احتمال تعلق تنديس کشف شده در فرودگاه مصر به داريوش سوم پادشاه هخامنشي، از ديد يک کارشناس

فريدون زرنگار (راديو فردا): ديروز مسئولان گمرك فرودگاه قاهره، پايتخت مصر پس از مظنون شدن به جامه دان يك مسافر كانادايي و بازرسي آن، تنديسي بسيار ناياب را در آن يافتند كه به گفته مقامات مصري مي تواند تنديس داريوش سوم پادشاه هخامنشي ايران باشد. مسافر كانادايي كه كارشناس نفت است، مي گويد اين تنديس را در ايران به او هديه كرده اند. هم اكنون كارشناسان آثار باستاني سرگرم بررسي اين تنديس، اهميت تاريخي و ارزش آن هستند. مرتضي مرتضوي، يك كارشناس باستان شناسي در ايران مي گويد: احتمال دارد كه تنديس ضبط شده واقعا تنديس داريوش سوم باشد. مرتضي مرتضوي: ما الان يك مجسمه داريم منسوب به داريوش است كه تنش كنده شده و تن مجسمه نيست. يك همچين چيزي الان هست، حالا علتش مختلف مي تواند باشد مثلا سقوط كرده، سرش شكسته يا آن كسي كه داشته حفاري مي كرده و آن را در مي آورده ناشي بوده و به هر علتي از بين رفته. اين هم احتمالش خيلي زياد است كه مجسمه براي داريوش باشد. چون داريوش آن زمان كه حكومت داشته، مصر شورش كرده بود. مي رود آنجا و آرامشان مي كند، ساكتشان مي كند، البته با خونريزي نمي رود آنجا، با سياستي كه داشته مي رود جلو و آنجا را فتح مي كند به عبارتي و مصريها آنجا از او خيلي تشكر مي كنند و احتمالش هم خيلي زياد است كه از او يك مجسمه داشته باشند. مصريها به او به عنوان پاداش لباس مصري مي دهند، اين لباس مصريها را مي پوشد آنجا. فرين عاصمي (راديو فردا): اصلا اين مجسمه ساخت مصريها است يا ممكن است در ايران ساخته شده باشد؟ مرتضي مرتضوي: اگر در مصر ساخته شده باشد، سبك مصريها را دارد، اگر در ايران ساخته شده باشد سبك ايرانيها را دارد. ف . ع : يعني سبك جداگانه اي داشتند مصريها و ايرانيهاي آن زمان؟ مرتضي مرتضوي: بله سبكشان جداگانه بوده. ف . ع : مي شود يك مقداري به اين سبكهاي جداگانه بين مصريها و ايرانيها اشاره كنيد. يعني از كجا مي شود تشخيص داد كه اين مجسمه مربوط به كجا بوده. مرتضي مرتضوي: در حالت كلي مصريها دوست داشتند كه همه چيز را در آن زمان غير عادي جلوه بدهند، يك چيز مثلا مافوق بشري، يك همچين چيزي. چشمهاي درشت و اندام درشت و اينها، ولي ايرانيها يك چيز حدودا و تقريبا طبيعي را درست مي كردند. ف . ع : اگر اين مجسمه حقيقت داشته باشد كه مربوط به دارا يا داريوش سوم باشد، ارزشش را مي توان تخمين زد؟ مرتضي مرتضوي: بايد آن را ديد و بعد گفت كه چقدر ارزش دارد. ارزش زيادي بايد داشته باشد. ف . ع : اين احتمال وجود دارد كه يك همچين مجسمه اي از داريوش سوم در ايران هم ساخته شده باشد؟ مرتضي مرتضوي: بله. ف . ع : اين آثار باستاني كه از ايران خارج مي شود، امكان بازگرداندنشان به ايران وجود دارد؟ مثل اين نمونه اخيري كه در مصر امروز به دست آمده؟ مرتضي مرتضوي: طبق قوانين سازمان ملل هر شيئي كه در يك كشوري ساخته شده و براي آن كشور است، اشياي باستاني، مال آن كشور است و بايد برگردانده شود، ولي معمولا دولتهاي برنمي گردانند آن اشيا را . اگر ثابت بشود يك شيئي از ايران و از خاك ايران خارج شده، مي شود آن را برگرداند، اگر ثابت شود. مي رود دست دلال ها و کلکسيون دارهاي شخصي. ف.ع.: الان قاچاق عتيقه در ايران، مثل يکي دو سال پيش که خيلي شايعات درباره آن زياد بود، همانطور هست؟ مرتضي مرتضوي: الان شايد شديدتر از قبل است. ف.ع.: بيشتر اين اشياء عتيقه که از ايران به شکل قاچاق و توسط افراد غير کارشناس اين حفاري ها صورت مي گيرد و به دست قاچاقچي ها و دلالان مي افتد، از طريق چه مرزهايي از ايران خارج مي شود؟ مرتضي مرتضوي: اکثرا از مرز بازرگان. اول مي رود ترکيه، از آنجا هم توسط دلالان دست به دست مي شود و مي رسد به بازارهاي اروپايي و آمريکايي. ديروز مسئولان گمرك فرودگاه قاهره، پايتخت مصر پس از مظنون شدن به جامه دان يك مسافر كانادايي و بازرسي آن، تنديسي بسيار ناياب را در آن يافتند كه به گفته مقامات مصري مي تواند تنديس داريوش سوم پادشاه هخامنشي ايران باشد. مرتضي مرتضوي، يك كارشناس باستان شناسي در ايران، در مصاحبه با راديوفردا مي گويد که احتمال دارد كه تنديس ضبط شده واقعا تنديس داريوش سوم باشد. وي مي گويد که اگر اين مجسمه در مصر ساخته شده باشد، سبك مصريها را دارد، اگر در ايران ساخته شده باشد سبك ايرانيها را دارد. وي مي افزايد که طبق قوانين سازمان ملل هر شيئي كه در يك كشوري ساخته شده و براي آن كشور است، اشياي باستاني، مال آن كشور است و بايد برگردانده شود، ولي معمولا دولتها آن اشيا را بر نمي گردانند.