عملكرد مجلس ششم خيلي راضي نيستند. مجلس ششم با پرداختن به مسائل سياسي درون گروهي خودش و غفلت از مسائل مورد نياز مردم در تاسيس اين دلسردي بسيار بسيار موثر بوده . اما راهپيمايي 22 بهمن نشان مي دهد كه واقعا مردم به سرنوشت خودشان و به سرنوشت كشورشان و انقلابشان علاقه مند هستند. اگر بر معيار مشاركت وسيع مردم در راهپيماييها كه معيار خيلي غير منصفانه اي هم نيست بخواهيم قضاوت كنيم، من فكر مي كنم كه مشاركت در انتخابات بيشتر از آن چيزي است كه پيامهاي دلسردآميز پيش بيني مي كنند.
ف . ز : آقاي دكتر احمدي، آقاي دكتر خراساني در واقع با طرح اين مساله كه مجلس ششم سياسي كار كرده، يك ارزشيابي سياسي از مجلس و درگيريهاي دو جناح كردند. آيا به نظر شما اين تفسير يا ارزيابي دكتر رجايي خراساني را مي شود همينطور كه ايشان مطرح كردن مورد قبول قرار بگيرد يا نه؟
دكتر نعمت احمدي: بار سنگين را روي دوش مجلس گذاشتن كه مجلس بايد همه كارها را حل و فصل كند، ديدگاهي است متاسفانه در داخل ايران كه حتي به اقشاري مثل آقاي دكتر رجايي خراساني هم كشيده شده. اگر ما بپذيريم وظيفه مجلس چيست، آن موقع ديدمان نسبت به موضوع تغيير مي كند. مجلس بار قانونگذاري را دارد. بياييم ببينيم قوانيني كه مجلس، البته قانون نمي توانم بگويم، مصوبات، اعم از طرح يا لوايحي كه مجلس به صورت مصوبه درآورد آيا جنبه قانوني پيدا كردند يا نكردند و اصولا آيا به اصل مطلب، يعني پرداختن به واقعيات موجود جامعه مجلس ششم پرداخت يا نپرداخت. مجلس ششم به اعتقاد من در تاريخ ايران يك مجلس ماندگار است. ما الان در درون اين زمان هستيم، قضاوت خاصي را اگر بخواهيم بكنيم، احتمالا متهم به جناحي بودن مي شويم. باور كنيد در ايران براي دو هفته آينده شما نمي توانيد يك اظهار نظر سياسي بكنيد كه دو هفته آينده اين اظهار نظر شما حتي به تمامي زواياي سياسي مملكت هم مشرف باشيد و اشراف داشته باشيد، جامعه عمل به خودش بپوشد. من مجلس ششم را هيچ مقصر در دلسردي نمي دانم، خوشحالم كه آقاي دكتر رجايي هم قبول كردند مردم سرخورده شدند. پارامترهاي ديگر موثر بودند. در اين كه مردم الان دلسرد شده اند هم يك امر طبيعي است. من باور دارم در هر راهپيمايي از اين نوع اگر طرف مقابل هم اين اجازه را مي داشت، يعني الان به اصلاح طلبان اجازه دهند، همين راديو، تلويزيون، روزنامه ها كه جناح راست دارد از اينها استفاده مي كند، اگر در اختيار اصلاح طلبان بود، آيا ببينيم اين راهپيمايي خيلي گسترده تر صورت نمي گرفت؟ مردم بيشتر نمي آمدند در خيابان؟ مضافا به اين كه در هر راهپيمايي در هر حركتي از اين دست ما يك گروههاي خاصي داريم كه نوعا مي آيند. بنده بچه زرند كرمان هستم، آقاي دكتر هم بچه زرند كرمان است. خاطرم مي آيد در سال 56 در يك مكاني يكي از اعضاي اصلي خانواده سلطنت رژيم سابق آمد در شهر زرند، حتي ماشين ايشان را مردم روي دوش بردند. دقيقا حتي يك سال نشده بود در سال بعدش در همان مسير شعارهاي مرگ بر شاه گفته مي شد. اجماع همگاني يك چيز خاصي است. من معتقدم كه خيلي اين راهپيمايي را نبايد رويش انگشت گذاشت و اثراتش را در انتخابات ديد. مردم در يكم اسفندماه يك پاسخ خاصي را خواهند داد.
