(rm) صدا |
امير مصدق كاتوزيان (راديو فردا): دانشگاه شيكاگوي آمريكا 300 لوح گلي دوران هخامنشيان ايران را كه حدود هفت دهه پيش از اين در حفاريهاي سالهاي 1312 تا 1316 باستان شناسان اين دانشگاه در استان فارس و اطراف تخت جمشيد كشف كردند به ايران باز گردانده است.
اين لوحها بخشي از مجموعه آثاري است كه از سال 1316 به موسسه شرق شناسي شيكاگو به عاريه داده شده بود. برخي از آنها به تدريج در سالهاي قبل از انقلاب بهمن 1357 به ايران بازگردانده شد.
اما پس از انقلاب و اشغال سفارت آمريكا، به دليل تيره شدن روابط دو كشور، اين روند متوقف شد. اينك همكاري دانشگاه شيكاگو در برنامه هاي باستان شناسي ايراني بار ديگر از سر گرفته شده است و باستان شناسان اين دانشگاه در يكي از تپه هاي تاريخي مجموعه هخامنشي در نزديكي تخت جمشيد سرگرم حفاري هستند.
راديوفردا در مصاحبه با فريدون جنيدي، كارشناس ايران باستان و رئيس بنياد نيشابور از اهميت بازگرداندن اين آثار باستاني پرسيده است.
فريدون جنيدي (باستانشناس، رئيس بنياد نيشابور، تهران): : اين يك خبر خوشي است كه براي جامعه فرهنگي ايران نويد مطالعات آينده را مي دهد و جنبشي كه بايد در ايران پيش بيايد تا يادگارهاي گرانقدر پيشينيان را بخوانند و آگاه بشوند كه شيوه زندگي در ايران باستان چه بود و از نظر فرهنگي ما در كجا بوديم و خب اين 300 لوح سرآغاز اين خواهد بود كه بقيه آن چند هزار لوح ديگر كه در دانشگاه شيكاگو هست، بيايد.
عليرضا طاهري (راديو فردا): به هر حال آقاي جنيدي نكته اين است كه آمريكائيان و به طور كالي باستان شناسان غربي در مقابل از ايران انتظار دارند كه به آنها اجازه داده شود كه به كاوشگري در ايران بازگردند. اين هم رويداد مباركي هست براي ايران؟ چون عده اي معتقدند كه باستان شناسان خارجي غارت مي كنند آثار باستاني ايران را، در حالي كه عده اي ديگر معتقدند كه نه اين گونه نيست و حضور باستان شناسان خارجي مانند حضور كاوشگران نفت است. كدام نظر درست است.
فريدون جنيدي: اين هر دو نظر هست. يعني وقتي كه فرانسه امتياز انحصاري كاوشگري در آستان باستان ايران را گرفت در زمان ناصرالدين شاه، غير از غارتگري و غير از گنج يابي و گوركني، از سوي باستان شناسان فرانسوي ما نديديم. كساني مثل مورگان و گودار و گريشمن سالهاي سال گورهاي ما را كندند و گور نياكان ما را دستخوش غارت كردند و گنجهاي ما را بردند و بسياري از آثار پيدا شده را محرمانه با پست سفارت به فرانسه منتقل كردند، بويژه گريشمن كه در تاريخ هنرش و در جاهاي ديگر هرجا مي بينيم كه يك شيء بسيار گرانبها را كشيده و بعد زيرش نوشته مجموعه خصوصي. اين شيء را كه گريشمن پيدا كرده، چه كشي به مجموعه خصوصي رساند. باز اگر اينها را به موزه لوبر مي رساندند، باز براي جهانيان باقي مي ماند، ولي اينها رفته در مجموعه خصوصي، يعني دزدي اينگونه باستان شناسان و اما در برابر باستان شناسان واقعا عالم و دانشمندي بودند كه فكرشان پيشرفت باستان شناسي و شناخت ايران بوده و ما واقعا مديون آنها هستيم، مثلا پرفسور فيليپ اسميت از دانشگاه رئال در گنج دره كرمانشاه تمدن سفال ده هزار و 400 ساله پيدا كرد يا ديگر كسان مثلا در چغاميش ما يك لوحه اي پيدا كرديم كه اين لوحه اولين دسته اركستر جهان، يعني اركستر هم آوا، را در پنج هزار سال پيش نشان مي دهد. اينها چيزهايي است كه باستان شناسان عالم كردند، نه باستان شناسان دزد. اگر ما دولتمان اجازه بدهد كه دستگاههاي فني و باستان شناسان كشورهاي ديگر بيايند و زير نظر دولت، رياست گروه بر عهده يك ايراني باشد و آنها زير نظر يك ايراني همكاري كنند، اين بد نخواهد بود. دانشگاه شيكاگوي آمريكا 300 لوح گلي دوران هخامنشيان ايران را كه حدود هفت دهه پيش از اين در حفاريهاي سالهاي 1312 تا 1316 باستان شناسان اين دانشگاه در استان فارس و اطراف تخت جمشيد كشف كردند به ايران باز گردانده است. اين لوحها بخشي از مجموعه آثاري است كه از سال 1316 به موسسه شرق شناسي شيكاگو به عاريه داده شده بود. برخي از آنها به تدريج در سالهاي قبل از انقلاب بهمن 1357 به ايران بازگردانده شد. فريدون جنيدي، كارشناس ايران باستان و رئيس بنياد نيشابور، در مصاحبه با راديوفردا مي گويد جنبشي كه بايد در ايران پيش بيايد تا يادگارهاي گرانقدر پيشينيان را بخوانند و آگاه بشوند كه شيوه زندگي در ايران باستان چه بود. وي مي افزايد برخلاف باستانشاسان فرانسه كه آثار ايران را به طور غيرقانوني از ايران خارج كردند، باستان شناسان ديگري بودند كه يافته هاي خود را در اختيار ايران گذاشتند. وي مي افزايد كار باستانشناسان خارجي بايد زير نظر يك باستان شناس ايراني انجام گيرد تا از خروج آثار جلوگيري شود.
