بررسي روابط فرانسه و هائيتي، از ديد يک فيلسوف فرانسوي

فرين عاصمي (راديوفردا): با اوج گيري جنگ داخلي و پيشروي شورشيان به سمت پايتخت، توجه محافل سياسي جهان به اين منطقه جلب شده است. رژي دوبره، نويسنده و فيلسوف معروف فرانسوي در گزارشي كه بخشهايي از آن در روزنامه لوموند به چاپ رسيده، به بررسي روابط فرانسه و هائيتي، مستعمره سابق فرانسه انداخته است. ميرعلي حسيني (راديو فردا): رژي دوبره در ابتداي گزارش خود پس از اشاره به انگيزه هاي بي دليل آشوبهاي پي در پي در اين جزيره، ميزان بالاي مواد مخدر و مهاجرت سرسام آور جمعيت آن به سوي فلوريدا مي نويسد: فقيرترين كشور قاره آمريكا با مساحتي كمتر از كشور بلژيك و جمعيتي حدود نه ميليون نفر به نظر نمي آيد اهميتي براي فرانسه و اروپا داشته باشد. دوبره، روابط فرانسه با هائيتي كه از مستعمرات گذشته اين كشور بوده است را روابط حساس توام با عشق و نفرت به گذشته خود فرانسه تشبيه مي كند كه تجدد فراموشكار ديگر به ياد ندارد چگونه در سال 1693 با پيمان ريزويك، بخش شرقي جزيره اي كه توسط كريستف كلمب كشف شده بود، به فرانسه سپرده شده بود و مردمش از فرانسويان به عنوان بهترين و بدترين چهره سرنوشت خود ياد مي كنند. ملت سرزميني كه بين گينه و منهتن واقع شده و تجار و توريستان از آن رويگردانند، قلم روشنفكراني چون امه سزر، آندره بلوتون و آندره مالرو را تغذيه كرده، اما از صفحه تلويزيونها ناپديد شده است. دوبره مي نويسد: هائيتي بخشي از تاريخ ما است، نه حافظه ما. طغيان بردگان هائيتي در 1791 سرمشقي بود براي فرانسويان تا انقلاب 1789 را به ثمر برسانند. پرسش دوبره از جامعه اين است كه چند نفر از فرانسويان مي دانند كه اعلاميه حقوق بشر در فرانسه نطفه گرفت، اما در سن دومنگ Santo Domingo، پايتخت جمهوري دومينيكن، همسايه هائيتي به انجام رسيد و جهاني شد. چند نفر مي دانند كه به واسطه تلاشهاي يك هيات نمايندگي از هائيتي در كنفرانس 1945، در سانفرانسيسكو بود كه زبان فرانسه به عنوان زبان دوم رسمي سازمان ملل متحد شناخته شد. رژي دوبره در بخش ديگري از گزارش خود مي افزايد: دو رئيس جمهوري آمريكا، فرانکلين روزولت و بيل كلينتون بر سرزمين هائيتي پاي نهادند، در حالي كه هيچكدام از روساي جمهوري يا نخست وزيران فرانسه دست به اين كار نزده اند و اولين جمهوري سياه جهان و نخستين كشور مستقل آمريكاي لاتين را ناديده گرفته اند. ناپديد شدن تدريجي هائيتي از خاطره ها كه اغلب در محاوره هاي روزمره با تاهيتي اشتباه گرفته مي شود، اما با برده داري رمان ملي ما عجين است، به واسطه كمبودها و يا ممنوعيتها نبوده، بلكه به واسطه خط زدگي آن به شيوه فرويدي از خاطره ها است. غني ترين مستعمره فرانسه كه با تامين يك سوم تجارت خارجي كشور، كويت قرن ولتر ناميده مي شد، شايستگي آن را دارد كه خود را مجبور به انجام تمرين حقيقت گويي كنيم و به خود يادآور شويم كه ما برده دار بوده ايم و امروز بايد وجدان خود را از سنگيني باري كه خادم به اربابش تحميل كرد، برهانيم. هائيتي ديروز تا زمان فرانسوا و ژان كلود دو واليه، حكومتي بود بدون ملت. آنچه كه امروز از ملت برون مي خيزد، نشان دهنده جامعه اي است بدون حكومت. اگر وفور سياسيون چشمگير است، دولتمردان واقعي كمياب هستند و تنها ساختاري كه با متلاشي شدن ارتش مجموع اين سرزمين را مي پوشاند، حضور كليساها است كه عليرغم اختلافات داخلي بين كاتوليكها و پروتستانها، هنوز داراي قدرت هستند. دوبره در پايان يادآور مي شود: تاريخچه روابط فرانسه و هائيتي نشان مي دهد كه در قرن نوزدهم فرانسه با دولت كرئو پيوند بست و جمعيت آفريقايي جزيره را فراموش كرد. به دنبال جنگ دوم جهاني، فرانسه به تدريج فرهنگ مردمي آفريقايي هائيتي را كشف و از طريق نوشته هاي امه سزر و سزار سنگور، دو نويسنده مشهور آفريقايي از آن استقبال كرد، با رفتن به اعماق جامعه، به ارزشهاي فرهنگ سنتي و روستايي كشور دل بست و اين بار بخش نمايندگي دولتي را به فراموشي سپرد. در حالي كه اكنون هنگام آن است كه با قاطعيت هر دو سر اين دو رشته را به هم نزديك كند. رژي دوبره، نويسنده و فيلسوف معروف فرانسوي، در گزارشي كه بخشهايي از آن در روزنامه لوموند به چاپ رسيد، به بررسي روابط فرانسه و هائيتي، مستعمره سابق فرانسه انداخت. وي در ابتداي گزارش خود پس از اشاره به انگيزه هاي بي دليل آشوبهاي پي در پي در اين جزيره، ميزان بالاي مواد مخدر و مهاجرت سرسام آور جمعيت آن به سوي فلوريدا، نوشت که فقيرترين كشور قاره آمريكا با مساحتي كمتر از كشور بلژيك و جمعيتي حدود نه ميليون نفر به نظر نمي آيد اهميتي براي فرانسه و اروپا داشته باشد. وي نوشت که هائيتي بخشي از تاريخ ما است، نه حافظه ما.