ف . ز : آقاي دكتر مهدي پيش بيني شما از واكنش شهروندان به انتخابات چه خواهد بود؟ آقاي رجايي خراساني با مطرح كردن مساله راهپيمايي 22 بهمن مطرح كردن كه احتمالا استقبال خواهند كرد. آقاي دكتر احمدي مطرح مي كنند كه احتمالا يك نوع سرخوردگي است و نمي شود به اين صراحت پيش بيني كرد. پيش بيني شما چيست؟
دكتر علي اكبر مهدي: من بيشتر با نظر آقاي دكتر احمدي موافق هستم، ولي در عين حال من فكر مي كنم در مجموع، در عين حال كه پيش بيني سخت است، ولي با يك نوع عدم شركت وسيع مواجه خواهيم شد، بخصوص در شهرهاي بزرگ دلسردي سياسي را كه آقاي رجايي به آن اشاره كردند، درست است ولي دلسردي نه به خاطر مجلس ششم و عملكرد مجلس ششم، نه اينكه اين طور نباشد 100%، من فكر مي كنم اختلافي كه اينجا با احترامي كه به آقاي رجايي دارم، اين است كه اين دلسردي از كليت نظام است اولا، يك، دو از جناح راست كه همواره به صورت وسيع از سالهاي بعد از فوت آيت الله خميني همواره ادامه داشته و مجلس ششم هم به آن كمك كرد و اصلاح طلبان به اين نحو كه مردم كم كم به اين نتيجه رسيدند كه اين اصلاح طلبان كمابيش مماشات مي كنند و واقعا آن شهامت لازم را در برخورد با جناح راست ندارند وكمابيش به اين نتيجه رسيدند و اين دلسردي واقعا عامل اصلي آن، اگر بخواهيم جمع ببنديم از آن عاملان جزئي تر، اين است كه مردم به اين نتيجه رسيدند كه نظام از درون خودش اصلاح پذير نيست و حاضر نيست با مردم و خواستهاي مردم خودش را در مجموع كليت مردم ايران، نه يك بخشي از مردم ايران كه طرفدار رژيم هستند، يك بخشي كه به جناح راست علاقه مند هستند، خودشان را تطبيق بدهند، و اين دلسردي باعث شده که به اين مرحله که رسيديم، برسيم.
ف.ز.: آقاي دکتر خراساني، آيا به نظر شما بهتر نبود که همه جناح ها با رعايت يک سلسله خواست هاي مردم، مردم را به شرکت در تعيين سرنوشت خود و انتخابات ترغيب مي کردند؟
دكتر سعيد رجايي خراساني: من فكر مي كنم كه آنچه كه شما پيش بيني مي فرماييد خيلي عملي نيست. اين درست نيست كه شما انتظار داشته باشيد تا همه جناحها بيايند يك حرفي را بزنند. حرفي كه همه بايد در انتخابات شركت كنند، حرف كساني است كه واقعا علاقه مند هستند فرصتهاي سياسي و فرصتهايي كه با تشكيل مجلس فراهم مي شود، اينها به صورت بهينه مورد استفاده قرار بگيرد. جناحهايي كه الان دارند نامزد معرفي مي كنند، همه دردشان اين است كه از بهترين كارشناسان، از متخصصين، از دانشمندان، از دانشگاهيان، از افراد زبده و اهل انديشه و قلم و تفكر و تخصص دعوت كنند. الان نامزدهاي مختلفي كه گروههاي مختلف دارند اگر دقت كنيد، 99% آنها چهره هاي برجسته علمي هستند. حالا من فكر مي كنم اين حركت، حركت خيلي خوبي است، اما شما نبايد انتظار داشته باشيد كه همه جناحها اينطور فكر كنند. اگر همه مي توانستند...
ف . ز : ببخشيد آقاي دكتر خراساني من مطرح كردم كه آيا بهتر نبود كه همه جناحها به خواستهاي مردم توجه مي كردند، نه اين كه همه شان يك سياست داشته باشند.
دكتر سعيد رجايي خراساني: شما فكر مي كنيد كه جناحها به خواستهاي مردم مي توانند همه با هم توجه كنند. وقتي جناحها ديدگاههاي متفاوتي دارند، برداشتشان از خواستهاي مرد متفاوت است. من فكر مي كنم به قدر كافي مردم مردم مردم، و مشغول كردن مردم با اين حرفها در مجلس گذشته به قدر كافي گفته شده و مردم يكي از مشكلاتشان اين است كه هميشه خرج شدند بدون آنكه كاري برايشان انجام گيرد. ما الان هي بياييم دست روي دست هم بدهيم و بگوييم مردم و خواسته هاي مردم، اين فايده ندارد. ما بايد عملي فكر كنيم. من فكر مي كنم افرادي كه الان دنبال استعفا هستند و دنبال ايجاد بدبيني بيشتر و دنبال تضعيف در انتخابات هستند، اينها خواسته خودشان را دارند دنبال مي كنند. شما نمي توانيد از اينها انتظار داشته باشيد كه بيايند هم صدا با اساتيد دانشگاه و در صحنه انتخابات شعار واحدي را انتخاب كنند. به هر حال حق و باطلي وجود دارد. من فكر مي كنم آقايان اصلاح طلبان دو تا مجلس را در اختيار داشتند، جناب آقاي رئيس جمهور در دو دوره رئيس جمهور ما بودند و مجلس پنجم و مجلس ششم هم نوعا يك مجلسي بوده كه با آقاي رئيس جمهور خيلي مخالف نبوده. كارهايي كه مي خواستند بكنند، مي بايست مي كردند ديگر، حالا چقدر موفق شدند و چقدر نشدند، اين را حالا بعدا هم مي توان قضاوت كرد. الان فرصتي پيش آمده كه افراد ديگري به صحنه بيايند و حرفهاي نويي را انشاءلله در مجلس مطرح كنند. اگر كه ما با اين ديدگاه برويم جلو، به هر حال هر كسي صحبت خودش را مي كند و مردم او را انتخاب مي كنند. الان جناحي كه بنا را بر استعفا داده اند و مبارزه منفي دارد، من فكر نمي كنم كه مسير خيلي موفقي را دنبال كرده باشد. اين هم كه بياييم كه الان همه مشكلات را به گردن شوراي نگهبان بي اندازيم، اين هم يك مقدار يا تجاهل نسبت به قانون اساسي است، يا در خارج از فضاي قانون اساسي فكر كردن است.
ف . ز : آقاي دكتر احمدي خوب آقاي رجايي خراساني مطالب بسياري مطرح كردند كه احتمالا شما به آنها پاسخ خواهيد داد. اما من در كنار آن، اين سئوال را مطرح مي كنم كه محافظه كاران در برابر انتخابات به نظر مي رسد كه يك موضع روشن و واحدي دارند، حالا اين موضع چيست، آن جاي خود را دارد. اما اصلاح طلبان داراي آن موضع واحد و روشن نيستند. اصولا اصلاح طلبان در قبال اين شرايط پيش آمده چه تاكتيك و استراتژيكي مي توانند اتخاذ كنند.
دکتر نعمت احمدي: من باور ديگري دارم. محافظه کاران کدام ليست را تحت عنوان محافظه کار يا جامعه روحانيت و امثال اين ها داه اند؟ در اين جا هم اصلاح طلب ها يک پيشي دارند بگويند و از اسم خودشان استفاده نکنند، هم محافظه کارها. يعني اين دو واژه ديگر مورد استعمال و استفاده قرار نمي گيرد. الان جامعه روحانيت مبارز ندارد. من ليست ها الان جلويم است، دو – سه تا ليست معروف است. در اين آدم هايي که نگاه مي کنم، حتي من اسامي خيلي هايشان را تا حالا نشنيده ام. اين افراد را چطوري ما مي خواهيم بياوريم داخل مجلس؟ من يک بحثي دارم. مي گويم که يک منازعه اي اتفاق افتاد بين محافظه کارها و اصلاح طلب ها. محافظه کارها به راحتي با يک تاکتيک خاصي (من اسمش را مي گذارم کودتاي سفيد) اصلاح طلب ها را طوري از ميدان بيرون کردند که جبهه مشارکت با يک ظرافت سياسي بر مي گردد تحريم نمي کند، اما يک واژه اي را به کار دارد مي برد که من بعد مورد استفاده زيادتري قرار خواهد گرفت. مي گويد در هيچ يک از حوزه هاي انتخابي ما نامزد نداريم، کانديدا نداريم. از طرفي بياييم و استراتژي اين دو گروه را از ابتدا نگاه کنيم. من بر اين باور هستم که اصلاح طلب ها بيشتر به حفظ نظام جمهوري، يعني بقاي جمهوري با تکيه بر مباني اسلامي باور داشته اند و عمل کرده اند. در عوض محافظه کارها باور دارند که آمده اند و در جهت حذف جمهوريت پيش رفته اند.
ف.ز.: شما مطرح کرديد که اين ها در حقيقت چون ليست به اسم محافظه کاران نمي دهند پس داراي موضع واحدي هم نيستند، در حالي که خوب، اين مي تواند ...
دکتر نعمت احمدي: نه، اين منظورم نبود. حتي مي خواهم بگويم که از عنواني به نام محافظه کار وحتي پدرخوانده اي مثل جامعه روحانيت مبارز هم دارند دوري مي کنند. اگر آقاي دکتر رجايي گفته اند که يک تيپ جوان مي آيند، نه اين نيست. شما ببينيد، خود آقاي دکتر رجايي ...
ف.ز.: خوب، هر گروه سياسي مي تواند براي اين که جلب نظر مردم را بکند، از چهره هاي مقبول و علي و غيره استفاده کند.
دکتر نعمت احمدي: گناه نيست، ولي نوگرايي هم نکرده اند.
ف.ز.: اما آن چه که مسلم است اين است که محافظه کارها داراي يک نظر واحد هستند در برخورد با انتخابات، در حالي که اصلاح طلب ها نيستند و پرسش من اين بود که که اصلاح طلب ها در اين شرايط و در اين تناسب قواي سياسي که قرار گرفته اند، چه استراتژي و چه تاکتيکي مي توانند در پيش بگيرند آقاي دکتر مهدي؟
دکتر علي اکبر مهدي: ببينيد، ماهيت اصلاح طلب ها متفاوت است. ولي در عين حال هر دويشان با مشکلات خاص خودشان مواجه هستند. محافظه کاران قواعد بازي به نفعشان است.
دکتر نعمت احمدي: چون اهرم ها در اختيارشان است.
دکتر علي اکبر مهدي: دقيقا، کاملا. آن ها هم قواعد بازي دستشان است، هم ابزار بازي دستشان است. اين خيلي مهم است. من اتفاقا اشکالي که با حرف هاي آقاي دکتر رجايي دارم در اين است که صحبت از اختلاف حرف ها و ديدگاه ها و قرائت هاي مختلف از مشکلات مردم نيست. مردم هم همه يک دست نيستند. مردم طبقات مختلف دارند، گروه هاي مختلف دارند، نيازهاي مختلف دارند، صحبت از آن قواعدي است که يک حزبي با اين عظمتش با هر وجهه اي بخواهد شما بدهيد، اين کنار گذاشته مي شود. يک جمعيت وسيعي از خواست هاي مردم و يک بخشي از خواست هاي مردم ايران کنار گذاشته مي شود. کساني که اصلا به عنوان غير خودي بودند، اين را دخالت در حضور در اين انتخابات ...
دکتر سعيد رجايي خراساني: تصوير درستي را از جامعه ارائه نمي دهيد.
ف.ز.: اجازه بدهيد آقاي رجائي خراساني جمله ايشان تمام شود، بعد شما ...
دکتر علي اکبر مهدي: مي توانم حرفم را تمام کنم؟
ف.ز.: بفرمائيد.
دکتر علي اکبر مهدي: عرضم به حضور شما که بنابراين اين مساله که محافظه کاران هم ابزارش را دارند و هم امکاناتش را، مشکل محافظه کاران اين است که چگونه خودشان را به مردم بقبولانند و بتوانند مردم را قانع بکنند که اين ها واقعا نمايندگي مي کنند خواست هاي مردم را و توانايي اين را دارند که اين خواست ها را پاسخگو باشند. مردم کمابيش به اين اعتقادي ندارند در مجموع، به جز آن هايي که به هر حال معتقد هستند، آن درصدي که به اين جمع معتقد هست يک چيزي در حدود در بهترين حالت 20 درصد و در منطقي ترين و واقع بينانه ترين يک چيزي بين 10 تا 12 درصد است. اما اصلاح طلبان مشکلات ديگري دارند. اصلاح طلبان مشکلشان اين است که از يک طرف واقعا در بازي مات شده اند و از طرفي ديگر نمي توانند واقعا تاکتيک هاي خيلي راديکال و برنده اي را در مقابل نظام پيش بگيرند. ببينيد، وتقي که تحصن به وجود آمد در عين حال که از نظر تاکتيکي از زاويه خودشان کار مثبتي بود، ولي اين تحصن تحصني بود که در عين حال مجلس برقرار بود. يعني در طول روز کارهايشان را انجام مي دادند و شب هم به تحصن مي نشستند. اين يک عمل نيمه کاره بود. الان وقتي کهه مثلا تحريم را مطرح کردند، نه لغت تحريم را به کار مي برند (همان چيزي که اشاره شد به آن)، نه مي توانند به صورت خيلي واضحي در مقابل رژيم بايستند و بگويند: آقاجان، يک رفراندوم کامل مي خواهيم بکنيم، اصلا قواعد بازي غلط است چون بر اساس اين قواعد ما محروم شده ايم و بسياري از نيروها محروم شده اند و بياييم الان صحبت از اين بکنيم که بايد قانون اساسي بازنويسي شود. ببينيد، اين ها نمي توانند تا انتهاي راه بروند، همواره در وسط گير کرده اند و مردم هم اتفاقا نگراني که نسبت به اصلاح طلب ها دارند، همين است که به نحوي از انحاء بند ناف اين ها به اين نظام طوري بسته شده است که نمي تواند واقعا يک برخورد جدي با بخش هاي نظام، به خصوص آن بخشي از نظام که ابزارها و امکانات و قواعد را دارد و خودش تعريف مي کند و اصول را مي گذارد بکند، که بتواند اين نظام را لا اقل از درون ... يعني من معتقدم و با آقاي رجايي هم عقيده هستم که همه گروه ها معتقد هستند که اين نظام را مي خواهند تداوم ببخشند. منتهي يکي تاکيدش را بر جمهوريت دارد و يکي تاکيدش را بر اسلاميت.
ف.ز.: خوب، آقاي دکتر رجايي خراساني در صورت پيروزي محافظه کاران در انتخابات دوره هفتم و به دست گرفتن اکثريت مجلس، آيا با توجه به مشکلاتي که در درون جامعه است و در سطح بين المللي در مورد جامعه مطرح است، محافظه کاران آيا واقعا برنده واقعي خواهند بود و مي توانند به نيازهايي که مطرح است پاسخ دهند؟
دکتر سعيد رجايي خراساني: اگر منظور شما از اصطلاح محافظه کار روحانيت مبارز است، شايد جناحي که در انتخابات پيروز مي شود، روحانيت مبارز به آن معنا نباشد. البته افرادي که در انتخابات الان فعال هستند و دارند شرکت مي کنند (از جمله خود من)، اين ها معتقدند که بايد براي اصلاح مشکلات جامعه گام هاي جدي برداشت. اين ها همه دلشان مي خواهد مشکلات جامعه را حل کنند، منتهي بحث ما اين نيست که چون ما داريم حذف مي شويم، پس بياييم قانون اساسي را از اول بنويسيم، پس بياييم رفراندوم کنيم و کاري بکنيم که ما هرگز حذف نشويم. به هر حال در مبارزات سياسي هميشه يک جناحي حذف مي شود، يک جناحي شکست مي خورد و يک جناحي پيروز مي شود. خرد حکم مي کند که آن جناحي هم که شکست خورده است را هم تحمل کند تا همان جور که شما سوال کرده ايد ببينيم آن جناحي که پيروز مي شود چه کار مي کند. من فکر مي کنم اين که افرادي ...
ف.ز.: آقاي رجايي خراساني اين جناح که چندين دوره اين امکان را داشته است.
دکتر سعيد رجايي خراساني: خوب، هر وقت که امکان داشته است، کارهاي زيادي هم انجام داده است. الان که ما نمي خواهيم عملکردهاي گذشته را ريزش را بياوريم روي کاغذ. حالا اگر مردم به اين جناح راي دادند، شما که وکيل و وصي مردم نيستيد! معني اش اين است که آن ها انتخابشان اين است. اين هم که مردم ممکن است کم شرکت بکنند، اين يک چيزي نيست که اختصاصي و انحصاري جامعه ما باشد. در انتخابات بعضي اوقات خيلي شرکت مي کنند، بعضي اوقات (در مورد آمريکا هم هست) کمتر شرکت مي کنند. برخي از مردم ممکن است اصلا شرکت در انتخابات را يک امر واجب کفايي بدانند و بگويند خوب، چون يک عده اي شرکت مي کنند ديگر خواسته ما هم تامين مي شود. در خيلي از کشورهاي غربي که مردم شرکت نمي کنند، اتفاقا مشارکت را اين جوري مي بينند. اما در اين انتخابات من گمان مي کنم ميزان مشارکت به مراتب بيشتر از آن چيزي خواهد بود که دارند راجه به آن آيه ياس مي خوانند.
ف.ز.: آقاي دکتر احمدي، متاسفانه وقت ما در حال پايان يافتن است. خواهش مي کنم کوتاه به اين مساله اي که آقاي رجايي مطرح کردند که در هر حال بر خلاف انتظار ميزان شرکت بالا خواهد بود، به اين مساله برخورد کنيم.
دکتر نعمت احمدي: من فقط يک پاسخي بدهم که اصلاح طلب ها وارد انتخابات نگذاشتند بشوند. ما بايد يه اين واقعيت مهم توجه کنيم. قبل از اين که بخواهد انتخاباتي برگزار بشود، با اهرم هايي که جناح مقابل در اختيار داشت، عملا اصلاح طلبان را از حضور در مجلس منع کرد، ممنوع شدند ديگر. شما ببينيد، در ليست ها نمي بينيد چون نيست. بزرگترين جبهه، جبهه مشارکت بود که حضور نخواهد داشت. اين که مردم دلسرد شده اند، بايد ببينيم آيا مملکت را فقط مجلس مي گرداند؟ بر مي گردم به عرايض اوليه ام، يعني ما همه چيز را از مجلس مي خواهيم؟ مجلس که اکثر قوانيني که راجع به مردم نوشت با ديوار بتني شوراي نگهبان و بعدا با سکوت مجمع تشخيص مصلحت نظام روبرو شد و مردمي که شور و شوقشان ... 64% در انتخابات مجلس قبلي شرکت کردند مردم. ما الان 46 ميليون نفر واجد شرايط داريم، حالا در شهرهاي کوچک به لحاظ موقعيت فاميلي و خانوادگي و عشيره اي و مزيت خاصش ممکن است شرکت داشته باشند، اما در تهران بنده به عنوان فردي که سالها است کار روزنامه مي کنم و از ديد روزنامه نگاري به قضيه نگاه مي کنم، اين چند روز در شهر مي گردم و مثلا گرد انتخابات اصلا روي مردم پاشيده نشده است، گويي مردم راه خودشان را دارند مي روند و دولتمردان هم راه خودشان را دارند مي روند. يک انشقاق بسيار بد و خطرناکي بين مردم و مسئولين به وجود آمده است.
دکتر سعيد رجايي خراساني: آقاي دکتر، ممکن است يک نکته اي را توجه بفرماييد؟ شما مي فرماييد که يک روز مردم ماشين فلان شخصيت حکومت شاهنشاهي را به دوش گرفتند، روز بعدش... شما از يک طرف مي فرماييد که ملاک تشخيص مردم قابل اعتماد نيست و از طرف ديگر مي فرماييد مردم اين چنين و مردم آن چنين. آخر بايد انسجام در صحبتمان باشد. اگر مردم ملاک هستند، بنابراين اين که مردم ريخته اند در خيابان و از جمهوري اسلامي حمايت مي کنند ...
دکتر نعمت احمدي: در مورد راهپيمايي عرض کردم.
دکتر سعيد رجايي خراساني: اين که در مورد راهپيمايي کردن ملاک نيست. اگر مردم ملاک نيستند، بنابراين پيش بيني ها جنابعالي هم نسبت به عملکرد مردم خيلي نبايد قابل اعتماد باشد.
دکتر نعمت احمدي: اين ديگر فرق مي کند، مي بينيم ميزان آمار شرکت مردم را، به هر حال در حضور مردم است. شما آمديد از راهپيمايي به عنوان يک دليل دلگرمي، بر خلاف فرمايش خودتان که دلسردي به هر حال در بين مردم است، استفاده کرديد که در اول اسفند هم شرکت خواهند کرد. من عرض مي کنم در اول اسفند به واقع اين پيش نخواهد آمد.
ف.ز.: آقاي دکتر مهدي، تحليل شما از واکنش مردم ... چون در هر حال اين آقايان به نحوي دو جناح را از نظر فکري مورد حمايت قرار مي دهند. تحليل شما به عنوان يک جريان سوم چيست، يک نظرگاه سوم؟
دکتر علي اکبر مهدي: چند تا نکته است. من فقط قبل از اين که به سوالتان جواب بدهم اين را عرض کنم که آقاي رجايي بايد توجه داشته باشند که تظاهرات هاي فرمايشي که در دوران پهلوي هم انجام مي شد، امروز هم انجام مي شود و اتوبوس هاي مجاني به مردم داده مي شود، غذا برايشان تهيه مي کنند، عرض کنم هزار و يک انواع بازي هايي که مردم را به صحنه بکشند و دولت هم اجازه مي دهد با تظاهراتي که مردم خودشان آزادانه به خيابان بيايند بدون هيچ انگيزه مادي و سياسي و فشار و ارعاب و غيره و ذلک، خيلي فرق دارد و اين را هيچ محقق و دانشمند و فرهيخته اي از نظر دور نمي دارد و من مطمئن هستم هموطنان ما و مردم ما هم با هر ديدگاه و تعريفي که از مردم داريم اين را متوجه هستند و مردم خودشان تشخيص مي دهند که کدام تظاهرات واقعي است و کدام تظاهرات واقعا نمايشي است. اما به سوال شما در کل جواب بدهم با توجه به وقت کمي که داريد، من فکر کنم در اين انتخابات به هر حال بازي مهره ها به نحوي چيده شد که انتخاباتي است غير آزاد، ولي در اين انتخابات غير آزاد به هر حال جناح محافظه کار برنده خواهد شد، نيروهاي خودش را مي آورد...
دکتر نعمت احمدي: شده است.
دکتر علي اکبر مهدي: و مجلس را به دست مي آورد و برنده هم فقط برندگي کوتاه مدت است. در مجلس چهارم هم به همين نحو شوراي نگهبان، منتهي در يک فضاي سياسي کاملا متفاوت، نه فضاي سياسي که ما امروز با آن مواجه هستيم، انجام دادند. ولي اين باز کوتاه مدت بود، شما ديديد چگونه جناحي که حذف شده بود در آن زمان رفت کنار و بعدا با خواست هاي مردم و با نيازهاي مردم و مجلس هايي هم که به وجود آمد (مجلس چهارم و پنجم) چه عملکردي داشت و واکنش چگونه بود و بعد با انتخاب آقاي خاتمي مردم چگونه به يک باره دوباره اعتراضات خودشان و خواست هاي خودشان را به صحنه آوردند و من فکر مي کنم اين بار هم همچنان خواهد شد، يعني موفقيت فعلي محافظه کاران در مجلس خيلي کوتاه مدت خواهد بود و مدل چيني که بنا است پياده بشود يک مقدار به مسائل اقتصادي که آقاي رجايي هم اشاره کردند و يک نوع گشايش کجدار و مريض فرهنگي که مردم و جوانان را راضي نگه دارد و بعد هم بستن فضاي سياسي به نحوي بيشتر، يعني اين مقداري هم که باز شده بود از خرداد 76 به اين طرف ببندند، اين مدل در ايران به سختي بتواند کار بکند. من نمي توانم پيش بيني کنم که کاملا موفق خواهد شد يا نه، ولي من مطمئن هستم که به سختي کار خواهد کرد و هر کسي هم تا به حال آمده است در ايران فضاي سياسي را ببندد و توسعه سياسي را ايجاد نکند و فقط به بعد اقتصاد بپردازد، در دوران پهلوي هم با همين مساله مواجه بوديم که ناموفق بودند و من مطمئن هستم که اين چيزي است که حتي آيت الله خميني به آن واقف بوده اند و همواره تاکيد مي کردند که اين توسعه اقتصادي که بدون آزادي است، اين توسعه اقتصادي که بدون حرمت و به شرافت انساني و حقوق انساني افراد و شهروندان است، هيچ نوع دوام و پايداري نخواهد داشت. چند روز مانده به برگزاري انتخابات دوره هفتم مجلس شوراي اسلامي در روز جمعه آينده، به نظر مي رسد مرحله اول نبرد بين اصلاح طلبان و محافظه كاران پايان يافته باشد. نمايندگان اصلاح طلب مجلس كه با دست زدن به حركات اعتراضي در اشكالي تازه به طور بي سابقه اي در برابر شوراي نگهبان و نظارت استصوابي آن به پا خاستند، اکنون و با تسليم رئيس جمهوري و رئيس مجلس شوراي اسلامي، به دستور رهبر جمهوري اسلامي مبني بر عقب نيفتادن زمان برگزاري انتخابات، در موقعيتي دشوار قرار گرفتند. حتي بعيد نيست كه پس از برگزاري انتخابات در روز جمعه آينده، مورد پيگرد مخالفين خود هم قرار گيرند. حال در آستانه برگزاري انتخابات دوره هفتم همه نگاهها متوجه چگونگي واكنش شهروندان به اين جدال دو نيروي عمده حكومتي است. بدين معني كه واجدين شرايط راي دهندگي چگونه تصميم خواهند گرفت. در برنامه امشب ميزگرد دمکراسي و حقوق بشر راديوفردا، دكتر سعيد رجايي خراساني، نماينده پيشين مجلس و نماينده پيشين جمهوري اسلامي در سازمان ملل، دكتر نعمت احمدي، حقوقدان و وكيل دادگستري در تهران و آقاي دكتر علي اكبر مهدي، استاد دانشگاه و تحليلگر سياسي در ايالت اوهايوي آمريكا، به بحث و اظهار نظر در اين باره مي پردازند.
